306

Munozara janri jahon so‘z san’ati tarixining eng qadimiy janrlaridan biridir. Xoja Ahmad Yassaviy o‘zining “Behisht” va “Do‘zax” asari orqali o‘zbek mumtoz adabiyotida birinchi bo‘lib mustaqil asar ko‘rinishidagi munozara janriga asos soldi. U turkiy xalqlarni irshod qilish vazifasida munozara janridan ham samarali foydalandi. Munozarada tashxis, talmih, intoq singari she’riy san’atlar vositasida kibr, manmanlik, zulm, axloqsizlik, munofiqlik qattiq qoralanadi, sabr-toqat, kechirimli bo‘lish, poklik, oriflik singari fazilatlar ulug‘lanadi. Asar qadimgi turkiy she’riyat an’analari asosida bitilgan. Xoja Ahmad Yassaviyning munozarasida qadimgi turkiy she’riyat an’analari ushbu asarning shakli va xalqona uslubida yorqin namoyon bo‘lgan. 

  • Ссылка в интернете
  • DOI
  • Дата создание в систему UzSCI16-12-2022
  • Количество прочтений299
  • Дата публикации05-12-2022
  • Язык статьиO'zbek
  • Страницы
Ўзбек

Munozara janri jahon so‘z san’ati tarixining eng qadimiy janrlaridan biridir. Xoja Ahmad Yassaviy o‘zining “Behisht” va “Do‘zax” asari orqali o‘zbek mumtoz adabiyotida birinchi bo‘lib mustaqil asar ko‘rinishidagi munozara janriga asos soldi. U turkiy xalqlarni irshod qilish vazifasida munozara janridan ham samarali foydalandi. Munozarada tashxis, talmih, intoq singari she’riy san’atlar vositasida kibr, manmanlik, zulm, axloqsizlik, munofiqlik qattiq qoralanadi, sabr-toqat, kechirimli bo‘lish, poklik, oriflik singari fazilatlar ulug‘lanadi. Asar qadimgi turkiy she’riyat an’analari asosida bitilgan. Xoja Ahmad Yassaviyning munozarasida qadimgi turkiy she’riyat an’analari ushbu asarning shakli va xalqona uslubida yorqin namoyon bo‘lgan. 

Русский

Жанр дебатов — один из древнейших жанров в истории мирового искусства речи. Ходжа Ахмед Ясави своими произведениями «Рай» и «Ад» первым в узбекской классической литературе закрепил жанр дискуссии в виде самостоятельного произведения. Он также эффективно использовал жанр дебатов для просвещения тюркских народов. В диспуте сурово осуждаются высокомерие, самомнение, самодурство, безнравственность, лицемерие, а прославляются такие добродетели, как терпение, всепрощение, чистота, мудрость. Произведение основано на традициях древней турецкой поэзии. В обсуждении Ходжи Ахмеда Яссави традиции древнетурецкой поэзии ярко проявились в форме и народном творческом стиле этого произведения.

English

The genre of debate is one of the oldest genres in the history of the world art of speech. Khoja Ahmed Yasawi, with his works "Paradise" and "Hell", was the first in Uzbek classical literature to consolidate the genre of discussion in the form of an independent work. He also effectively used the genre of debates to educate the Turkic peoples. In the dispute, arrogance, conceit, tyranny, immorality, hypocrisy are severely condemned, and such virtues as patience, forgiveness, purity, wisdom are glorified. The work is based on the traditions of ancient Turkish poetry. In the discussion of Khoja Ahmed Yassavi, the traditions of ancient Turkish poetry were clearly manifested in the form and folk creative style of this work.

Имя автора Должность Наименование организации
1 Mannopov I.S. 1 Fergana State University
Название ссылки
1 1. İdris Kadıoğlu. “Kılıç Kalem Münazarası” // CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Prof. Dr. Mahmut Kaplan Armağan Sayısı. C. IX, S. 2. – Ekim, 2011. (Idris Kadioglu. "Kılıç Kalem Discussion" // CBÜ Journal of Social Sciences, Prof. Dr. Mahmut Kaplan Gift Number. C. IX, S. 2. - October, 2011.)
2 2. Кошғарий Маҳмуд. Девону луғати-т-турк [Туркий сўзлар девони]. – Тошкент: Ғафур Ғулом номидаги нашриёт-матбаа ижодий уйи , 2017. (Koshgari Mahmoud. Devonu lug'ati-t-turk [Dictionary of Turkish words]. - Tashkent: Publishing house named after Gafur Ghulam, 2017.)
3 3. Яссавий A. Ҳикматлар. – Тошкент: Адабиёт ва санъат, 1991. (Yassavi A. Hikmats. - Tashkent: Literature and Art, 1991.)
4 4. Ömer Faruk Harman-Mustafa Uzun, “Firavun”, DİA, İstanbul, 1996. (Ömer Farouk Harman-Mustafa Uzun, "Pharaoh", DIA, Istanbul, 1996.)
5 5. https://www.islamveihsan.com/haman-kimdir.html...
6 6. Ҳожиаҳмедов А. Мумтоз бадиият луғати. – Тошкент: Янги аср авлоди , 2008. (Hojiahmedov A. Dictionary of classic art. - Tashkent: New century generation, 2008.)
7 7. Қуръони Карим, ўзбекча изоҳли таржима. Таржима ва изоҳлар муаллифи Алоуддин Мансур. – Тошкент: Чўлпон, 1992. (Qur'an Karim, Uzbek annotated translation. The author of the translation and annotations is Alauddin Mansur. - Tashkent: Cholpon, 1992.)
8 8. Ҳожиаҳмедов А. Мумтоз бадиият малоҳати. – Тошкент: “Шарқ” нашриёт матбаа концерни бош таҳририяти, 1999. (Hojiahmedov A. The merit of classical artistry. - Tashkent: "Sharq" publishing house, 1999.)
В ожидании