253

Ushbu maqolada nutqning yaratilishi va idrok jarayonini tadqiq etish, kommunikatsiya jarayonida nutqning o‘zgarib turishi ruhiyat bilan bog‘liq ekanligini ko‘rsatish, muloqotda bevosita ishtirok etuvchi birliklarni tahlil qilishdan iborat. Maqolani yoritishda tavsiflash, qiyoslash metodlaridan foydalanildi. Tilning ruhiyat bilan bog‘liqligi unda shaxs xususiyatlarining namoyon bo‘lishiga oid masalalar tilga falsafiy yondashuv asosidagi qarashlar ta’sirida shakllanishi ko‘rsatilgan. Bu jarayonda til va nutqning turli birlik va ifoda vositalari ishtirok etib fikrning obrazliligini, ta’sirchanligini, fikrni tez va oson yetkazilishida muhim o‘rin tutadi. Til belgilarning murakkab tizimidan iborat sistema sifatida borliqdagi narsa va hodisalarni cheklanmagan holatda ifodalay oladi. Zero, tilning eng muhim belgisi uning kommunikativligi, insonlar o‘rtasidagi muloqot jarayonini to‘la to‘kis ifodalashi bilan xarakterlanadi.

  • Ссылка в интернете
  • DOIhttps://doi.org/10.56292/SJFSU/vol28_iss6/a73
  • Дата создание в систему UzSCI20-01-2023
  • Количество прочтений220
  • Дата публикации15-12-2022
  • Язык статьиO'zbek
  • Страницы353-355
Ўзбек

Ushbu maqolada nutqning yaratilishi va idrok jarayonini tadqiq etish, kommunikatsiya jarayonida nutqning o‘zgarib turishi ruhiyat bilan bog‘liq ekanligini ko‘rsatish, muloqotda bevosita ishtirok etuvchi birliklarni tahlil qilishdan iborat. Maqolani yoritishda tavsiflash, qiyoslash metodlaridan foydalanildi. Tilning ruhiyat bilan bog‘liqligi unda shaxs xususiyatlarining namoyon bo‘lishiga oid masalalar tilga falsafiy yondashuv asosidagi qarashlar ta’sirida shakllanishi ko‘rsatilgan. Bu jarayonda til va nutqning turli birlik va ifoda vositalari ishtirok etib fikrning obrazliligini, ta’sirchanligini, fikrni tez va oson yetkazilishida muhim o‘rin tutadi. Til belgilarning murakkab tizimidan iborat sistema sifatida borliqdagi narsa va hodisalarni cheklanmagan holatda ifodalay oladi. Zero, tilning eng muhim belgisi uning kommunikativligi, insonlar o‘rtasidagi muloqot jarayonini to‘la to‘kis ifodalashi bilan xarakterlanadi.

Русский

Данная статья состоит из исследования процесса создания и восприятия речи, показа того, что изменение речи в процессе общения связано с психикой, и анализа единиц, непосредственно участвующих в общении.При освещении статьи использовались описательный и сравнительный методы. Показано, что связь языка с психикой формируется под влиянием взглядов, основанных на философском подходе к языку. В этом процессе важную роль в быстром и легком донесении мысли играют разные единицы и средства выражения языка и речи. Язык как система, состоящая из сложной системы знаков, может выражать существующие вещи и события в неограниченном состоянии. Ведь важнейшим признаком языка является его коммуникативность, он характеризуется полным выражением процесса общения между людьми.

English

This article consists of researching the process of creation and perception of speech, showing that the change of speech in the process of communication is related to the psyche, and analyzing the units directly involved in communication. Descriptive and comparative methods were used in the coverage of the article. It is shown that the connection of the language with the psyche is formed under the influence of the views based on the philosophical approach to the language. In this process, different units and means of expression of language and speech play an important role in conveying the idea quickly and easily.Language, as a system consisting of a complex system of signs, can express existing things and events in an unrestricted state. After all, the most important sign of a language is its communicativeness, it is characterized by the full expression of the process of communication between people.

Имя автора Должность Наименование организации
1 Shuxratova Y.S. 1 Fergana State University
Название ссылки
1 1. Тимофеев Л.И. Основы теории литературе. – М.: 1971. С. 33.( 1. Timofeev L.I. Fundamentals of the theory of literature. – M.: 1971. P. 33)
2 2. Звегенцев В.А. Предложение и его отношение к языку и речи. – М.: 1976; Белянин В.П. Художественный текст и психология личности. – М.: 1985; Беляев А.И. Мотивы чтения и критерии оценок произведений художественной литературы и различных категорий читателей. – Л.:1971. ( Zvegentsev V.A. The sentence and its relation to language and speech. - M.: 1976; Belyanin V.P. Artistic text and personality psychology. - M.: 1985; Belyaev A.I. Motives for reading and criteria for evaluating works of fiction and various categories of readers. – L.: 1971)
3 3. A.Qahhor. Asarlar. – T.: 1989. 5-jild. – B. 66. (A. Kakhor. Works. - T.: 1989. Volume 5. - P. 66.)
4 4. Quronov D. Talqin imkoniyatlari. – Toshkent: 2015. – 18-b. (Kuronov D. Interpretation possibilities. - Tashkent: 2015. - p. 18.)
5 5. Yuldoshev M.M. Badiiy matnning lingvopoetik tadqiqi. Filol. fanl. dokt…diss. – Toshkent: 2009. – B.99. (Yuldoshev M.M. Lingupoetic study of literary text. Philol. science doctor... diss. - Tashkent: 2009. - P.99.)
6 6. Safarov Sh. Pragmalingvistika. – Toshkent: 2008. – B.248.( Safarov Sh. Pragmalinguistics. - Tashkent: 2008. - P.248.)
7 7. E.Qlichev. O‘zbek tilining praktik stilikstikasi. – Toshkent: O‘qituvchi, 1985. – B. 104.( E. Klichev. Practical stylistics of the Uzbek language. - Tashkent: Teacher, 1985. - P. 104)
8 8. Hoshimov O‘. Urushning so‘ngi qurboni. O‘zbek adabiyoti. 6-sinf darsligi. – Toshkent: 1997. – B. 213 (Hoshimov O‘. The last victim of the war. Uzbek literature. 6th grade textbook. - Tashkent: 1997. - P. 213)
9 9. Hoshimov O‘.Ikki eshik orasi. Adabiyot uchqunlari. –Toshkent. 2018. – B. 250.( Hoshimov O‘.Between two doors. Literary sparks. - Tashkent. 2018. – P. 250.)
10 10. Hakimov M. O‘zbek tilida matnning pragmatic talqini. Filol. fanl. dokt. diss…aftoref. – Toshkent:2001. – B. 20. (Hakimov M. Pragmatic interpretation of the text in Uzbek. Philol. science dr. diss…afterref. - Tashkent: 2001. - P. 20.)
11 11. Hojaliyev I. Nutq sistemasining psixolingvistik talqiniga doir. FarDU.Ilmiy Xabarnoma. – F.: 2003, - № 4. – B. 69. (Khojaliyev I. On the psycholinguistic interpretation of the speech system. FarDU. Scientific Bulletin. - F.: 2003, - No. 4. - P. 69.)
12 12. A. Mamajonov, Y.Shuxratova. O‘xshatish munosabatini ifodalovchi morfologik vositalar. FarDU.ILMIY XABARLARI .2022(1). – B 196 (A. Mamajonov, Y. Shukhratova. Morphological tools that express the relation of simile. FarDU.SCIENTIFIC NEWS .2022(1). – P 196)
В ожидании