Фуқаролик жамиятини ўрганишда жуда кўп ёндашувлар мавжуд. Бироқ шу пайтгача унинг моҳияти, келиб
чиқиши ва тарихий чегараларининг умум эътироф этган «формулалари» шаклланмаган. Умуман олганда, фуқа-ролик жамиятининг демократияни ривожлантириш, жамиятни сиёсий либераллаштириш ва инсон ҳуқуқлари
муаммолари билан чамбарчас боғлиқ бўлган асослари назарий мушоҳаданинг узун йўлини босиб ўтган.
Юқорида келтирилган анъаналар ўзаро фарқ қилишига қарамай, уларнинг ҳаммасини умумий принциплар
бирлаштириб туради. Аввало, бу – барча инсонлар табиатан эркин ва қонун олдида тенг шахслардир, деган прин-цип. Бошқа томондан, бу – алоҳида индивидлар эркинлигининг реал соҳасини белгиловчи қонунлар универсал
аҳамиятга эгалигини билдирувчи принцип. Учинчи томондан, бу амалдаги қонунчилик доирасида ўз манфаатла-ри йўлида ўз эҳтиёжлари ва ҳаракатларини ифодалашга доир эркинлик принципи, шунингдек қонун ва тегишли
институтлар билан кафолатланган ихтиёрий бирлашмаларни ташкил қилиш ҳуқуқидир. Тўртинчидан, бу давлат
томонидан ҳимояланган мулк сотиб олиш ва уни тасарруф этиш борасидаги эркинликдир.
Ушбу мақолада фуқаролик жамияти ва давлат ўртасидаги муносабатларни барқарорлаштирувчи ҳамда жами-ятга давлатнинг аралашувидан ҳимояланишнинг зарурий даражасини берувчи механизмлар танқид этилган. Шу-нингдек, фуқаролик жамиятининг бу ва бошқа хусусиятлари ривожланган мамлакатларда, жумладан Ўзбекистон
ҳам мансуб бўлган янги мустақил давлатларда, унинг шаклланиши ва ривожланиши жараёнлари таҳлил қилинган.
Фуқаролик жамиятини ўрганишда жуда кўп ёндашувлар мавжуд. Бироқ шу пайтгача унинг моҳияти, келиб
чиқиши ва тарихий чегараларининг умум эътироф этган «формулалари» шаклланмаган. Умуман олганда, фуқа-ролик жамиятининг демократияни ривожлантириш, жамиятни сиёсий либераллаштириш ва инсон ҳуқуқлари
муаммолари билан чамбарчас боғлиқ бўлган асослари назарий мушоҳаданинг узун йўлини босиб ўтган.
Юқорида келтирилган анъаналар ўзаро фарқ қилишига қарамай, уларнинг ҳаммасини умумий принциплар
бирлаштириб туради. Аввало, бу – барча инсонлар табиатан эркин ва қонун олдида тенг шахслардир, деган прин-цип. Бошқа томондан, бу – алоҳида индивидлар эркинлигининг реал соҳасини белгиловчи қонунлар универсал
аҳамиятга эгалигини билдирувчи принцип. Учинчи томондан, бу амалдаги қонунчилик доирасида ўз манфаатла-ри йўлида ўз эҳтиёжлари ва ҳаракатларини ифодалашга доир эркинлик принципи, шунингдек қонун ва тегишли
институтлар билан кафолатланган ихтиёрий бирлашмаларни ташкил қилиш ҳуқуқидир. Тўртинчидан, бу давлат
томонидан ҳимояланган мулк сотиб олиш ва уни тасарруф этиш борасидаги эркинликдир.
Ушбу мақолада фуқаролик жамияти ва давлат ўртасидаги муносабатларни барқарорлаштирувчи ҳамда жами-ятга давлатнинг аралашувидан ҳимояланишнинг зарурий даражасини берувчи механизмлар танқид этилган. Шу-нингдек, фуқаролик жамиятининг бу ва бошқа хусусиятлари ривожланган мамлакатларда, жумладан Ўзбекистон
ҳам мансуб бўлган янги мустақил давлатларда, унинг шаклланиши ва ривожланиши жараёнлари таҳлил қилинган.
| № | Имя автора | Должность | Наименование организации |
|---|---|---|---|
| 1 | KADIROVA G.. | Independent researcher | O'zbekiston xalqaro islom akademiyasi |
| № | Название ссылки |
|---|---|
| 1 | 1. Golenkova 3. i dr. Stanovleniye grajdanskogo obhestva i sotsialnaya stratifikatsiya // Sotsis. - M., 1995.- № 5.- S. 29-37. 2. Gobbs T. Sochineniya: V 2-x t.- M.: Mo‘sl, 1964. - T. 1.- S. 132-137. 3. Lokk Dj. Sochineniya: V 3-x t.- M.: Mo‘sl, 1988. - T. 2. - S. 56-57. 4. Problemo‘ formirovaniya grajdanskogo obhestva. - M.: In-t sotsiol. RAN, 1993. - S. 22-24. 5. Reznik Yu. Grajdanskoye obhestvo kak fenomen sivilizatsii: Ideya grajdanskogo obhestva v sotsialnoy mo‘sli. - M.: Soyuz, 1993. - S. 127-130. 6. Gegel G. Filosofiya prava // Filosofskoye naslediye: Sb.- M.: Mo‘sl, 1990. - S. 278. 7. Nersesyans B. Filosofiya prava Gegelya: Istoriya i sovremennost // Gegel G. Filosofiya prava. - M., 1990.- S. 30-31. 8. Marks K., Engels F. Poln. sobr. soch.- Izd. 2-ye.- T. 13. - S. 224. 9. Tokvil A. O demokratii v Amerike. - M.: Progress, 1987. - S. 48. 10. Vityuk V. Ukazan. soch. - S. 41. 11. Berger P. Kapitalisticheskaya revolyutsiya: 50 tezisov o protsvetanii, ravenstve i svobode. - M.: Progress-Univers, 1994. - 300 s. 12. Nisbet R. Progress - istoriya idei. - M.: IRISEN, 2007. - 557s. 13. Obhaya i prikladnaya politologiya / Pod obh. red. V.Jukova, B.Krasnova. - M.: MGSU,1997. - S. 433. 14. Kastels M. Informatsionnaya epoxa: Ekonomika, obhestvo i kultura: Per. s angl. / Pod nauchn. red. O.Shkaratana. - M.: GU-VSHE, 2000. - 480 s. 15. Karnaux V. Rossiya i globalnoye grajdanskoye obhestvo // Strategiya formirovaniya grajdanskogo obhestva v Rossii. - SPb., 2002. - S. 113. 16. Gutorov V. Sovremenno‘ye konsepsii grajdanskogo obhestva // Grajdanskoye obhestvo v Rossii: Strategiya i taktika formirovaniya. - SPb., 2002.- S. 116-118. 17. Xabermas Yu. Demokratiya. Razum. Nravstvennost. - M., 1992. 18. Berger P., Lukman T. Sotsialnoye konstruirovaniye realnosti: Traktat po sotsiologii znaniya. - M., 1995. 19. Obhaya i prikladnaya politologiya / Pod red. V.Jukova, B.Krasnova. - M.: MGSU, 1997. |