57

Ушбу мақола Сурхон воҳасидаги маданий ҳаёт: ютуқлар ва муаммоларнинг архив маълумотлари асосида ёритилишига бағишланган. 1925–1941 йилларда совет давлати ўрнатилганидан сўнг Сурхон воҳаси маданиятини буткул йўққа чиқаришга қаратилган ҳаракатларни амалга оширди. Дастлаб ишни маҳаллий халқни саводли қилишдан бошлаш керак деб тарғиб қилиб, уни чалғитди, оқибатда эса маҳаллий халқ саводсизлик гирдобига тушиб қолди. Округда ташкил қилинган маданий муассасалардан бири мусиқали драма театри бўлиб, маҳаллий халққа қизиқарли томошалар намойиш этилган эди. Театрда қўйилган асарлар асосан совет мафкурасини тарғиб қилувчи  премьералар бўлган. Совет ҳукуматининг асосий бўғинида партия топшириқлари ва В.И Ленин кўрсатмалари деб доимий тарзда иш олиб борилди. Мамлакатда бўлгани каби округда ҳам маҳаллий аҳолининг динга бўлган муносабати чеклаб қўйилди. Оқибатда «Худосизлар» жамиятини тузиб, халқнинг диний эътиқодларга бўлган муносабатини бўғиб, уни эскилик сарқити сифатида кишилар онгидан чиқариш учун кенг қамровда тарғибот ва ташвиқот ишлари олиб борилди. Воҳа аҳлининг бой маданияти поймол қилиниб, коммунистик  дунёқараш шакллантирилди. Совет мафкурасини тарғиб қилиш мақсадида барча туманларда клублар, қизил чойхоналар, агитпунктлар ва бошқа маърифий масканлар ташкил қилиниб, халқни доимий тарзда бир тизимда ушлаш ва қўрқитиш билан янги совет ҳукуматининг олиб бораётган маданий инқилоб сиёсатига халқнинг диққат-эътиборини қаратишдан иборат бўлди. 

  • Ссылка в интернете
  • DOI
  • Дата создание в систему UzSCI 26-04-2023
  • Количество прочтений 57
  • Дата публикации 11-04-2023
  • Язык статьиO'zbek
  • Страницы8
Ўзбек

Ушбу мақола Сурхон воҳасидаги маданий ҳаёт: ютуқлар ва муаммоларнинг архив маълумотлари асосида ёритилишига бағишланган. 1925–1941 йилларда совет давлати ўрнатилганидан сўнг Сурхон воҳаси маданиятини буткул йўққа чиқаришга қаратилган ҳаракатларни амалга оширди. Дастлаб ишни маҳаллий халқни саводли қилишдан бошлаш керак деб тарғиб қилиб, уни чалғитди, оқибатда эса маҳаллий халқ саводсизлик гирдобига тушиб қолди. Округда ташкил қилинган маданий муассасалардан бири мусиқали драма театри бўлиб, маҳаллий халққа қизиқарли томошалар намойиш этилган эди. Театрда қўйилган асарлар асосан совет мафкурасини тарғиб қилувчи  премьералар бўлган. Совет ҳукуматининг асосий бўғинида партия топшириқлари ва В.И Ленин кўрсатмалари деб доимий тарзда иш олиб борилди. Мамлакатда бўлгани каби округда ҳам маҳаллий аҳолининг динга бўлган муносабати чеклаб қўйилди. Оқибатда «Худосизлар» жамиятини тузиб, халқнинг диний эътиқодларга бўлган муносабатини бўғиб, уни эскилик сарқити сифатида кишилар онгидан чиқариш учун кенг қамровда тарғибот ва ташвиқот ишлари олиб борилди. Воҳа аҳлининг бой маданияти поймол қилиниб, коммунистик  дунёқараш шакллантирилди. Совет мафкурасини тарғиб қилиш мақсадида барча туманларда клублар, қизил чойхоналар, агитпунктлар ва бошқа маърифий масканлар ташкил қилиниб, халқни доимий тарзда бир тизимда ушлаш ва қўрқитиш билан янги совет ҳукуматининг олиб бораётган маданий инқилоб сиёсатига халқнинг диққат-эътиборини қаратишдан иборат бўлди. 

№ Имя автора Должность Наименование организации
1 ISAEV O.. Faсulty of History The teacher of Department of the history of Uzbekistan and sources. Termiz davlat universiteti
№ Название ссылки
1 O’zbekistonning yangi tarixi 2-kitob. O’zbekiston sovet mustamlakachiligi davrida . – Toshkent: Sharq, 2000. 2. O’zRMDA, R-86-jamg’arma,1-ro’yxat, 2393-ish, 69-varaq. 3. O’zRMDA, R-86-jamg’arma,1-ro’yxat, 2323-ish, 134-varaq. 4. O’zRMDA, R-86-jamg’arma,1-ro’yxat, 3173-ish, 106-varaq. 5. O’zRMDA, R-86-jamg’arma,1-ro’yxat, 3173-ish, 147-varaq. 6. O’zRMDA, 95-jamg’arma,1-ro’yxat, 1095-ish, 30-varaq. 7. Surxondaryo viloyati davlat arxivi, 89-jamg’arma, 1-ro’yxat, 48-ish, 42-varaq. 8. O’zRMDA, R-86-jamg’arma,1-ro’yxat, 3983-ish, 138-varaq. 9. O’zRMDA, R-86-jamg’arma, 1-ro’yxat, 4158-ish, 74-varaq. 10. O’zRMDA, R-86-jamg’arma, 1-ro’yxat, 4158-ish, 76-varaq. 11. O’zRMDA, R-86-jamg’arma, 1-ro’yxat, 4178-ish, 31-varaq. 12. O’zRMDA, R-86-jamg’arma, 1-ro’yxat, 5630-ish, 94-varaq. 13. Surxondaryo viloyati davlat arxivi, 89-jamg’arma, 2-ro’yxat, 1-ish, 141-varaq. 14. Surxondaryo viloyati davlat arxivi, 91-jamg’arma, 1-ro’yxat, 40-a-ish, 36-varaq. 15. Ilg’or Surxon uchun. – 1937. – 28 may. 16. Surxondaryo viloyati davlat arxivi, 89-jamg’arma, 1-ro’yxat, 136-ish, 121-varaq. 17. O’zRMDA, R-86-jamg’arma, 1-ro’yxat, 3625-ish, 22-varaq. 18. O’zRMDA, R-86-jamg’arma, 1-ro’yxat, 3625-ish, 35-varaq. 19. O’zRMDA, R-86-jamg’arma, 1-ro’yxat, 3625-ish, 52-varaq. 20. Surxondaryo viloyati davlat arxivi, 89-jamg’arma, 1-ro’yxat, 144-ish, 6-varaq. 21. Surxondaryo viloyati davlat arxivi, 89-jamg’arma, 1-ro’yxat, 144-ish, 8-varaq. 22. Surxondaryo viloyati davlat arxivi, 89-jamg’arma, 1-ro’yxat, 59-ish, 12-varaq. 23. Surxondaryo viloyati davlat arxivi, 89-jamg’arma, 1-ro’yxat, 133-ish, 72-varaq. 24. Tursunov S. Rashidov Q. Boysun. – Toshkent. Akademnashr. 2011. 172-173 b. 25. Surxondaryo viloyati davlat arxivi, Jarqo’rg’on tumani bo’limi, 20-jamg’arma 1-ro’yxat, 20-ish, 8-varaq. 26. Botirov I.T. Surxondaryo o’lkashunoslik muzeyi tarixi. – Toshkent: Fan, 2011. 27. Surxon tongi. – 2011. – 26 may. 28. Tursunov S., Kichkilov X. Termiz yilnomasi. –T..»Sharq», 2001 y. 29. Surxondaryo viloyati davlat arxivi, Jarqo’rg’on tumani bo’limi, 20-jamg’arma 1-ro’yxat, 102-ish, 164-varaq. 30. Pravda Vostoka. – 1936. – 10 dekabr. 31. Pravda Vostoka. – 1936. – 17 iyul`. 32. Ilg’or Surxon uchun. – 1937. – 21 iyun`. 33. Ilg’or Surxon uchun. – 1937. – 22 iyun`. 34. Ilg’or Surxon uchun. – 1937. – 27 yanvar`. 35. Yosh Leninchi. – 1937. – 1 avgust. 36. Tursunov S, To’xtaev A. Jarqo’rg’on. – Toshkent: Fan, 2008. 79 б. 37. Jarqo’rg’on tumanidagi sobiq «Partiya XXII s`ezdi» jamoa xo’jaligi tarixi. (Joriy arxiv ma`lumotlari asosida) –Termiz., 1982 yil.24-b. 38. Ilg’or Surxon uchun. – 1939. – 11 yanvar`. 39. Ilg’or Surxon uchun. – 1939. – 9 yanvar`. 40. Ilg’or Surxon uchun. – 1939. – 4 noyabr`. 41. Surxondaryo viloyati davlat arxivi, Jarqo’rg’on tumani bo’limi, 20-jamg’arma 1-ro’yxat, 214-ish, 98-varaq..
В ожидании