24

Hozirgi vaqtda foydali qazilmalarni qazib olishning geotexnologik usullari O’zbekistonda va xorijda keng tarqalgan bo’lib, an’anaviy qazib olish usuliga nisbatan bir qator jiddiy afzalliklarga ega. Ular orasida uran, mis, nikel, temir, rux, alyuminiy, oltin va boshqalarni yer osti tanlab eritish geotexnologiyasi alohida o’rin tutadi. Ruda tanasining gidrogeologik sharoiti va minerallarning kimyoviy tarkibiga qarab, yer osti tanlab eritish usulida uranni qazib olish uchun tayyorlangan har bir kon uchun nafaqat reagentli yuvish sxemasini sinchkovlik bilan o’rganish, balki uni qayta ishlash uchun oqilona texnologiyani tanlash ham talab qilinadi. Ma'lumki, xlorid ionlarining sezilarli miqdori, ularning raqobatbardosh ta'siri natijasida, uranning mahsuldor eritmalardan sorbsiyasini sezilarli darajada kamaytiradi va ion almashinuvchilari uranga nisbatan sig’imini sezilarli darajada pasayishiga olib keladi. Shu bois, tarkibida xlorid ionlari ko’p bo’lgan sulfat kislota mahsuldor eritmalaridan uran olish texnologiyasini tadqiq etish, shubhasiz, dolzarb vazifadir.

  • Ссылка в интернете
  • DOI10.24412/2181-144X-2023-2-39-43
  • Дата создание в систему UzSCI 06-04-2024
  • Количество прочтений 24
  • Дата публикации 23-06-2023
  • Язык статьиO'zbek
  • Страницы39
English

Currently, geotechnological methods of mining have become widespread in Uzbekistan and abroad, which have several serious advantages over the traditional labor-intensive mining method. Among them, geotechnologies of underground (in-situ) leaching of uranium, rhenium, copper, nickel, iron, zinc, aluminum, gold, etc. occupy a special place. Depending on the hydrogeological conditions of the ore body and the chemical composition of minerals, for each deposit prepared for uranium extraction by the in-situ leaching method, not only a thorough study of the reagent leaching scheme is required, but also a reasonable choice of technology for further processing of productive solutions. It is known that the presence of a significant amount of chloride ions, as a result of their competitive influence, suppresses the sorption of uranium from productive solutions and leads to a significant decrease in the capacity of resins. Therefore, the study of the technology of uranium extraction from sulfuric acid productive solutions with a high content of chloride ions is undoubtedly an urgent task.

Ўзбек

Hozirgi vaqtda foydali qazilmalarni qazib olishning geotexnologik usullari O’zbekistonda va xorijda keng tarqalgan bo’lib, an’anaviy qazib olish usuliga nisbatan bir qator jiddiy afzalliklarga ega. Ular orasida uran, mis, nikel, temir, rux, alyuminiy, oltin va boshqalarni yer osti tanlab eritish geotexnologiyasi alohida o’rin tutadi. Ruda tanasining gidrogeologik sharoiti va minerallarning kimyoviy tarkibiga qarab, yer osti tanlab eritish usulida uranni qazib olish uchun tayyorlangan har bir kon uchun nafaqat reagentli yuvish sxemasini sinchkovlik bilan o’rganish, balki uni qayta ishlash uchun oqilona texnologiyani tanlash ham talab qilinadi. Ma'lumki, xlorid ionlarining sezilarli miqdori, ularning raqobatbardosh ta'siri natijasida, uranning mahsuldor eritmalardan sorbsiyasini sezilarli darajada kamaytiradi va ion almashinuvchilari uranga nisbatan sig’imini sezilarli darajada pasayishiga olib keladi. Shu bois, tarkibida xlorid ionlari ko’p bo’lgan sulfat kislota mahsuldor eritmalaridan uran olish texnologiyasini tadqiq etish, shubhasiz, dolzarb vazifadir.

Русский

В настоящее время в Узбекистане и за рубежом получили широкое распространение геотехнологические способы добычи полезных ископаемых, имеющие ряд серьёзных преимуществ перед традиционным трудоемким горным способом. Среди них особое место занимает геотехнология подземного выщелачивания металлов урана, меди, никеля, железа, цинка, алюминия, золота и др. В зависимости от гидрогеологических условий залегания рудного тела и химического состава минералов, для каждого месторождения, подготавливаемому к добыче урана методом ПВ, требуется не только тщательная проработка реагентной схемы выщелачивания, но и обоснованный выбор технологии дальнейшей переработки продуктивных растворов. Известно, что присутствие значительного количества хлорид-ионов, в следствие их конкурентного влияния, подавляет сорбцию урана из продуктивных растворов и приводит к значительному снижению емкости ионитов. Поэтому, исследование технологии извлечения урана из сернокислых продуктивных растворов с повышенным содержанием хлорид-ионов, несомненно, является актуальной задачей.

Имя автора Должность Наименование организации
1 Tohirov G.R. assistent Navoiy davlat konchilik va texnologiyalari universiteti
Название ссылки
1 Ospanova G. Mining of Uranium in Kazakhstan / G. Ospanova, I. Mazalov, Z. Alybayev // Uranium, Mining and Hydrogeology. – 2008. – p. 60 – 66.
2 Lourenço, J. Uranium mining wastes: The use of the Fish Embryo Acute Toxicity Test (FET) test to evaluate toxicity and risk of environmental discharge / J. Lourenço, S. Marques, F.P. Carvalho, J. Oliveira, M. Malta, M. Santos, F. Gonçalves, R. Pereira, S. Mendo // Science of the Total Environment. – 2017, V. 605-606. – p. 391-404.
3 Tripathi R. M. Assessment of environmental radioactivity at uranium mining, processing and tailings management facility at Jadugura, India / R.M. Tripathi, S.K. Sahoo, V.N. Jha, A.H. Khan, V.N. Puranik // Applied Radiation and Isotopes. – 2008, V. 66. – p. 1666–1670.
4 Vandenhove H. Assessment of radiation exposure in the uranium mining and milling area of Mailuu Suu, Kyrgyzstan / H. Vandenhove, L. Sweek, D. Mallants, H. Vanmarcke, A. Aitkulov, O. Sadyrov, M. Savosin, B. Tolongutov, M. Mirzaev, J.J. Clerc, H. Quarch, A. Aitaliev // Journal of Environmental Radioactiv ity. – 2006, V. 88. – p. 118 - 139.
5 El-Nadi Y. A. Modified leaching and extraction of uranium from hydrous oxide cake of Egyptian monazite / Y.A. El-Nadi, J.A. Daoud, H.F. Aly // International Journal of Mineral Processing. – 2005, V. 76. – p. 101 – 110.
В ожидании