45

Maqolada junni dastlabki ishlov berish bosqichidagi yuvish jarayoni yoritilgan. Jun xomashyosini yuvish jarayoni yuvilmagan junni qozondagi eritmaga solish, qozon bo‘ylab harakatlantirish, qozondan chiqarish va siquvchi valiklardan o‘tkazishdan iborat. Tadqiqotning predmeti sifatida jun yuvish mashinasining kinematik va dinamik ko‘rsatkichlari, ishchi qismlarining konstruktiv elementlari, shuningdek, mashinaning ekspluatatsion ko‘rsatkichlari olingan. Jun yuvish mashinasida jun harakatining nazariy tadqiqi amalga oshirilgan. Nazariy tadqiqotlar natijasida yuvish mashinasining geometrik va kinematik ko‘rsatkichlari asosida qozonda jun oqimining harakatlanish qonuniyatlari va jun yuvish mashinasining ratsional ko‘rsatkichlari aniqlangan. Harakatlanuvchi panshaxalar uzunligi va chiziqli tezligi qiymatlari olingan. Junning qozon tubida to‘planmasdan, yuvish eritmalari bilan to‘liq aralashishi natijasida yuqori yuvish samaradorligiga erishildi. Junning uzluksiz uzatilishini ta’minlash uchun panshaxa uzunligi va chiziqli tezligi orasidagi bog‘liqlik “Maple” dasturi yordamida grafik ko‘rinishda tahlil qilingan. Tavsiya etilgan yangi konstruksiyali mashinada yuvilgan junda iflos aralashmalar va yog‘ miqdori amaldagi yuvish mashinasida yuvilgan junga nisbatan kamayishi tadqiq 
qilingan.

  • Ссылка в интернете
  • DOI
  • Дата создание в систему UzSCI 17-09-2025
  • Количество прочтений 45
  • Дата публикации 07-08-2025
  • Язык статьиO'zbek
  • Страницы29-37
Ўзбек

Maqolada junni dastlabki ishlov berish bosqichidagi yuvish jarayoni yoritilgan. Jun xomashyosini yuvish jarayoni yuvilmagan junni qozondagi eritmaga solish, qozon bo‘ylab harakatlantirish, qozondan chiqarish va siquvchi valiklardan o‘tkazishdan iborat. Tadqiqotning predmeti sifatida jun yuvish mashinasining kinematik va dinamik ko‘rsatkichlari, ishchi qismlarining konstruktiv elementlari, shuningdek, mashinaning ekspluatatsion ko‘rsatkichlari olingan. Jun yuvish mashinasida jun harakatining nazariy tadqiqi amalga oshirilgan. Nazariy tadqiqotlar natijasida yuvish mashinasining geometrik va kinematik ko‘rsatkichlari asosida qozonda jun oqimining harakatlanish qonuniyatlari va jun yuvish mashinasining ratsional ko‘rsatkichlari aniqlangan. Harakatlanuvchi panshaxalar uzunligi va chiziqli tezligi qiymatlari olingan. Junning qozon tubida to‘planmasdan, yuvish eritmalari bilan to‘liq aralashishi natijasida yuqori yuvish samaradorligiga erishildi. Junning uzluksiz uzatilishini ta’minlash uchun panshaxa uzunligi va chiziqli tezligi orasidagi bog‘liqlik “Maple” dasturi yordamida grafik ko‘rinishda tahlil qilingan. Tavsiya etilgan yangi konstruksiyali mashinada yuvilgan junda iflos aralashmalar va yog‘ miqdori amaldagi yuvish mashinasida yuvilgan junga nisbatan kamayishi tadqiq 
qilingan.

Русский

В статье рассматривается процесс стирки шерсти на этапе предварительной обработки. Процесс мойки сырой шерсти включает в себя погружение немытой шерсти в раствор в баке, 
перемещение по баку, извлечение из бака и пропуск через отжимные валики. В качестве предмета исследования выбраны кинематические и динамические показатели шерстемоечной машины, конструктивные элементы рабочих частей, а также эксплуатационные характеристики 
машины. Проведено теоретическое исследование движения шерсти в шерстемоечной машине. В результате теоретических исследований на основе геометрических и кинематических параметров мойки были установлены закономерности движения потока шерсти в баке и определены рациональные параметры работы шерстемоечной машины. Получены значения длины и линейной скорости движущихся гребней (паншах). Благодаря равномерному перемешиванию шерсти с моющими растворами и отсутствию её накопления на дне бака обеспечивается 
высокая эффективность мойки. Взаимосвязь между длиной гребней и их линейной скоростью проанализирована графически с использованием программного обеспечения Maple. Также установлено, что в машине с новой конструкцией уровень загрязнений и жира в вымытой шерсти значительно ниже по сравнению с шерстью, вымытой в прежней модели машины.

English

The article discusses the problem of washing wool during its processing. 
The process of washing unprocessed wool consists of immersing the wool in a 
solution in a barrel with a nemt, moving it along the barrel, removing it from the 
barrel, and passing it through rollers to remove the wool. The research focuses on 
the movement and forces involved in the wool washer, the design of its main parts, 
the methods for cleaning and pressing wool, and how well the machine works. 
A theoretical study of wool movement in the wool washing machine was conducted. 
As a result of the theoretical research, we found out how wool moves in the barge 
based on the shape and movement settings of the machine, and we identified the 
best settings for the wool washer. The best lengths for the running comb and speed 
were found, which keep the wool moving smoothly without piling up at the bottom 
of the barge when mixed with washing solutions, leading to the final measurements 
for the running comb and the barge’s speed.

Имя автора Должность Наименование организации
1 Tuguzbayeva R.B. texnika fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), katta o‘qituvchi Toshkent to‘qimachilik va yengil sanoat instituti
2 Xakiimov S.S. texnika fanlari doktori, professor Toshkent to‘qimachilik va yengil sanoat instituti
Название ссылки
1 Boycharov, M. T. (2019). Razrabotka i usovershenstvovanie nepreryvnoy tekhnologii pererabotki otechestvennoy tonkoy shersti po tsiklu “nemytaya shersti – trikotazhnaya pryazha” [Development and improvement of a continuous technology for processing domestic fine wool: “raw wool – knitted yarn”] (Cand. Tech. Sci. Dissertation). Moscow: RGU.
2 Elmonov, S. M. (2018). Junni o‘simlik aralashmalaridan tozalash mashinasining samarali konstruksiyasini ishlab chiqish va ishchi parametrlarini asoslash [Development of an effective machine design and operational parameters for cleaning wool from plant admixtures] (PhD dissertation). Tashkent: TTI.
3 Imasheva, A. Sh. (2015). Mekhanizatsiya strizhki ovets i pervichnoy obrabotki shersti [Mechanization of sheep shearing and primary wool processing]. Astana: Astana Publ.
4 Islamova, Z. Sh., Nabiyeva, I. A., Tuychiev, I. I., Akhunbabaev, A. O., & Akhmedova, Z. I. (2020). To‘qimachilik sanoati uchun mahalliy jundan ip kalava olish innovatsion texnologiyasini ishlab chiqish [Development of an innovative technology for producing yarn from local wool for the textile industry]. Ilm-fan va innovatsion rivojlanish [Science and Innovative Development], 3(3), 120–127.
5 Ismoilov, F. B. (2021). Junni dastlabki ishlashda takomillashtirilgan texnologik jarayonni tadqiq qilish [Study of improved technological process in primary wool processing] (PhD dissertation). Bukhara.
6 Ismoilov, F. B. (2024). Jun tolalarini dastlabki ishlash texnologiyasi [Primary processing technology of wool fibers]. Bukhara: Bukhara Brilliant Cargo Publ.
7 Khakimov, Sh. Sh., & Tuguzbaeva, R. B. (2023). Ishlov berilayotgan jun massasining valli siquvchi moslamada taqsimlanishini muqobilllashtirish hisobiga siqish samaradorligini oshirish [Improving compression ef�iciency by optimizing distribution of processed wool in roller squeezing device]. Ilm-fan va innovatsion rivojlanish [Science and Innovative Development], (6), 39–46.
8 Khakimov, Sh. Sh., & Tuguzbaeva, R. B. (2023). Razvitie promyshlennosti pervichnoy obrabotki shersti v Uzbekistane [Development of the primary wool processing industry in Uzbekistan]. In Sbornik materialov Vserossiyskoy nauchno-inzhenernoy konferentsii imeni professora A. I. Komissarova [Proceedings of the All-Russian Scientific and Engineering Conference named after Professor A.I. Komissarov] (p. 69).
9 Khakimov, Sh. Sh., & Tuguzbaeva, R. B. (n.d.). Zagotovka shersti-syrtsa v Uzbekistane [Raw wool procurement in Uzbekistan]. Tekhnicheskiye nauki [Technical Sciences], 4(1).
10 Khakimov, Sh. Sh., Tuguzbaeva, R. B., & Ismoilov, F. B. (2022). Ustroystvo dlya otzhima shersti v moechnoy barke [Device for wool squeezing in a washing vat]. Universum: Tekhnicheskie nauki [Universum: Technical Sciences], (12-4[105]), 19–21.
11 Khasilbekov, A. Ya. (2017). Qo‘y junini mexanik tozalashning amaliy va ilmiy asoslarini takomillashtirish [Improvement of the practical and scientific foundations of mechanical wool cleaning] (PhD dissertation). Samarkand.
12 SIAT. (2025). Metadata on statistical reporting. https://siat.stat.uz/reports-filed/2035/meta- data
13 Pechnikova, A. G. (2004). Sovershenstvovaniye tekhnologii i oborudovaniya dlya pererabotki otkhodov sherstyanogo proizvodstva [Improvement of technology and equipment for wool waste processing] (Cand. Tech. Sci. Dissertation). Ivanovo: IGTA.
14 Rogachev, N. V. (2013). Vliyaniye protivotoka moyushchikh rastvorov na protsess promyvki, kachestvo mytoy shersti i proizvoditel’nost’ sherstomoynykh agregatov [In�luence of counter�low washing solutions on the process of cleaning, quality of washed wool, and productivity of washing units] (Cand. Tech. Sci. Dissertation). Moscow: MTI.
15 Spravochnik metalloprokata [Reference guide for metal rolling]. (n.d.). https://www. spravochnik-metalloprikata%2Fkonstruktsionnaya
16 Targ, S. M. (2010). Kratkiy kurs teoreticheskoy mekhaniki [A concise course of theoretical mechanics]. Moscow: Vysshaya shkola Publ.
17 Tuguzbaeva, R. B., Khakimov, Sh. Sh., & Abdikhamidov, N. U. (2015). Usovershenstvovaniye mashiny dlya moyki shersti [Improvement of the wool washing machine]. Cognitio Rerum, 8, 24.
18 Tuguzbaeva, R. B., Khakimov, Sh. Sh., & Akhmedova, Z. (2022). Analiz teoreticheskikh osnov protsessa promyvki shersti [Analysis of theoretical foundations of the wool washing process]. Molodezh i XXI vek [Youth and the 21st Century], 402–405.
19 Tuguzbaeva, R. B., Khakimov, Sh. Sh., Ismoilov, F. B., Makhamadiev, Z. O., & Juraev, Zh. B. (2023). Jun yuvish qozonida junni siqish moslamasi [Wool squeezing device in wool washing boiler] (UZ FAP Patent No. 02351). Rasmiy axborotnoma [Official Bulletin], (11).
В ожидании