441

 Маккажўхори энг қимматли, юқори ҳосилли дон экини ҳисобланиб озиқ – 
овқат, ем – хашак ва техник аҳамиятга эга. Озиқ-овқат сифатида маккажўхорининг дони 
ишлатилади. Унинг дони жуда ҳам тўйимли ҳисобланиб, таркибида ўртача 10,6% клетчатка, 1,4% 
кул моддалари бор. Лекин, маккажўхори донида оқсил миқдори кам бўлади. Шу сабабли 
маккажўхори унига 25-30% буғдой уни қўшиб нон ёпилади. Маккажўхори дони таркибида ёғ 
моддаси (4,3-5,0%) кўп бўлганлиги учун унинг уни тез ачийди. Дон муртаги махсус машиналарда 
ажратиб олиниб, қолган қисмидан ун тайёрланади, чунки маккажўхорининг муртаги таркибида 25 
– 40 % гача мой моддаси бўлиб, ундан озиқ – овқат учун ишлатиладиган мой тайёрланади. Бундан 
ташқари, маккажўхори донидан ёрма тайёрланади, сут – мум пишиш даврида уни қовурилган 
(бодроқ) ва қайнатиб пиширилган ҳолда озиқ – овқат сифатида ишлатиш мумкин. Шу даврда 
унинг донидан консерва тайёрлаш ҳам мумкин. Ем – хашак сифатида маккажўхорининг дони ва 
пояси ишлатилади. Унинг дони жуда тўйимли (1 кг маккажўхори дони 1,34 кг озуқа бирлигига 
эга) ҳисобланиб, уй паррандаларига ва молларга бутунлигича ёки ёрма ҳолида берилади. 
   

 

  • Web Address
  • DOI
  • Date of creation in the UzSCI system16-01-2021
  • Read count0
  • Date of publication14-01-2021
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages
Ўзбек

 Маккажўхори энг қимматли, юқори ҳосилли дон экини ҳисобланиб озиқ – 
овқат, ем – хашак ва техник аҳамиятга эга. Озиқ-овқат сифатида маккажўхорининг дони 
ишлатилади. Унинг дони жуда ҳам тўйимли ҳисобланиб, таркибида ўртача 10,6% клетчатка, 1,4% 
кул моддалари бор. Лекин, маккажўхори донида оқсил миқдори кам бўлади. Шу сабабли 
маккажўхори унига 25-30% буғдой уни қўшиб нон ёпилади. Маккажўхори дони таркибида ёғ 
моддаси (4,3-5,0%) кўп бўлганлиги учун унинг уни тез ачийди. Дон муртаги махсус машиналарда 
ажратиб олиниб, қолган қисмидан ун тайёрланади, чунки маккажўхорининг муртаги таркибида 25 
– 40 % гача мой моддаси бўлиб, ундан озиқ – овқат учун ишлатиладиган мой тайёрланади. Бундан 
ташқари, маккажўхори донидан ёрма тайёрланади, сут – мум пишиш даврида уни қовурилган 
(бодроқ) ва қайнатиб пиширилган ҳолда озиқ – овқат сифатида ишлатиш мумкин. Шу даврда 
унинг донидан консерва тайёрлаш ҳам мумкин. Ем – хашак сифатида маккажўхорининг дони ва 
пояси ишлатилади. Унинг дони жуда тўйимли (1 кг маккажўхори дони 1,34 кг озуқа бирлигига 
эга) ҳисобланиб, уй паррандаларига ва молларга бутунлигича ёки ёрма ҳолида берилади. 
   

 

Русский

Кукуруза - ценнейшая, высокоурожайная зерновая культура, имеющая 
пищевое, кормовое, техническое и агротехническое значение. Зерна кукурузы употребляются в 
пищу. Его зерна очень питательны, содержат в среднем 10,6% клетчатки и 1,4% золы. Однако 
количество белка в зернах кукурузы невелико. Поэтому  из кукурузы  пекут хлеб, добавляя в нее 
25-30% пшеничной муки. Благодаря высокому содержанию жира (4,3-5,0%) в зернах кукурузы, он 
быстро ферментирует. Лузга зерна отделяется на специальных машинах, а остальная часть идет на 
приготовление муки, поскольку в кукурузной шелухе содержится 25-40% жира, который 
используется для растительного масла. 
 

English

Corn is the most valuable, high-yielding cereal crop with food, fodder, technical and 
agrotechnical significance. Corn kernels are used as food. Its grains are very nutritious, containing an 
average of 10.6% fiber and 1.4% ash. However, the amount of protein in corn kernels is low. That is why 
corn is covered with bread by adding 25-30% wheat flour to it. Due to the high content of fat (4.3-5.0%) 
in corn kernels, it makes it ferment quickly. Grain husks are separated on special machines and the rest is 
used to make flour, because corn husks contain 25-40% of fat, which is used for cooking oil. 
 

Author name position Name of organisation
1 Jo'rayev F.O.
2 Isayeva L.B.
Name of reference
1 1 O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 27 noyabrdagi “2018-2019 yillarda irrigatsiyani rivojlantirish va sug`oriladigan yerlarning meliorativ holatini yaxshilash davlat dasturi to`g`risida”gi PQ-3405-son qarori.
2 2 O`zbekiston Republikasi Prezidentining 2018 yil 27 dekabrdagi “Paxta xom ashyosini yetishtirishda tomchilatib sug`orish texnalogiyalaridan keng foydalanish uchun qulay shart-sharoitlar yaratishga oid kechiktirib bo`lmaydigan chora-tadbirlar to`g`risida”gi PQ-4087- son qarori.
3 3 O`zbekiston Republikasi Prezidentining 2019 yil 9 oktabrdagi “Suv resurslarini boshqarish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to`g`risida”gi 4486-son qarori.
4 4 O`zbekiston Republikasi Prezidentining 2019 yil 17 iyundagi “Qishloq xo`jaligida yer va suv resurslaridan samarali foydalanish chora tadbirlar to`g`risida”gi PQ-5742 sonli qarori.
5 5 O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 25 oktyabrdagi PQ – 4499- sonli “Qishloq xo’jaligida suv tejovchi texnologiyalarni joriy etishni rag’batlantirish mexanizmlarini kengaytirish chora-tadbirlari tog’risida” gi qarori
6 6 Sh.R. Xamrayev., B.M. Ahmadjanov., I.I. Fozilov., “Tomchilatib sug’orish tizimining afzalliklari” Toshkent 2019 y
7 7 Xamidov M.X., Shukrullayev X.I., Mamataliyev A.B., “Qishloq xo’jaligi gidrotexnik melioratsiyasi” Toshkent 2008 y.
8 8 Norqulov U. Melioratsiya. Ma'ruzalar matni. T.: 2000.
9 9 Sheraliev H., Shodmonov M. Dehqonchilik. Ma'ruzalar matni. T.: 2004
10 10 Sarimsaqov M.M Takroriy ekinlarning tuproq unumdorligi va paxta hosildorligiga ta’siri. “tuproq unumdorligini oshirish, g’o’za majmuidagi ekinlarni parvarishlashda manba tejovchi agrotexnologiyalarni joriy etishning ahamiyati” mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy anjuman ma’ruzalar to’plami .
11 11 https://agro-olam.uz/melioratsiya/
12 12 http://oooagrotexchab/p
13 13 http://lexuz/prezident qarorlari/
14 14 http://lexuz/vazirlar mahkamasi qarorlari/
15 15 D.M.Chertousov Gidravlika (spest kurs). Gosenergoizdat-1960, Moskva 640 str.
Waiting