221

Аннотация. Ушбу мақолада Хоразм вилоятида турли даражада шўрланган 209962 гектар суғориладиган ерларнинг шўрланиши қисқача таҳлил қилинган бўлиб, шундан 109459 гектари кам, 68333 гектари ўртача ва 32170 гектари юқори даражада шўрланган ерлар ҳисобланади. Шунингдек, мақолада шўрга чидамли, ҳосилдорлиги ва рентабиллиги юқори янги СП-38 ғўза нави бўйича олиб борилган селекция ва уруғчилик тадқиқотлари натижалари келтирилган. Шу билан бирга, СП-38 нави “Хоразм-127” стандарт навига насбатан 12 кунга тезпишар, тола ҳосилдорлиги +2,7% га, узунлиги 1,6-2,4 мм га, зичлиги 7-6 м/текс га, нисбий узилиш кучи 3,8 г.к./текс га юқори бўлиб, тола сифати IV типни ташкил этди. Олиб борилган тадқиқот натижаларига кўра, муаллифлар томонидан қуйидаги хулосалар қилинди: - истиқболли СП-38 ғўза нави тупроқ шўрланишига бардошлилиги, шунингдек, асосий қимматли-хўжалик белгиларининг юқори мажмуига эга бўлгани сабабли нафақат Хоразм, балки Бухоро вилоятига ҳамда Қорақалпоғистон Республикасига ҳам жорий этиш мақсадга мувофиқ; - СП-38 ғўза нави ўзининг тўлиқ потенциалини кўрсатиши учун муалифлар томонидан тавсия этилган етиштириш агротехнологиясидан фойдаланиш керак.

  • Web Address
  • DOI
  • Date of creation in the UzSCI system29-04-2022
  • Read count221
  • Date of publication28-03-2022
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages34-38
Ўзбек

Аннотация. Ушбу мақолада Хоразм вилоятида турли даражада шўрланган 209962 гектар суғориладиган ерларнинг шўрланиши қисқача таҳлил қилинган бўлиб, шундан 109459 гектари кам, 68333 гектари ўртача ва 32170 гектари юқори даражада шўрланган ерлар ҳисобланади. Шунингдек, мақолада шўрга чидамли, ҳосилдорлиги ва рентабиллиги юқори янги СП-38 ғўза нави бўйича олиб борилган селекция ва уруғчилик тадқиқотлари натижалари келтирилган. Шу билан бирга, СП-38 нави “Хоразм-127” стандарт навига насбатан 12 кунга тезпишар, тола ҳосилдорлиги +2,7% га, узунлиги 1,6-2,4 мм га, зичлиги 7-6 м/текс га, нисбий узилиш кучи 3,8 г.к./текс га юқори бўлиб, тола сифати IV типни ташкил этди. Олиб борилган тадқиқот натижаларига кўра, муаллифлар томонидан қуйидаги хулосалар қилинди: - истиқболли СП-38 ғўза нави тупроқ шўрланишига бардошлилиги, шунингдек, асосий қимматли-хўжалик белгиларининг юқори мажмуига эга бўлгани сабабли нафақат Хоразм, балки Бухоро вилоятига ҳамда Қорақалпоғистон Республикасига ҳам жорий этиш мақсадга мувофиқ; - СП-38 ғўза нави ўзининг тўлиқ потенциалини кўрсатиши учун муалифлар томонидан тавсия этилган етиштириш агротехнологиясидан фойдаланиш керак.

Русский

Аннотация. В данной статье приводятся данные по краткому анализу засоленных орошаемых земель Хорезмской области площадью 209962 га, которые подвержены в той или иной мере засолению, из которых 109459 га засолены в слабой, 68333 га в средней и 32170 га в сильной степени. Приведены результаты селекционно-семеноводческих исследований, направленных на выведение нового, солеустойчивого сорта хлопчатника СП-38, обладающего высокой урожайностью и темпами отдачи урожая хлопка-сырца. При этом сорт СП-38 сочетает в себе высокую скороспелость по отношению к сорту стандарту Хорезм-127 минус 12 дней, обладает высоким выходом волокна +2.7%, а также отличается высоким качеством волокна IV типа, штапельная длина волокна у нового сорта длиннее на 1,6-2,4 мм, линейная плотность больше на 7-6 м/текс., . Удельная разрывная нагрузка выше на 3,8 г.с/текс. На основе результатов проведенных исследований авторами делаются следующие выводы: - в связи с тем, что перспективный сорт хлопчатника СП-38 обладает высокой солеустойчивостью, а также высоким комплексом основных хозяйственно-ценных признаков , его следует ускоренно внедреть не только в условиях Хорезмской, Бухарской областях, а также в Республике Каракалпакистан. - с тем, чтобы сорт СП-38 проявил в полной мере свои потенциальные возможности необходимо использовать рекомендуемые для него элементы агротехнологии.

English

Annotation. This article provides a brief analysis of salinization of irrigated lands in the Khorezm region in the amount of 209962 hectares, which are exposed to salinization, to varying degrees, of which 109459 hectares are slightly saline, 68333 hectares are moderately saline and 32170 hectares to a strongly saline land. Below there are the results of breeding and seed production research aimed at breeding a new, salt-resistant, high-yielding cotton variety SP-38. At the same time, the SP-38 combines early maturity in relation to the Khorezm-127 standard variety to 12 days, has a high fiber output of +2,7%, and also has a high quality of type IV fiber, the staple fiber length of the new variety is 1,6-2,4 mm longer, the linear density is 7-6 m tex-1., more, the breaking tenacity is 3,8 g tex-1 higher. Based on the results of the conducted research, the authors came to the following conclusions: - due to the fact that the perspective cotton variety SP-38 has high salt resistance, as well as a high complex of the main economically valuable features, it should be rapidly implemented not only in the conditions of Khorezm, but also in the Bukhara region and the Republic of Karakalpakistan, - in order for the SP-38 variety to show its full potential, it is necessary to use its recommended elements of agrotechnology.

Author name position Name of organisation
1 Ibragimov X.A. Катта илмий ходим ПСУЕАИТИ Хоразм ИТС
2 Avtonomov V.A. Профессор ПСУЕАИТИ
Name of reference
1 Закон Республики Узбекистан «О селекционных достижениях», 1996 г.
2 Закон Республики Узбекистан «О семеноводстве», 1996 г.
3 Постановлении Кабинета Министров № 985 от 12.12.2019 г.,
4 Автономов А.И. Селекция египетского типа хлопчатника/В кн.» Селекция хлопчатника» - Ташкент.Госиз- дат.1948 – С.109-136.
5 Автономов А.А. Селекция тонковолокнистых сортов хлопчатника. Ташкент. Фан.УзССР. 1973. С.144. Автономов Вад.А. Автореферат доктор.дисс. Ташкент. 1993.
6 Зайцев Г.С. Избранные сочинения. Москва. Колос. 1963. С.343.
7 Мирахмедов С.М. Внутривидовая отдаленная гибридизация хлопчатника на вилтоустойчивость. Ташкент: ФАН. 1974. С.88.
8 Канаш С.С. Направленное изменение наследственности хлопчатника. //Агробиология. 1964. № 3. С.352-357.
9 Курбонов А.Ё., Автономов В.А. «Создание сортов хлопчатника устойчивых к патогенам». Монография. 2020 International Book Market Strvice Ltd, member of OmniSciptum Publishing Group 17 Meldrum Street, Beau Bassin 71504
10 Равшанов А.Э., Автономов В.А. «Селекция современных сортов культивируемых видов хлопчатника в Узбекистане». Монография. 2021. International Book Market Strvice Ltd, member of OmniSciptum Publishing Group 17 Meldrum.
11 Симонгулян Н.Г. Проблема скороспелости в селекции. – Ташкент. Фан.- С.122.
12 Симонгулян Н.Г. Комбинационная способность и наследуемость признаков хлопчатника. – Ташкент. Фан. УзССР. 1977. – С.140.
13 Симонгулян Н.Г., Мухамедханов С., Шафрин А. Генетика, селекция и семеноовдство хлопчатника. – Ташкент. Фан. УзССР. 1987. – С.3-317
14 David W.Albers and Curtis Wiiiams paymaster Cjttonsttd Ludbock, TX Stutdart. AR.PM 1215 BG/RR, PM 1218 BG/RR FND PM 1560 BG/RR. New cotton varieties. Beltwide Cotton Conferencees. 1999. Pq.68-71.
15 Ken E.Lege New early maturing transgenetic varieties from sure grow:SG125B/R, SG125R, SG501B/R, SG585B and SG585R. BELTWIDE Cotton Conferencees. 1999. pq, 64-65.
16 Jose Eduardo. Comparative Analysis of Producinq Transgenic Cotton Varieties Versus No Transgenic Variety in Deliclas. Mehico.Beltwide Cotton Conferencees. 1999. pq, 255.
17 Meek P.A. Drouqht Tolerance and Follar Sprays of Glycine Bctaine. Beltwide Cotton Conferencees. 1999. pq, 559.
Waiting