51

Ибн Халдун диний ва дунёвий илмлар уйғунликда ёритилган ноёб асарлар яратган улуғ олимлар сирасига киради. Унинг тўлиқ исми – Абдураҳмон Абу Зайд ибн Муҳаммад Ибн Халдун (туғ. 1332, Тунис/ваф. 1406, Қоҳира) — араб тарихчиси ва файласуфи. Ибн Рушднинг издоши ҳисобланиб, 1349-1375 йилларда Тунис, Фес, Ғарнота, Бужжойа (Жазоирда) ҳукмдорлари саройида юқори лавозимларда ишлаган. 1382 йил Мисрга келиб, мударрислик қилган. Ибн Xалдун Дамашқ шаҳрининг Амир Темурга топширилиши шартлари ҳақида музокара олиб борган делегация таркибига кирган. Шу тариқа Ибн Xалдун Амир Темур билан шахсан суҳбатлашишга мушарраф бўлган. Ибн Халдуннинг далолат беришича, Амир Темур ундан Мағриб мамлакатлари, унинг манзиллари ва шаҳарларини батафсил баён қилиб беришни сўраган. Ибн Xалдун Амир Темур ташқи сиёсий фаолиятига нисбатан шахсий қарашидан қатъи назар, Соҳибқирон шахсига муносиб баҳо берган. У Амир Темурнинг ҳарбий тарих соҳасидаги теран билимидан ҳайратга тушган, уни «мунозара-баҳсларни яхши кўрадиган ўткир заковатли ва теран зеҳнли инсон», – деб таърифлаган. Унинг асосий асари: «Китоб ул-ибар» («Ибратли мисоллар китоби», 1370) бўлиб, Ибн Xалдун жамият тараққиёти хусусида ўз фикрларини ҳамда Шарқ мусулмон халқлари (хусусан, Мағриб) тарихини баён қилган. 

  • Web Address
  • DOI
  • Date of creation in the UzSCI system28-04-2023
  • Read count51
  • Date of publication28-04-2023
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages10
Ўзбек

Ибн Халдун диний ва дунёвий илмлар уйғунликда ёритилган ноёб асарлар яратган улуғ олимлар сирасига киради. Унинг тўлиқ исми – Абдураҳмон Абу Зайд ибн Муҳаммад Ибн Халдун (туғ. 1332, Тунис/ваф. 1406, Қоҳира) — араб тарихчиси ва файласуфи. Ибн Рушднинг издоши ҳисобланиб, 1349-1375 йилларда Тунис, Фес, Ғарнота, Бужжойа (Жазоирда) ҳукмдорлари саройида юқори лавозимларда ишлаган. 1382 йил Мисрга келиб, мударрислик қилган. Ибн Xалдун Дамашқ шаҳрининг Амир Темурга топширилиши шартлари ҳақида музокара олиб борган делегация таркибига кирган. Шу тариқа Ибн Xалдун Амир Темур билан шахсан суҳбатлашишга мушарраф бўлган. Ибн Халдуннинг далолат беришича, Амир Темур ундан Мағриб мамлакатлари, унинг манзиллари ва шаҳарларини батафсил баён қилиб беришни сўраган. Ибн Xалдун Амир Темур ташқи сиёсий фаолиятига нисбатан шахсий қарашидан қатъи назар, Соҳибқирон шахсига муносиб баҳо берган. У Амир Темурнинг ҳарбий тарих соҳасидаги теран билимидан ҳайратга тушган, уни «мунозара-баҳсларни яхши кўрадиган ўткир заковатли ва теран зеҳнли инсон», – деб таърифлаган. Унинг асосий асари: «Китоб ул-ибар» («Ибратли мисоллар китоби», 1370) бўлиб, Ибн Xалдун жамият тараққиёти хусусида ўз фикрларини ҳамда Шарқ мусулмон халқлари (хусусан, Мағриб) тарихини баён қилган. 

Author name position Name of organisation
1 ALIDJANOVA L.. Trainee-teacher of “UNESCO Chair on Religious Studies and the Comparative Study of World Religions” O'zbekiston xalqaro islom akademiyasi
Name of reference
1 1. Каримов И.А. Юксак маънавият – енгилмас куч. –Т.: Маънавият, 2008. – Б. 37. 2. Абдурахмон ибн Халдун. Мукаддимату ибни Халдун. – Искандария. – Б.305-337. 3. Игнатенко А.А. Ибн Халдун. – М.: Мысль, 1980.- 160 с. 4. Махамадходжаев А. // Имом ал-Бухорий сабоқлари. 3-сон, – Тошкент, 2007. – Б. 194. 5. Al-Azmeh A. Ibn Khaldun: an essay in reinterpretation. London, 2003 6. Oumlil A. L’histoire et son discours: essai sur la methodologied’ Ibn Khaldoun. Rabat, 1979 7. Enan M.A. Ibn Khaldun: His life and works. New Delhi, 1997 8. Степанянц M. Т. Ибн Халдун //Восточная философия. Избранные тексты 2-е издание, исправленное и дополненное. –M. , 2001. – С. 482-490 9. Кирабаев Н. Социальная философия мусульманская Востока – М.,1987 10. Игнотенко А. Ибн Хальдун. – М.,1980 11. Goodman L.E. Ibn Khaldun and Thucydides, Journal of the American Oriental Society, Issue: 92, 1972, p. 250270 12. Baali F. Wardi A. Ibn Khaldun and Islamic thoughtstyles: a social perspective. Boston, 1981 13. Irvin R.Toynbee and Ibn Khaldun. Middle Eastern Studies. Iss. 33, 1997, p. 461-479 14. Goodman L.E. Ibn Khaldun and Thucydides, Journal of the American Oriental Society, Issue: 92, 1972, p. 250270 15. Baali F. Wardi A. Ibn Khaldun and Islamic thoughtstyles: a social perspective. Boston, 1981 16. Irvin R.Toynbee and Ibn Khaldun. Middle Eastern Studies. Iss. 33, 1997, p. 461-479 17. Dhaoadi M. An exploration into Ibn Khaldun and Western classical sociologist’s thought on the dynamics of change. // Islamic Quarterly Iss. 30, 1986, p.139-158 18. Rozina P. Ibn Khaldun as an economist: a comparative study with modern econimists // Pakistan Journal of History and Culture, 15.I. 1994, p.111-133 19. Fida M. Ibn Khaldun’s theory of social change a comparison with Hegel, Marx and Durkheim // American Journal of Islamic Social Sciences, 15, II, 1998, p.25-45 20. Jilvestre de Sacy. Íbn Khaldun Biografíe universelle Pans, 1818,Chrestomatie arabe. 1806. Vol u Paris - С 387-523, Relation arabe de Egypte par Abdallatife Pans, 1810, Hammar J Veber den Vervall des Islams nach den ersten 3 Jahrhunderten des hidschra-Wien, 1812, Schulz FE Sur le grand ouvrage historique et critigue d~Ibn Khaldun JA, 1825 21. Диноршое M. Ибн Халдун. // Таджикская советская энциклопедия Душанбе, 197 4 2 – С 529, Шамолов А. А. Философско-теологические воззрения Газали, Душанбе, 2002. –С. 257-306, Гуломов О. Социология Учебник. Душанбе, 2000 – С. 36, Хазрати M., Савдиен И. Ислом Равия, мазхаб ва фиркгхоион Душанбе, 1992. – С. 15, Абдулхонов Ф. M. Муаммои инсон дар фалсафаи Ибн Халдун// Лаеми донишгохи омузгори Душанбе, 2005 № 2. – С. 53-55. 22. Alimova, Mahfuza and Nigmatullayev, Ibrohim (2019) “CLARIFICATION OF TOLERANCE IN ISLAMIC SOURCES,” The Light of Islam: Vol. 2019 : Iss. 1 , Article 13. Available at: https://uzjournals.edu.uz/iiau/ vol2019/iss1/13 23. Rahimjonov, Durbek (2019) “The importance of social rehabilitation of people who have fallen under the influence of extremist ideas in the process of globalization,” The Light of Islam: Vol. 2019 : Iss. 1 , Article 12. Available at: https://uzjournals.edu.uz/iiau/ vol2019/iss1/12 24. ISAKDJANOV, Ramzjоn (2019) “RATIONAL PRINCIPLES IN IBN-SINА’S THEOLOGICAL EDUCATION AND THEIR CHARACTERISTIC FEATURES,” The Light of Islam: Vol. 2019 : Iss. 3 , Article 8. Available at: https://uzjournals.edu.uz/iiau/ vol2019/iss3/8 25. NIZAMETDINOV, Najmiddin (2019) “THE SHORT HISTORY OF TURKIC LITERATURE OF INDIA DURIND THE RULING OF BABURIDS (XVI – XVIIITH CENTURIES),” The Light of Islam: Vol. 2019 : Iss. 3 , Article 15. Available at: https://uzjournals. edu.uz/iiau/vol2019/iss3/15 26. Ernazarov, Odiljon (2018) “The socio-cultural life of Chinese Muslims during the Ming dynasty,” The Light of Islam: Vol. 2018 : Iss. 1 , Article 11. Available at: https://uzjournals.edu.uz/iiau/vol2018/iss1/11 27. Игнатенко А.А. Социум и разум. Рационалистические течения в арабо-исламской общественно-политической мысли средневековья // Рационалистическая традиция и современность. Ближний и Средний Восток. — М.: Наука, Главная редакция восточной литературы, 1990. 28. Бациева С.М. Историко-социологический трактат Ибн Халдуна «Мукаддима».– М., 1965. -С.66. 29. Кирабаев Н.С. Ибн Халдун. – М., -С. 162. 30. Abdullayeva, Moxira (2018) «APPROACHES FOR STUDYING RELIGIOUS PROCESS IN CYBERSPACE,» The Light of Islam: Vol. 2018 : Iss. 1 , Article 13. Available at: https://uzjournals.edu.uz/iiau/ vol2018/iss1/13
Waiting