70

Мазкур мақолада фалсафий қонуниятлардан бири   ворисликнинг ўзига хос жиҳатлари, унинг хулқ-одоб қадриятларини шакллантиришдаги ўрни ва роли тадқиқ этилган. Ижтимоий тараққиёт ва ворислик қонунияти, ворисликка қонуниятига кўра диалектик ҳамда синергетик ривожланиш масалалари ёритилган. Ворисликнинг асосий турларидан бири ахлоқий қадриятлар ворислиги, унинг мазмун-моҳияти, ривожланиш қонуниниятлари ҳамда замонавий жамият ҳаётидаги аҳамияти маънавий-ахлоқий мерос асосида таҳлил қилинган. Мақолада диалектик, синергетик, тарихий-маданий таҳлил, ворисийлик, фанлараро ёндашув, анализ, синтез ҳамда этнопедагогик усуллардан фойдаланилган. Шунингдек, ахлоқшунослик (этика) категориялари, унинг мезоний тушунчалари, ахлоқий принциплар, ахлоқий норма ва меъёрлар, хулқ, одоб, ахлоқ тушунчаларининг нисбати, уларнинг мазмун моҳияти ва ахлоқий қадриятларнинг жамият ҳаётидаги аҳамияти ворислик қонунияти асосида очиб берилган. Ворисликнинг позитив ва негатив жиҳатлари, уларнинг авлоддан-авлодга ўтиб бориши натижасида жамият муҳитининг шаклланиши ва унинг маънавий қиёфасининг намоён бўлиш тенденциялари таҳлил этилиб қиёсий таҳлил этилган. Мақолада келтирилган натижалар асосида ворислик категориясининг тарихий жиҳатдан объектив, реал идрок этиш, унга назарий ва амалий жиҳатдан тўғри ёндошиш, жамиятда рўй бераётган воқеликни оқилона англашга имкон яратиши асосланган. Муаллиф ахлоқий тараққиётининг негизида ҳам ворислик қонунияти ётишиамалий мисоллар билан изоҳлаб берган. Шу билан бирга, унда хулқ-одоб қадриятлари борасидаги ворислик (инсон ахлоқий камолоти) аждодлар яратган маданиятни, маънавиятни ўрганиш, инновацияларни ривожлантириш, ҳаётга татбиқ этишдаги узвийликни ташкил этиши, авлодлар ўтмиш меросини маълум қонуниятлар асосида қабул қилиши ва ўзидан кейинги авлодларга узатиши жараёнлари таҳлил қилинган. 

  • Web Address
  • DOI
  • Date of creation in the UzSCI system 12-05-2023
  • Read count 70
  • Date of publication 28-04-2023
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages11
Ўзбек

Мазкур мақолада фалсафий қонуниятлардан бири   ворисликнинг ўзига хос жиҳатлари, унинг хулқ-одоб қадриятларини шакллантиришдаги ўрни ва роли тадқиқ этилган. Ижтимоий тараққиёт ва ворислик қонунияти, ворисликка қонуниятига кўра диалектик ҳамда синергетик ривожланиш масалалари ёритилган. Ворисликнинг асосий турларидан бири ахлоқий қадриятлар ворислиги, унинг мазмун-моҳияти, ривожланиш қонуниниятлари ҳамда замонавий жамият ҳаётидаги аҳамияти маънавий-ахлоқий мерос асосида таҳлил қилинган. Мақолада диалектик, синергетик, тарихий-маданий таҳлил, ворисийлик, фанлараро ёндашув, анализ, синтез ҳамда этнопедагогик усуллардан фойдаланилган. Шунингдек, ахлоқшунослик (этика) категориялари, унинг мезоний тушунчалари, ахлоқий принциплар, ахлоқий норма ва меъёрлар, хулқ, одоб, ахлоқ тушунчаларининг нисбати, уларнинг мазмун моҳияти ва ахлоқий қадриятларнинг жамият ҳаётидаги аҳамияти ворислик қонунияти асосида очиб берилган. Ворисликнинг позитив ва негатив жиҳатлари, уларнинг авлоддан-авлодга ўтиб бориши натижасида жамият муҳитининг шаклланиши ва унинг маънавий қиёфасининг намоён бўлиш тенденциялари таҳлил этилиб қиёсий таҳлил этилган. Мақолада келтирилган натижалар асосида ворислик категориясининг тарихий жиҳатдан объектив, реал идрок этиш, унга назарий ва амалий жиҳатдан тўғри ёндошиш, жамиятда рўй бераётган воқеликни оқилона англашга имкон яратиши асосланган. Муаллиф ахлоқий тараққиётининг негизида ҳам ворислик қонунияти ётишиамалий мисоллар билан изоҳлаб берган. Шу билан бирга, унда хулқ-одоб қадриятлари борасидаги ворислик (инсон ахлоқий камолоти) аждодлар яратган маданиятни, маънавиятни ўрганиш, инновацияларни ривожлантириш, ҳаётга татбиқ этишдаги узвийликни ташкил этиши, авлодлар ўтмиш меросини маълум қонуниятлар асосида қабул қилиши ва ўзидан кейинги авлодларга узатиши жараёнлари таҳлил қилинган. 

№ Author name position Name of organisation
1 QAHHOROVA RAXIMSHIKOVA M.. doctor of philosophy, professor at the chair of Social-humanitar sciences. doctor of philosophy, dosent at the chair of cultural studies. South Kazakhstan State University O'zbekiston xalqaro islom akademiyasi, SOUTH KAZAKHSTAN STATE UNIVERSITY NAMED AFTER M.AUEZOV
№ Name of reference
1 1. Авлоний А. (1992) Туркий Гулистон ёхуд ахлоқ. - Т.:Ўқитувчи, 1992. 2. Аристотел. (1983) Политика. Соч.: В 4 т. Т.,4. -М.: 1983. 3. Беҳбудий. М. (1999) Танлан ганасарлар. -Т.: «Маънавият», 1999. 4. Бессонов Б.Н. (2006) Гуманизм и духовноеразвитиеобшества. Издателство РАГС. - Москва. 2006. 5. Демочко В.Б. (2015) Инновационная личност: модел и условия формирования // Научное сообшество студентов: материалй ВИ Междунар. студенч. науч.-практ. конф. «Интерактив плюс». 2015. 6. Dono, K. (2020). FEATURES OF INFORMATION EXCHANGE ASPECTS IN THE INFORMATION SOCIETY. Ижтимоий фанлар, 2(3). 7. Эргашев И. (2000) Тараққиёт фалсафаси. - Т.: «Академия», 2000. 8. Фалсафа тарихи. (2002) - Т.: “Шарқ”, 2002. 9. Фалсафа: қомусий луғат (2004) (Тузувчи ва масъул муҳаррир Қ. Назаров). - Т.: «Шарқ”, 2004. 10. Грудинин Г.В. (2014) Историческая эволюсия теории инноваций. Вестник ИрГТУ №2. 2014. 11. Исмоилов Ф.Й. (1996) Ижтимоий тараққиётда ворислик. - Т.: Ўзбекистон, 1996. 12. Kalandarova, D. (2020). FEATURES OF ASPECTS OF INFORMATION EXCHANGE. The Light of Islam, 2020(1), 210-214. 13. Комилов Н. (1996) Тасаввуф ёки комил инсои ахлоқи. -Т.: “Ёзувчи”, 1996. Б. 4-13. 14. Matibaeva, Raziya (2019) “SACRALIZATION AND TRADITIONALIZATION OF PERSONALITY ABU KHANIFA IN MAVARANNAHR,” The Light of Islam: Vol. 2019: Iss. 4 , Article 3. Available at: https://uzjournals.edu.uz/iiau/vol2019/ iss4/3 15. Молостова М.Ю. (2010) Теоретико-методологические основания понятия «инновационное поведение» // Известия Самарского научного сентра Российской академии наук. 2010. № 5. 16. Нажмидинова К.У. (2016) Оила тарбиясида миллий ва умуминсоний ахлоқий маданиятнинг ўрни /. – Т.: «Адолат», 2016. 17. Назаров Қ. (1998) Аксиология - қадриятлар фалсафаси. -Т.: «Маънавият», 1998. 18. Одоб-ахлоқ китоби. (2015) -Т.:”Янги аср авлоди”. 2015. 19. Петров С. Р., Санников Т.Д. (2011) Формирование условий развития инновационной културй в контексте стратегии модернизации российской экономики // Креативная экономика. 2011., № 2. 20. Kakhharova, M. (2018). Question of Studying Personal Spiritual and Moral Development. Eastern European Scientific Journal, (6). 21. Qaxxarova, M., & Absattorov, B. M. (2020). EVOLUTION OF VIEWS ON ETHICS, ETHICAL CRITERIA AND ETHICAL STANDARDS. The Light of Islam, 2020(1), 110-115. 22. Qoraboyev T. (2011) Milliy qadriyatlarimizning jahon e’tirofi // Tafakkur, 2011. – №3. 23. Solnit R., Schwartzenberg S. (2002) Hollow City: The Siege of San Francisco and the Crisis of American Urbanism (New Edition). – 2002.–R.188. 24. Сорокин П. (1992) Человек. Сивилизация. Обшество. -М.: Политическаялитература. 1992. 25. Sultonov, A. (2019). THE NEW PHILOSOPHICAL PARADIGM OF CULTURAL DEVELOPMENT. The Light of Islam, 2019(4), 25. 26. Тўраев Б. (2001) Соғлом фикр психологияси ва давлатнинг хавфсизлиги. // Ижтимоий фикр – инсон ҳуқуқлари, 2001, 4-сон. 27. Янги ва энг янг давр ғарбий Европа фалсафаси. (2002) -Т.: “Шарқ”, 2002. 28. Йўлдошев М.М. (1999) Мустақил Ўзбекистон Республикаси ёшларини тарбиялаш жараёнида хулқ-одоб маданияти ва сиёсий маданиятни шакллантириш муаммолари. Фалсафа фан. док. дисс.1999. 29. Юлдашева Ф.Х. (2014) Модернизациянинг фалсафий жиҳатлари. // АДУ Илмий хабарнома. 2014. № 4. 30. Юсупов Э. Юсупов У. (2013) Оила – маънавият булоғи. Т, 2013. 31. Qaxxarova, M., & Tuychieva, H. (2019). SPIRITUALMORAL ENVIRONMENT AND ITS BASIC INDICATORS.The Light of Islam,2019(4), 24. 32. Shakarov, O. K. (2018). SPIRITUALITY OF LIDER IN ISLAM LAW.The Light of Islam,2018(1), 8. 33. Fuzailova, Gavhar (2020) «EASTERN THINKERS ON THE PEDAGOGICAL MASTERY,» The Light of Islam: Vol. 2020 :Iss. 2 , Article 19. Available at: https:// uzjournals.edu.uz/iiau/vol2020/iss2/19 34. Xujaev, Muminjon Isokhonovich (2019) «HISTORICAL PHILOSOPHY OF AHMED ZAKI VALIDI,»Scientific Bulletin of Namangan State University: Vol. 1: Iss. 12 , Article 23. 35. Xujaev, M. I. (2015). Nekotorыe osobennosti eticheskix vzglyadov Аxmet-Zaki Validova. Credo new, (2-2), 3-3.
Waiting