35

Jahonda  mis  ishlab  chiqarish  va  uning  iste’moli  tahlili  jadal  о‘sishini  kо‘rsatmoqda,  agar  XX asrning boshlarida mis ishlab chiqarish 0,4 mln. tonnadan sal kо‘proq bо‘lgan bо‘lsa, XXI asrning boshlarida u 21 mln tonnadan oshdi. Shu bilan birga, ruda tarkibidagi mis miqdorining о‘tgan asrdagi 0,5-5 % dan hozirgi vaqtda  0,20-0,40  %  gacha  kamayishi  xomashyodan  kompleks  foydalanishni  oshirishga,  metallurgik  ishlab chiqarishining  texnogen  chiqindilaridan  foydalangan  holda  resurs  va  energiya  tejamkor  texnologiyalarni qо‘llashga,  fanni  ishlab  chiqarish  bilan  integratsiyalashga  alohida  e’tibor  qaratish bugungi kunning dolzarb mavzusihisoblanadi.  Shu munosabat bilan, rivojlangan davlatlarda mis sanoati texnogen chiqindilaritarkibidan qimmatli komponentlarni ajratib olib, xomashyo bazasini sezilarli kengaytirishga  imkon  beradigan  yangi texnologiyalar alohida ahamiyatga ega.

  • Web Address
  • DOI10.24412/2181-1431-2023-2-72-79
  • Date of creation in the UzSCI system 15-03-2024
  • Read count 35
  • Date of publication 20-04-2023
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages72
Ўзбек

Jahonda  mis  ishlab  chiqarish  va  uning  iste’moli  tahlili  jadal  о‘sishini  kо‘rsatmoqda,  agar  XX asrning boshlarida mis ishlab chiqarish 0,4 mln. tonnadan sal kо‘proq bо‘lgan bо‘lsa, XXI asrning boshlarida u 21 mln tonnadan oshdi. Shu bilan birga, ruda tarkibidagi mis miqdorining о‘tgan asrdagi 0,5-5 % dan hozirgi vaqtda  0,20-0,40  %  gacha  kamayishi  xomashyodan  kompleks  foydalanishni  oshirishga,  metallurgik  ishlab chiqarishining  texnogen  chiqindilaridan  foydalangan  holda  resurs  va  energiya  tejamkor  texnologiyalarni qо‘llashga,  fanni  ishlab  chiqarish  bilan  integratsiyalashga  alohida  e’tibor  qaratish bugungi kunning dolzarb mavzusihisoblanadi.  Shu munosabat bilan, rivojlangan davlatlarda mis sanoati texnogen chiqindilaritarkibidan qimmatli komponentlarni ajratib olib, xomashyo bazasini sezilarli kengaytirishga  imkon  beradigan  yangi texnologiyalar alohida ahamiyatga ega.

Русский

Анализ мирового потребления и производства меди показивает интенсивний рост, если в начале  ХХ  века  производилос  более  0,4  млн.  тонн  меди,  то  в  начале  ХХИ  века  ее  производство составило  уже  более  21  млн  тонн.  Вместе  с  тем,  снижение  содержания  меди  в  руде  от  0,5-5  %  в прошлом  столетии  до  0,20-0,40  %  в  настояшее  время  требует  особого  внимания  на  повишение комплексности  использования  сиря,  применения  ресурсо-  и  энергосберегаюшей  технологии  с использованием  техногенних  образований  металлургического  производства,  интеграсии  науки  с производством, что является актуальной темой сегодняшнего днЙ. В связи с этим, в развитих странах особое значение имеют новие технологии позволяюшие извлеч сенние компоненти из состава отходов медной промишленности и в значительной степени расширит сирьевую базу.

English

An analysis of the world consumption and production of copper shows an intensive growth, if at the beginning of the 20th century more than 0.4 million tons of copper wer e produced, then at the beginning of the 21st century its production amounted to more than 21 million tons. At the same time, the reduction of copper  content  in  ore  from  0.5-5%  in  the  last  century  to  0.20-0.40%  at  the  present  time  requires  special attention to increase the complexity of the use of copper, the use of resource- and energy-saving technology using technogenic formations. metallurgical production, integration of science  with production,  which  is an actual topic of today. In this regard, in developed countries, new technologies are of particular importance, which make it possible to  extract components from the  waste composition  of the copper industry and  will significantly expand the raw material base.

Author name position Name of organisation
1 Boltayev O.N. Dotsent Toshkent Davlat texnika universiteti Olmaliq filiali
Name of reference
1 Halid Junuzović, Sabina Begić, Amra Selimović, Abdel Đozić, Ramzija Cvrk, Melisa Ahmetović. Efficiency of Carbonate Precipitation and Removal of Copper and Nickel Ions from their Monocomponent and Two-component Aqueous Solutions // This work is licensed under Creative Commons Attribution 4.0 International License. International Journal for Research in Applied Sciences and Biotechnology. November 2019, Volume-6, Issue-6, pp 11–15.
2 I.Giannopoulou, Dimitrios. Panias article Differential precipitation of copper and nickel from acidic polymetallic aqueous solutions // Hydrometallurgy, 2008, volume 90, pp 137–146.
3 В.А.Миронов, А.Ю.Шишкин, А.В.Поляков, Ю.К.Трейс. Извлечение меди из водных растворов с использованием железных порошковых материалов // Журн. Белорус. гос. ун-та. Экология. 2018. № 1. с. 97–102.
4 Солдатенко Е.М., Доронин С.Ю. и Чернова Р.К. /. Химические способы получения наночастиц меди. // Казань. Республика Татарстан. Россия. ©Бутлеровские сообщения. 2014. Т.37. №1103. с. 103-113.
5 Фомченко Н.В., Муравьёв М.И. Получение меди и никеля из металлургических отходов с применением ацидофильных хемолитотрофных микроорганизмов. Журнал: Прикладная биохимия и микробиология, 2015, том 51, № 4, с. 371–376.
6 Samadov, A.U., Boltayev, O.N. (2020). Mis kuporosi ishlab chiqarishda hosil bo‟ladigan texnologik eritmalarni qayta ishlash. Студенческий вестник, (8-3),94-99
Waiting