45

Ушбу мақолада «Навоийазот» АЖ каустик сода ишлаб чиқариш цехи чиқиндиси натрия гипохлоритнинг хоссалари ва унинг асосида натрий, магний ва кальций хлоратлар синтези баѐн этилган. Натрия гипохлоритни диспропорциалаш реакцияси асосида натрия хлоратни олиш ва олинган натрия хлорати билан магний, кальций хлоридларининг таьсири ўрганилган бўлиб, алмашиниш реакцияси натижасида магний ва кальций хлоратларнинг ҳосил бўлиши аниқланган. Бундан ташқари натрия гипохлоритнинг магний, кальций хлоридларига водорoд переоксид ѐрдамида таьсири ўрганилиб, ушбу усул ѐрдамида биринчи марта магний ва кальций хлоратлари синтези амалга оширилди. Олинган натрий, магний ва кальций хлоратларининг таркиби сифат ва миқдорий таҳлил қилинди. Кимѐвий ва физик-кимѐвий усуллар билан ўрганилди.

  • Web Address
  • DOI10.24412/2181-144X-2020-1-12-17
  • Date of creation in the UzSCI system 01-04-2024
  • Read count 43
  • Date of publication 23-09-2020
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages12
Русский

В статье рассмотрены процессы изучения свойств гипохлорита натрия (ГПХН), получения хлоратов натрия на основе гипохлорита натрия и получения хлоратов магния, кальция из отходов каустической соды производства АО «Навоиазот». Изучена характеристика гипохлорита натрия, определены его физико-химические свойства, а также получение 70%-ного раствора хлората натрия на основе реакции диспропорции. Кроме того, получены растворы хлоратов натрия, магния и кальция на основе реакции их хлоридов с гипохлоритом натрия. Доказаны качественные и количественные характеристики полученных хлоратов натрия, магния и кальция химическими и физико-химическими методами анализа.

English

The process of studying the properties of sodium hypochlorite, obtaining sodium chlorate based on sodium hypochlorite, and obtaining magnesium, calcium chlorate from caustic soda waste produced by JSC “Navoiazot” have been considered in the article. The characteristics of sodium hypochlorite have been studied, its physicochemical properties, and also the production of 70% sodium chlorate solution based on the disproportion reaction have been determined. In addition, solutions of sodium, magnesium and calcium chlorates have been obtained on the basis of the reaction of their chlorides with sodium hypochlorite. The qualitative and quantitative characteristics of the obtained sodium, magnesium and calcium chlorates have been proved by chemical and physicochemical methods of analysis.

Ўзбек

Ушбу мақолада «Навоийазот» АЖ каустик сода ишлаб чиқариш цехи чиқиндиси натрия гипохлоритнинг хоссалари ва унинг асосида натрий, магний ва кальций хлоратлар синтези баѐн этилган. Натрия гипохлоритни диспропорциалаш реакцияси асосида натрия хлоратни олиш ва олинган натрия хлорати билан магний, кальций хлоридларининг таьсири ўрганилган бўлиб, алмашиниш реакцияси натижасида магний ва кальций хлоратларнинг ҳосил бўлиши аниқланган. Бундан ташқари натрия гипохлоритнинг магний, кальций хлоридларига водорoд переоксид ѐрдамида таьсири ўрганилиб, ушбу усул ѐрдамида биринчи марта магний ва кальций хлоратлари синтези амалга оширилди. Олинган натрий, магний ва кальций хлоратларининг таркиби сифат ва миқдорий таҳлил қилинди. Кимѐвий ва физик-кимѐвий усуллар билан ўрганилди.

Name of reference
1 Умиров Ф.Э. “Разработка технологии получения эффективных комплексных дефолиантов, содержащих физиологически активных веществ»: Дис... док. техн. наук. – Ташкент. 2019. -198 с.
2 Умиров Ф.Э., Худойбердиев Ф.И., Номозова Г.Р., Йулдошева М.,Сайфуллаева Н.Чикиндилардан натрий хлорат олиш йўллари. // “Зарафшон вохасини комплекс инновацион ривожлантириш ютуқлари,муаммолари ва истиқболлари” мавзусидаги халкаро илмий –амалий анжуман 2019 йил 27-28ноябр Навоий Узбекистон.428-430б.
3 Умиров Ф.Э., Номозова Г.Р,. Йўлдошева М.Б., Сайфуллаева Н.Ф. Новые методы получения хлоратов натрия, магния и кальция на основе гипохлорита натрия: Инновационные подходы к развитию науки и технологии материалы Научно-практической онлайн конференции в сфере Министерство Высшего и среднего специалного образования Республики Узбекистан .- НавГПИ, Навоий – 2020 . -17-19с.
4 Умиров Ф.Э., Номозова Г.Р., Мажидов Х.Б. Investigation of the production of surfactants containing sodium chlorate based on sodium hypochlorite: Research, Journal of Critical Reviews http://www.jcreview.com/index.php
5 Умиров Ф.Э., Шодикулов Ж.М., Умиров У.Ф. Исследование процессов получения хлорат-магниевого дефолианта на основе серпентенита Арветенского месторождения: «Путь науки» (№ 10 (80), 2020 С.-19-22
6 Гипохлорит натрия - www.soda.perm.ru/product 09.shtml. ООО «Сода-хлорат».
7 Якименко Л.Н., Пасманник М.И. Справочник по производству хлора, каустической соды и основных хлорпродуктов. - М.: Химия, 1976. 440с.
8 Умиров Ф.Э. Получение дефолианта на основе хлоратов и органические соеденение: монография. Бухара.- изд. «Дурдона», 2019. 140с
Waiting