45

Ishda PTZCh (paxta tozalash zavodi chiqindisi) va Guliob fosforiti (GF) asosida PTZChli-fosforli kompostlar tayyorlandi. Tarkibi bo`yicha juda kambag`al bo`lgan GFda fosfor va kaltsiyning o`simlik o`zlashtira olmaydigan shakllarini o`simlik o`zlashtira oladigan shaklga aylantirish kinetikasi o`rganildi. Fosfat xom ashyosining PTZCh ga nisbatan massa ulushining ortishi kompostlardagi fosforning umumiy shakli tarkibining oshishiga olib keladi ammo, P2O5 va CaO ning o`simlik o`zlashtira oladigan shakli nisbiy tarkibining pasayishiga olib keladi. PTZCh-fosforitli kompostlarining kompostlash muddati qanchalik uzoq bo`lsa, o`simliklar uchun fosfor va kaltsiyning o`simlik o`zlashtira oladigan shakllari ham shunchalik oshib boradi.

  • Web Address
  • DOI10.24412/2181-144X-2023-1-26-34
  • Date of creation in the UzSCI system 05-04-2024
  • Read count 45
  • Date of publication 05-04-2023
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages26
Русский

В работе приготовлены ОХОЗно (отход хлопкоочистительного завода) - фосфорные компосты на основе отходов ОХОЗ и Гулиобского фосфорита (ГФ). Изучена кинетика превращения неусвояемых форм фосфора и кальция в усвояемую для растений форму в бедных ГФ. Было показано, что увеличение массовой доли фосфатного сырья по отношению к ОХОЗу приводит к увеличению в компостах содержания общей формы пятиокиси фосфора, но к снижению относительного содержания усвояемой формы Р2О5 и СаО. Чем больше времени выдержки ОХОЗно-фосфоритных компостов, тем больше в них усвояемой для растений форм фосфора и кальция.

English

In this work, cotton gin waste – CGW-phosphorus composts based on the waste of CGW and deposit Guliob phosphorite (GPh) were prepared. The kinetics of the conversion of indigestible forms of phosphorus and calcium into a form assimilable for plants in poor GPh has been studied. It has been shown that an increase in the mass fraction of phosphate raw materials in relation to CGW leads to an increase in the content of the total form of phosphorus pentoxide in composts, but to a decrease in the relative content of the assimilable form of P2O5 and CaO. The longer the exposure time of CGW-phosphorite composts, the more forms of phosphorus and calcium digestible for plants.

Ўзбек

Ishda PTZCh (paxta tozalash zavodi chiqindisi) va Guliob fosforiti (GF) asosida PTZChli-fosforli kompostlar tayyorlandi. Tarkibi bo`yicha juda kambag`al bo`lgan GFda fosfor va kaltsiyning o`simlik o`zlashtira olmaydigan shakllarini o`simlik o`zlashtira oladigan shaklga aylantirish kinetikasi o`rganildi. Fosfat xom ashyosining PTZCh ga nisbatan massa ulushining ortishi kompostlardagi fosforning umumiy shakli tarkibining oshishiga olib keladi ammo, P2O5 va CaO ning o`simlik o`zlashtira oladigan shakli nisbiy tarkibining pasayishiga olib keladi. PTZCh-fosforitli kompostlarining kompostlash muddati qanchalik uzoq bo`lsa, o`simliklar uchun fosfor va kaltsiyning o`simlik o`zlashtira oladigan shakllari ham shunchalik oshib boradi.

Name of reference
1 Буронов М.Н. Значение совместного внесения в почву традиционных и нетрадиционных комплексных удобрений // Science and innovation international scientific journal. Volume 1. Issue 8. UIF – 2022. – С. 829-834.
2 Bozorov, I., Iskandarova, M., Mamataliyev, A., Usanbayev, N., & Temirov, U. (2022, June). Nitrogen-sulfur-containing fertilizers based on melt ammonium nitrate and natural gypsum. AIP Conference Proceedings (Vol. 2432, No. 1, p. 050062).
3 У.Ш.Темиров, П.Х.Ганиев, Ш.С.Намазов, Н.Х.Усанбаев. Особенности компостирования навоза крупного рогатого скота и фосфоритного шлама с добавкой фосфогипса. // Электронный научный журнал. Universum: химия и биология: -Новосибирск, 2018. - № 8(50) - С. 25-33.
4 Тагаев, И. А., Темиров, У. Ш., Хуррамов, Н. И., & Мажидов, Х. Б. (2022). РЕЗУЛЬТАТЫ АНАЛИЗОВ ПЛАСТОВ ФОСФОРИТОВ НА ДЖЕРОЙ-САРДАРИНСКОМ МЕСТОРОЖДЕНИИ КФК. International Journal of Advanced Technology and Natural Sciences, 3(4), 4-14.
5 Temirov, U. S., Suvanov, F. R., Azimova, D. A., & Usanboyev, N. Н. (2020). NITROGEN-PHOSPHORUS AND HUMUS-PHOSPHORUS FERTILIZERS BASED ON CENTRAL KYZYLKUM PHOSPHORITES. In International scientific review of the technical sciences, mathematics and computer science (pp. 49-56).
6 Uktam, T., Ahmed, R., & Shafoat, N. (2016). Organ mineral fertilizer based on waste from livestock sector and low-grade Kyzylkum phosphorite. International scientific review, (5 (15)), 15-16.
7 Темиров, У. Ш., Реймов, А. М., Намазов, Ш. С., & Усанбаев, Н. Х. (2016). Органоминеральные удобрения на основе куриного помёта и шламовых фосфоритов Центральных Кызылкумов. Universum: технические науки, (10 (31)), 1-5.
8 Реймов А.М. Разработка технологии получения фосфорных и сложных азотнофосфорных удобрений на основе фосфоритов Центральных Кызылкумов: Дис. техн. наук (DSc). Ташкент. – 2014. – 200 c.
9 Реймов А.М. Разработка технологии получения фосфорных и сложных азотнофосфорных удобрений на основе фосфоритов Центральных Кызылкумов: Дис. техн. наук (DSc). Ташкент. – 2014. – 200 c.
10 Беглов Б.М., Кушаков Ж., Намазов Ш.С., Раджабов Р., Маматалиев А.А. Гулиобские фосфориты в качестве фосфорного удобрения для местного применения // Республиканская научно-практическая конференция с участием зарубежных ученых «Инновационные технологии производства одинарных, комплексных и органоминеральных удобрений», труды конференции. г. Ташкент – 13-14 декабря 2022 г. – С. 75-77.
11 Беглов Б.М., Намазов Ш. С., Мирзакулов Х.Ч., Умаров Т.Ж. // Активация природного фосфатного сырья. – Ташкент – Ургенч, Изд-во «Хорезм», 1999. – 112 с.
12 Вишнякова А. А. Фосфорные удобрения из Каратауских, Гулиобских и других фосфоритов. – Ташкент, Изд-во ФАН, 1973. – 235 с
13 Набиев М.Н. Вишнякова А.А., Здукос А.Т. Сернокислотная и фосфорнокислая переработка флотоконцентрата фосфоритной руды месторождения Гулиоб на удобрения. // Химия и технология минеральных удобрений. – Ташкент, ФАН. – 1966. – С. 304-312.
14 Методы анализа фосфатного сырья, фосфорных и комплексных удобрений, кормовых фосфатов / М.М.Винник, Л.М.Ербанова, П.М.Зайцев и др.-М.: Химия. – 1975. – 218 с.
15 Драгунов С.С. Методы анализа гуминовых удобрений // Гуминовые удобрения. Теория и практика их применения. – Харьков: Изд-во Харьк.гос.ун-та. – 1957. – 55с.
Waiting