35

Tebinbuloq vermikulit mineralining mineralogik va kimiyoviy tarkibi, asosan kremniy oksidi, magniy va temir oksidlari koʻp ekanligi, asosan vermikulit- 10,6; piroksen-1,6; biotit-5; dala shpati-18,0; amfibol-20; montmorellonit-3,8; olivin-1,0; qo‘shimcha minerallar apatit, kalsiy, magnezit, asbest-5; kvars-38,1, xlorit, kalchedandan iborat bo‘lib, ular- 2,1% ni tashkil etishi aniqlangan. Vermikulit mineralining dastlabki holati mikroskopik, mass-spektroskopik, rentgen fazali, IQ-spektroskopik, differensial-termik tahlil usullari bilan oʻrganildi. Vermikulit mineralining oval shaklda, yumshoq, tarkibida mineral xom ashyo boʻlgan zaharli moddalar umuman yoʻqligi hamda ko`p sohalarda qo`llash mumkinligi aniqladi. Shuning uchun 500-700 °C haroratda vermikulit mineralini kuydirish, xlorid kislotaning bilan parchalash va magniy xloridini olish, shuningdek, magniy xloratni olish uchun natriy gipoxlorit ta’sir ettirish tadqiq qilindi.
 

  • Web Address
  • DOI10.24412/2181-144X-2023-4-52-58
  • Date of creation in the UzSCI system 12-04-2024
  • Read count 35
  • Date of publication 22-12-2023
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages52
Ўзбек

Tebinbuloq vermikulit mineralining mineralogik va kimiyoviy tarkibi, asosan kremniy oksidi, magniy va temir oksidlari koʻp ekanligi, asosan vermikulit- 10,6; piroksen-1,6; biotit-5; dala shpati-18,0; amfibol-20; montmorellonit-3,8; olivin-1,0; qo‘shimcha minerallar apatit, kalsiy, magnezit, asbest-5; kvars-38,1, xlorit, kalchedandan iborat bo‘lib, ular- 2,1% ni tashkil etishi aniqlangan. Vermikulit mineralining dastlabki holati mikroskopik, mass-spektroskopik, rentgen fazali, IQ-spektroskopik, differensial-termik tahlil usullari bilan oʻrganildi. Vermikulit mineralining oval shaklda, yumshoq, tarkibida mineral xom ashyo boʻlgan zaharli moddalar umuman yoʻqligi hamda ko`p sohalarda qo`llash mumkinligi aniqladi. Shuning uchun 500-700 °C haroratda vermikulit mineralini kuydirish, xlorid kislotaning bilan parchalash va magniy xloridini olish, shuningdek, magniy xloratni olish uchun natriy gipoxlorit ta’sir ettirish tadqiq qilindi.
 

Русский

Минералого-химический состав вермикулитового минерала Тебинбулок, преимущественно оксид кремния, оксиды магния и железа, преимущественно вермикулит-10,6; пироксен-1,6; биотит-5; полевой шпат- 18,0; амфибол-20; монтмореллонит-3,8; оливин-1,0; дополнительные минералы апатит, кальций, магнезит, асбест-5; в его состав входят кварц- 38,1, хлорит, халцедан и установлено, что они составляют 2,1%. Исходное состояние вермикулитового минерала исследовано методами микроскопического, масс-спектроскопического, рентгенофазового, ИКспектроскопического, дифференциально-термического анализа. Установлено, что минерал вермикулит имеет овальную форму, мягкий, содержит минеральное сырье, не имеет токсичных веществ и может применяться во многих областях. Поэтому были изучены обжиг минерала вермикулит при температуре 500-700 °С, разложение соляной кислотой с получением хлористого магния, а также воздействие гипохлорита натрия с получением хлората магния
 

English

Mineralogical and chemical composition of the vermiculite mineral Tebinbulok, mainly silicon oxide, magnesium and iron oxides, mainly vermiculite- 10.6; pyroxene-1.6; biotite-5; feldspar-18.0; amphibol-20; montmorellonite-3.8; olivine-1.0; additional minerals apatite, calcium, magnesite, asbestos-5; it contains quartz-38.1, chlorite, chalcedan, and it has been found that they make up approximately 2.1%. The initial state of the vermiculite mineral of scientific and methodological microscopic, mass spectroscopic, X-ray phase, IR spectroscopic, differential thermal analysis. It has been established that the mineral vermiculite has an oval shape, is soft, contains mineral raw materials, has no toxic substances and can be used in many areas. Therefore, the firing of the mineral vermiculite at a temperature of 500-700 °C, decomposition with hydrochloric acid to obtain magnesium chloride, and the effect of sodium hypochlorite to obtain magnesium chlorate were studied.
 

Name of reference
1 Боженов П. И. Комплексное использование минерального сырья и экология.-М.:АСВ. 2004.-С. 165-170.
2 Умиров Ф.Э., Шодикулов Ж.М., Умиров У.Ф.Исследование процессов получения хлорат-магниевего дефолианта на основе серпентенита Арветенского месторождения. «Путь науки» (№ 10 (80), 2020 С.-19 -22
3 Umirov F. E., Nomozova G. R., ShodikulovZh. M. Solubility Diagram of the Sodium Hypochlorite–Sodium Chloride–Water System. Russian Journal of Inorganic Chemistry, 2022, Vol. 67, No. 4, pp. 502–507
4 Герус Н. П. Производство перлита и вермикулита в мире. — М.: ВНИИЭСМ, 2017.-48 с.
5 Афанасьев А. П., Атаманов А. В. Опыт систематизации вермикулитовых месторождений и некоторые задачи дальнейших исследований. Сб. «Исследование и применение вермикулита». Л.: Наука, 1997.-С. 21-24
6 Ахназарова С. Л., Кафаров В. В. Методы оптимизации эксперимента в химической технологии. М.: Высшая школа, 2005. — 327с.
7 Ахтямов Я. А., Бобров Б. С., Геммерлинг Г. В., Эпельбаум М. Б. Обжиг вермикулита. М.: Стройиздат, 2017. - 128 с.
8 Макбузов А. С., Тихонов Ю. М., Коломиец И. В. Производство вермикулита Каратас-Алтынтасского месторождения (Западный Казахстан) в легких бетонах /В сб. докл. 65-й науч. конф. СПб.: СПбГАСУ, 2008. - С. 136-140.
9 Umirov F. E., Nomozova G. R., Shodikulov J., Qurbonova Sh., Vaxobov J. Study of solvability of the quanternary system Of NaСlО -MgСl2-H2О/ Nat. Volatiles &Essent. Oils, 2021; Vol. 8(4), pp. 4743-4752
10 Бассет В. А. Образование вермикулитового месторождения Либби, Монтана. В кн. «Вопросы минералогии глин». - М.: ИЛ, 1962. - С. 292 -316.
11 Петров В. П., Токмаков П. П. Генезис, состав и свойства вермикулита. В кн.: Материалы совещания по проблемам вермикулита. -Апатиты, 1983 (КФ АН СССР). С. 51-54.
12 Умиров Ф.Э., Шодикулов Ж.М. Научно-технологические принципы комплексного использования серпентинита Карманинского месторождения. Обогащение руд №1(397), 2022 С. -41-45.
13 Тагаев И. А. и др. Результаты анализов пластов фосфоритов на джеройсардаринском месторождении кфк //International Journal of Advanced Technology and Natural Sciences. – 2022. – Т. 3. – №. 4. – С. 4-14.
14 Pirimov T. J. et al. Obtaining of magnesium oxide from serpentenites of the arvaten deposit of Uzbekistan //International Journal of Advanced Science and Technology. – 2020. – Т. 29. – №. 8 Special Issue. – С. 1619-1627.
15 Темиров У. Ш. и др. Особенности компостирования навоза крупного рогатого скота и фосфоритного шлама с добавкой фосфогипса //Universum: химия и биология. – 2018. – №. 8 (50). – С. 25-32.
Waiting