51

Maqolada quyosh konsentratorli geliopiroliz qurilmasining energetik va texnik
iqtisodiy samaradorligi hisoblangan va tahlil qilingan. Quyosh konsentratorli geliopiroliz
qurilmasi uchun ketadigan sarf-harajatlar (kapital, ekspluatatsiya va keltirilgan xarajatlar) va
ularni hisoblash metodikasi keltirilgan. Namunaviy uylar va energiya ta’minotidan uzoqda
joylashgan iste’molchilarning (dehqon va fermer xo‘jaliklari) maishiy ehtiyojlari uchun ishlab
chiqilgan geliopiroliz qurilmasinining yillik iqtisodiy samaradorligi aniqlangan. Maqolada ishlab
chiqilgan parabolik quyosh konsentratorli kichik quvvatli geliopiroliz qurilmasi asosida
Qashqadaryo viloyati iqlim sharoitlarida yillik 900÷1000 kg biomassa yoki organik chiqindilarni
geliotermik qayta ishlash orqali yiliga o‘rtacha 300÷350 m 3 gazsimon yoqilg‘i, 350÷400 kg suyuq
piroliz yoqilg‘isi hamda 200÷300 kg qattiq muqobil yoqilg‘ilar olish imkoniyati yaratilgan.
O‘tkazilgan tadqiqotlar natijasida piroliz jarayonida quyosh konsentratorlaridan foydalanish
orqali qurilmaning energiya samaradorligi 10÷12 % ga oshirilgan.

  • Web Address
  • DOI
  • Date of creation in the UzSCI system 16-09-2024
  • Read count 51
  • Date of publication 26-09-2023
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages50-56
Ўзбек

Maqolada quyosh konsentratorli geliopiroliz qurilmasining energetik va texnik
iqtisodiy samaradorligi hisoblangan va tahlil qilingan. Quyosh konsentratorli geliopiroliz
qurilmasi uchun ketadigan sarf-harajatlar (kapital, ekspluatatsiya va keltirilgan xarajatlar) va
ularni hisoblash metodikasi keltirilgan. Namunaviy uylar va energiya ta’minotidan uzoqda
joylashgan iste’molchilarning (dehqon va fermer xo‘jaliklari) maishiy ehtiyojlari uchun ishlab
chiqilgan geliopiroliz qurilmasinining yillik iqtisodiy samaradorligi aniqlangan. Maqolada ishlab
chiqilgan parabolik quyosh konsentratorli kichik quvvatli geliopiroliz qurilmasi asosida
Qashqadaryo viloyati iqlim sharoitlarida yillik 900÷1000 kg biomassa yoki organik chiqindilarni
geliotermik qayta ishlash orqali yiliga o‘rtacha 300÷350 m 3 gazsimon yoqilg‘i, 350÷400 kg suyuq
piroliz yoqilg‘isi hamda 200÷300 kg qattiq muqobil yoqilg‘ilar olish imkoniyati yaratilgan.
O‘tkazilgan tadqiqotlar natijasida piroliz jarayonida quyosh konsentratorlaridan foydalanish
orqali qurilmaning energiya samaradorligi 10÷12 % ga oshirilgan.

№ Author name position Name of organisation
1 Uzoqov G.N. t.f.d., prof. QarMII
2 Almardanov H.A. katta o'qituvchi QarMII
№ Name of reference
1 Uzakov G.N., Novik A.V., Davlonov X.A., Almardanov X.A., Chuliev S.E. Heat and Material Balance of Heliopyrolysis Device. ENERGETIKA. Proceedings of CIS higher education institutions and power engineering associations. 2023; 66(1):57-65.
2 Uzakov, G.N., Almardanov, X.A., Kodirov, I.N., Aliyarova, L.A. Studying the temperature regime of the heliopyrolysis device reactor. E3S Web of Conferences, 2023, 411, 01040 DOI: 10.1051/e3sconf/202341101040
3 X. Davlonov, Study on heat and material balance of heliopyrolysis device, AIP Conference Proceedings, 2686, 020023 (2022) https://doi.org/10.1063/5.0111855
4 Almardanov, H. and Chuliyev, S. 2022. Biomassadan geliopiroliz usulida yoqilg‘i olish tajriba qurilmasining parametrlarini asoslash. Innovatsion texnologiyalar. 1, 4 (Nov. 2022), 92–96.
5 Алмарданов Х.А., Хатамов И.А. Тураев З.Б., Юсупов Р.Э., Эшонқулов М.Н., Жовлиев С.М., Применение солнечных концентраторов для приема альтернативного топлива через устройство гелиопиролиза //Universum: технические науки. – 2021, Март. –№. 3(84). С. 8-11.
6 Давлонов Х.А., Алмарданов Х.А., Гадоев С.А., Шаймарданов И.З. Исследование теплового режима процесса гелиопиролиза биомассы // Универсум: технические науки: электрон. научн. журн. 2021. 4(85) 5-8 ст. https://7universum.com/ru/tech/archive/item/11550
7 Sh.B. Imomov, X.A. Alimardonov. Heat mode solar heating systems based on flat reflectors, sets on the north side of the building. Молодой ученый, 2015, 335-336 ст.
8 Т. Я. Хамраев, Х. А. Алмарданов. Режим работы установок для получения биогаза из сельскохозяйственных отходов. Молодой ученый. — 2020. — № 25 (315). — С. 49-52.
9 Davlonov X.A., Almardanov H.A., Toshboyev A.R., Umirov F.B. Method of Thermal Processing of Biomass With Heliopyrolysis Device. 2021, International Journal of Human Computing Studies, 3(2), 149-151.
10 O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2023-yil 15-sentabrdagi “Yoqilg‘i energetika sohasida bozor mexanizmlarini joriy etishning qo‘shimcha chora tadbirlari to‘g‘risida”gi 475–sonli qarori
11 http://old.uzex.uz/files/uploads/28-08-2023-31-08-2023- %D1%8D%D0%BA%D1%81%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82- %D1%83%D0%B7%D0%B1.pdf
12 https://www.prom.uz/ads/aktivirovannyy-ugol-ag3/
13 Тепловой расчет котлов (нормативный метод). 3-е изд., перераб. и доп. СПб.: Изд-во НПО ЦКТИ, 1998. – 258 с.
14 Быстрицкий Г.Ф. Основы энергетики: Учебник. – М.: ИНФРА-М, 2007. – 278 с.
15 Методика расчета выбросов парниковых газов (CO2-эквивалента) https://sro150.ru/index.php/metodiki/371-metodika-rascheta-vybrosov-parnikovykh-gazov
16 Методические рекомендации по технологическому проектированию теплиц и тепличных комбинатов для выращивания овощей и рассады. РД-АПК 1.10.09.01-14. –Москва. 2014. – 109 с.
17 X. A Davlonov, X. A. Almardanov, and I. A. Khatamov. "A program for modeling and calculating the exergic balance of a heliopyrolysis device to obtain alternative fuels from biomass." No DGU 10337 (2021).
Waiting