Mazkur maqolada umumiy o‘rta ta’lim maktablarining boshlang‘ich sinflarida joriy etilgan yangi o‘quv darsliklarining mazmun-mohiyati, ularning pedagogik va psixologik asoslari, shuningdek, o‘quvchilarning darsliklarga moslashish jarayoni keng yoritilgan. Yangi darslik majmualari 4K kompetensiyaviy yondashuv shaklida tuzilgan bo‘lib, bu metodologiya o‘quvchilarda kreativlik, tanqidiy fikrlash, hamkorlikda ishlash va samarali muloqot ko‘nikmalarini shakllantirishni nazarda tutadi. Izlanishlar va tadqiqotlar davomida o‘quvchilar va o‘qituvchilarning darsliklarga bo‘lgan munosabati, mazmunni o‘zlashtirish, o‘rganish darajasi hamda metodik yondashuvlarning samaradorligi o‘rganilib, amaliy kuzatuvlar va suhbatlar asosida tahlil qilingan. Maqolada hayotiy (real) to‘lim jarayonidan olingan ma’lumotlar asosida yangi darsliklarning afzalliklari, kamchiliklari va dolzarb muammolari aniqlangan. Jumladan, interfaollik, mantiqiy muloqot, vizual vositalardan foydalanish, asta-sekin bosqichma-bosqich o‘rganishga yo‘naltirilgan topshiriqlar o‘quvchilarda mustahkam bilim va ko‘nikmalarni shakllantirishga xizmat qilayotgani ta’kidlangan. Shu bilan bir qatorda, ba’zi mavzularning murakkabligi, til jihatidan qiyinchiliklar va metodik ko‘rsatmalar yetarli emasligi kabi kamchiliklar ham ko‘rib chiqilgan va qayd etilgan.
Mazkur maqolada umumiy o‘rta ta’lim maktablarining boshlang‘ich sinflarida joriy etilgan yangi o‘quv darsliklarining mazmun-mohiyati, ularning pedagogik va psixologik asoslari, shuningdek, o‘quvchilarning darsliklarga moslashish jarayoni keng yoritilgan. Yangi darslik majmualari 4K kompetensiyaviy yondashuv shaklida tuzilgan bo‘lib, bu metodologiya o‘quvchilarda kreativlik, tanqidiy fikrlash, hamkorlikda ishlash va samarali muloqot ko‘nikmalarini shakllantirishni nazarda tutadi. Izlanishlar va tadqiqotlar davomida o‘quvchilar va o‘qituvchilarning darsliklarga bo‘lgan munosabati, mazmunni o‘zlashtirish, o‘rganish darajasi hamda metodik yondashuvlarning samaradorligi o‘rganilib, amaliy kuzatuvlar va suhbatlar asosida tahlil qilingan. Maqolada hayotiy (real) to‘lim jarayonidan olingan ma’lumotlar asosida yangi darsliklarning afzalliklari, kamchiliklari va dolzarb muammolari aniqlangan. Jumladan, interfaollik, mantiqiy muloqot, vizual vositalardan foydalanish, asta-sekin bosqichma-bosqich o‘rganishga yo‘naltirilgan topshiriqlar o‘quvchilarda mustahkam bilim va ko‘nikmalarni shakllantirishga xizmat qilayotgani ta’kidlangan. Shu bilan bir qatorda, ba’zi mavzularning murakkabligi, til jihatidan qiyinchiliklar va metodik ko‘rsatmalar yetarli emasligi kabi kamchiliklar ham ko‘rib chiqilgan va qayd etilgan.
В данной статье широко освещается содержание и сущность новых учебников, внедренных в начальных классах общеобразовательных школ, их педагогические и психологические основы, а также процесс адаптации учащихся к учебникам. Новые учебно-методические комплексы построены на основе компетентностного подхода 4К, эта методология предусматривает формирование у учащихся навыков креативности, критического мышления, совместной работы и эффективного общения. В ходе исследования было изучено отношение учащихся и учителей к учебникам, уровень усвоения содержания и эффективность методических подходов, проанализировано на основе практических наблюдений и бесед. В статье на основе данных, полученных из реального образовательного процесса, определены преимущества и актуальные проблемы новых учебников. В частности, подчеркивается, что интерактивность, логическое общение, использование визуальных средств, задания, направленные на поэтапное обучение, служат формированию у учащихся прочных знаний и навыков. В то же время были отмечены такие недостатки, как сложность некоторых тем, языковые трудности и недостаточность методических указаний.
This article extensively covers the content and essence of new textbooks introduced in primary grades of general secondary education schools, their pedagogical and psychological foundations, as well as the process of students adapting to textbooks. The new textbook sets are structured in the form of a 4K competency-based approach, which provides for the formation of creativity, critical thinking, collaborative work, and effective communication skills in students. During the research and studies, the attitude of students and teachers towards textbooks, the level of assimilation of content, the level of learning, and the effectiveness of methodological approaches were studied and analyzed based on practical observations and interviews. The article identifies the advantages, disadvantages, and current problems of new textbooks based on information obtained from the real-life learning process. In particular, it was noted that tasks aimed at interactivity, logical communication, the use of visual aids, and gradual, step-by-step learning serve the formation of solid knowledge and skills in students. At the same time, shortcomings such as the complexity of some topics, language difficulties, and insufficient methodological guidelines were also considered and noted.
№ | Author name | position | Name of organisation |
---|---|---|---|
1 | Normurotova A. . | “Boshlang‘ich ta’lim metodikasi” kafedrasi o‘qituvchisi | Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti |
2 | Nimatulloyeva S.D. | “Boshlang‘ich ta’lim” yo‘nalishi talabasi | Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti |
№ | Name of reference |
---|---|
1 | Davlat ta’lim standartlari. Boshlang‘ich ta’lim uchun yangi o‘quv darsliklarini ishlab chiqish va qo‘llash bo‘yicha tavsiyalar. – Toshkent: O‘zbekiston Respublikasi Ta’lim vazirligi, 2021. |
2 | O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning “2022–2026-yillarga mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to‘g‘risida”gi PF-60-son Farmoni. – Toshkent, 2022-yil 28-yanvar. URL: https://lex.uz/ru/docs/-5841063 |
3 | Kenjayeva S.I. 4K modeli asosida yaratilgan yangi avlod darsliklarining fundamental mazmuni va mantiqiy ustunliklari. 2023. |
4 | Ro‘ziyeva N.K. Boshlang‘ich ta’limda yangi avlod darsliklarida integratsiyaning ahamiyati // International scientific and practical conference. 2024. |
5 | Muallimova S. 4K kompetensiyasi: kreativlik va tanqidiy fikrlashning boshlang‘ich ta’limda ahamiyati // Ta’lim sohasidagi izlanishlar, 2019. |
6 | Zakarov A. Pedagogik metodlar va ta’lim samaradorligi // “Pedagogika” ilmiy jurnali, 2018. 45(3). |
7 | Aliyeva M. Boshlang‘ich ta’limda yangi darsliklar va metodik yondashuvlar: o‘qituvchilar uchun metodik qo‘llanma. – Toshkent: “Ta’lim” nashriyoti, 2021. – B. 112. |
8 | Muallimova S. 4K kompetensiyasi: kreativlik va tanqidiy fikrlashning boshlang‘ich ta’limda ahamiyati // Ta’lim sohasidagi izlanishlar. – Toshkent: O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi, 2019. – B. 28-35. |
9 | Zakarov A. Pedagogik metodlar va ta’lim samaradorligi // “Pedagogika” ilmiy jurnali, 2018. 45(3). – B. 122-134. |
10 | Azizova N. Boshlang‘ich sinflarda loyihaviy metodning samaradorligi // Buxoro DPI ilmiy to‘plami. – Buxoro, 2023. – B. 67-72. |
11 | Normurotova A. Fanni o‘qitish mexanizmlarini takomillashtirish texnologiyasi // Jahon ijtimoiy fanlar xabarnomasi, 2024. № 34. – B. 43-46. |