Gazkondensat konlarida ishlashning soʻnggi davridagi oʻta past qatlam bosimi
qoldiq gaz zaxiralarini samarali qazib olishga toʻsqinlik qiladigan omillardan biridir. Muammoni
yechish maqsadida ishlatish quduqlari mahsuldorligi barqarorligini taʼminlash uchun ular tubi
atrofiga kislotali ishlov berish texnologiyasini takomillashtirish tadqiqot mavzusi uchun tanlandi.
Shuningdek bu omil taʼsiri jarayonida quduqlarda oʻtkaziladigan kimyoviy ishlov berish amaliyotini
muvaffaqiyatli va samarali oʻtkazishni taʼminlash yoʻllarini izlash mazkur tadqiqotning asosiy
maqsadi sifatida belgilandi. Gazkondensat konlaridagi oʻta past qatlam bosimi mahsulot qazib olish
quduqlarida texnologik jarayonlarni, shuningdek quduq tubi atrofiga kislotali ishlov berish
amaliyotini sifatli va yuqori aniqlikda oʻtkazishga imkon bermaydi. Buning oqibatida qatlamlardagi
qoldiq gaz zaxiralarini qazib olish darajasi pasayadi. Shu nuqtai nazardan mazkur muammoni
yechimi ustida izlanish olib borish neft va gaz sanoati olimlari uchun asosiy vazifalardan biridir.
Oʻta past qatlam bosimi sharoitida quduqlarda oʻtkazilgan xlorid kislotali ishlov berish natijalari
tizimlashtirildi va tahlil qilindi. Qatlam bosimi oʻta past boʻlishi sharoitida xlorid kislotasini quduq
tubi atrofiga yuqori aniqlikda joylashtirish vositasi — ajratish porsheni yaratildi va uning quduqda
qoʻllanish texnologiyasi ishlab chiqildi. Uni ishlashning soʻngi bosqichidagi qatlam bosimi quyida
koʻrsatilgan oraliqlarda boʻlgan gaz va gazkondensat konlarida qoʻllash mumkin. Mazkur yaratilgan
texnik vosita va uni qoʻllanish texnologiyasini joriy qatlam bosimi 20-50 atm. boʻlgan gaz va gaz
kondensat konlari quduqlarida tatbiq etilishi ularning olinadigan zaxiralarini qazib olinish
darajasini 5-7%ga oshiradi.
Gazkondensat konlarida ishlashning soʻnggi davridagi oʻta past qatlam bosimi
qoldiq gaz zaxiralarini samarali qazib olishga toʻsqinlik qiladigan omillardan biridir. Muammoni
yechish maqsadida ishlatish quduqlari mahsuldorligi barqarorligini taʼminlash uchun ular tubi
atrofiga kislotali ishlov berish texnologiyasini takomillashtirish tadqiqot mavzusi uchun tanlandi.
Shuningdek bu omil taʼsiri jarayonida quduqlarda oʻtkaziladigan kimyoviy ishlov berish amaliyotini
muvaffaqiyatli va samarali oʻtkazishni taʼminlash yoʻllarini izlash mazkur tadqiqotning asosiy
maqsadi sifatida belgilandi. Gazkondensat konlaridagi oʻta past qatlam bosimi mahsulot qazib olish
quduqlarida texnologik jarayonlarni, shuningdek quduq tubi atrofiga kislotali ishlov berish
amaliyotini sifatli va yuqori aniqlikda oʻtkazishga imkon bermaydi. Buning oqibatida qatlamlardagi
qoldiq gaz zaxiralarini qazib olish darajasi pasayadi. Shu nuqtai nazardan mazkur muammoni
yechimi ustida izlanish olib borish neft va gaz sanoati olimlari uchun asosiy vazifalardan biridir.
Oʻta past qatlam bosimi sharoitida quduqlarda oʻtkazilgan xlorid kislotali ishlov berish natijalari
tizimlashtirildi va tahlil qilindi. Qatlam bosimi oʻta past boʻlishi sharoitida xlorid kislotasini quduq
tubi atrofiga yuqori aniqlikda joylashtirish vositasi — ajratish porsheni yaratildi va uning quduqda
qoʻllanish texnologiyasi ishlab chiqildi. Uni ishlashning soʻngi bosqichidagi qatlam bosimi quyida
koʻrsatilgan oraliqlarda boʻlgan gaz va gazkondensat konlarida qoʻllash mumkin. Mazkur yaratilgan
texnik vosita va uni qoʻllanish texnologiyasini joriy qatlam bosimi 20-50 atm. boʻlgan gaz va gaz
kondensat konlari quduqlarida tatbiq etilishi ularning olinadigan zaxiralarini qazib olinish
darajasini 5-7%ga oshiradi.
| № | Author name | position | Name of organisation |
|---|---|---|---|
| 1 | Ermatov N.X. | professor | Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti |
| 2 | Boyqobilova M.M. | doktorant | Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti |
| 3 | Xushvaqtov G.A. | doktorant | Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti |
| 4 | Axatova G.A. | doktorant | Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti |
| 5 | Muxiddinov Q.N. | stajyor-tadqiqotchi | Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti |
| № | Name of reference |
|---|---|
| 1 | [1] Reinholdtsen B. Pseudo Relative Permeabilities: A means of more accurate reservoir simulations // Shell Exploration & Production Europe Conference, March 2010.[2] Михайлов Н.Н., Чирков М.И. Кинетика поражения пласта в процессе разработки залежи // Нефтяное хозяйство. Москва: 2009, №97. C.100-104. [3] Кузнецов Н.П., Ерка Б.А., Савин А.Е. Анализ технологических причин снижения дебитов скважин Русского месторождения // Нефтепромысловое дело. Москва, 2011, №5. С.21-28. [4] Салимов О.В., Зиятдинов Р.3. Методика оперативной оценки гидродинамического состояния призабойной зоны нефтяных скважин // Нефтепромысловое дело. Москва, 2011, № 3. С.12-15. [5] Jonoud S., Jackson M.D. New criteria for the validity of steady state upscaling // Transp. Porous Med., V.71, P. 53-73, 2008. [6] Lee S.H., Zhou H., Tchelepi H.A. Adaptive multiscale finite-volume method for nonlinear multiphase transport in heterogeneous formations //Journal of Computational Physics, V. 228, P. 9036-9058, 2009. [7] Закенов С.Т. Оценка влияния пластовых и техногенных факторов на продуктивность скважины // Геология, геофизика и разработка нефтяных и газовых месторождении. 2008, №7. С.47-51. [8] Искендеров Д.А., Бабаев Р.Д., Ага-заде О. Оценка параметров пласта на основании скин- эффекта // Нефтепромысловое дело. Москва, 2011, № 5. С.18-21. [9] Ирматов Э.К., Хужаеров Б.Х, Агзамов А.А., Бурнашев В.Ф. Динамика фильтрационно- емкостных свойств призабойных зон скважин. Т., «Fan va Texnologiya», 2015 г., 364 с. [10] Ирматов Э.К., Агзамов А.Х., Хужаеров Б.Х. Основные дискуссионные вопросы нефтегазового дела. Ташкент: ООО «ANTEL ARK». 2013. 116 с. [11] Ирматов Э.К., Абдуллаев Г.С., Агзамов А.Х., Хужаёров Б.Х., Бурнашев В.Ф. Кислотное воздействие на горные породы. Ташкент: «Fan va texnologiya». 2017. 316 с. [12] Покрепин Б.В. Эксплуатация нефтяных и газовых месторождений. Ростов-на-Дону: Феникс, 2016, С. 605. [13] Burnashev V.F., Khuzhayorov B.Kh. Modeling the Acid Treatment of the Dolomotic Collector of an Oil Formation Bottom-Hole Zone with Account of Rock Colmatation // Fluid Dynamics, 2015, Vol. 50, No. 1.pp. 71-78. [14] Jiang L., Efendiev Y., Mishev I. Mixed multiscale finite element methods using approximate global information based on partial upscaling // Computational Geosciences, V.14, N.2, P. 319- 341, 2009. [15] Рахимов А.К. Иннoвационная технология вскрытия продуктивных пластов // Узбекский журнал нефти и газа. Специальный выпуск, май 2016. С.40-42. [16] Булгаков С.А., Ольховская В.Д. Совершенствование процедуры интерпретации кривых восстановления давления при исследовании скважин // Геология, геофизика и разработка нефтяных и газовых месторождений. Москва, 2010, №11. С.16-20. [17] Медведева Н.А., Уваров С.Т., Береговой А.Н. и др. Подбор оптимальной кислотной композиции для интенсификации притока в низкопроницаемых карбонатных коллекторах в НГДУ «Лениногорскнефть». М., Нефтяное хозяйство, №7, 2015, С.39-43. [18] Гамидов Г.А., Искандеров Д.А., Байрамов М.М. О влиянии состояния призабойной зоны на дебит скважин при различных режимах разработки месторождений // Нефтепромысловое дело. Москва, 2011, № 1. С.13-16. [19] Одинцова Ю.В. Влияние фильтрационно-емкостных свойств и пластовых условий на эффективность кислотных обработок карбонатного пласта. М., Газовая промышленность, № 6, 2012. С.38- 40. [20] Уметбаев В.Г., Стрижнев В.А. Капитальный ремонт скважин на поздней стадии разработки месторождений // Нефтяное хозяйство, 2002, №4. С.71-75. [21] Телков В.П., Ситдиков С.С. Особенности проведения кислотной обработки скважин в сложных геолого-промысловых условиях: учет свойств скважины и околоскважинной зоны пласта // SOCAR Proceedings No.4 (2023) 106-115 http: //proceedings.socar.az |