63

Annotatsiya. Ushbu maqolada elektrda po‘lat eritish pechlarida energiya samaradorligini oshirish masalasi tahlil qilingan. Tadqiqotda aynan elektrda po‘lat eritish jarayonida elektr energiyasi sarfiga bevosita ta’sir ko‘rsatuvchi elektrodlar harakatini rostlash va boshqarish mavjud holati ko‘rib chiqilgan. O‘zbekistondagi mavjud elektrda po‘lat eritish texnologik jarayonida elektr energiyasi iste’moli jahondagi ko‘rsatkichlar bilan taqqoslangan. Natijada, respublikadagi elektrda po‘lat eritish pechlarida 1 tonna po‘latga to‘g‘ri keluvchi elektr energiyasining solishtirma sarf ko‘rsatkichi o‘rtacha 530-550 kVt·soatni tashkil etib, jahon davlatlaridagi ko‘rsatkichga qaraganda 47% yuqoriligi tahlil qilindi. Shu sababli, maqolada elektr yoy parametrlarining keskin va nochiziqli o‘zgarishi sharoitida samarali boshqaruvni ta’minlovchi sun’iy intellektning Fuzzy boshqaruv tizimiga asoslangan yangi avtomatik elektrodlar harakatini rostlash qurilmasining strukturaviy hamda funksional sxemasi ishlab chiqilgan. Amaldagi tok va kuchlanish transformatorlar vazifasini bajaruvchi transreaktorni qisqa tutashtirilgan tarmoqqa o‘rnatish asosida kerakli bo‘lgan birlamchi kirishi parametrlari Fuzzy boshqaruv tizimiga uzatildi. Tadqiqot natijalari taklif etilgan qurilmaning elektr yoy toki va kuchlanishi keskin o‘zgarganda ham, mavjud analoglarga nisbatan tezkorlik va aniqlik jihatidan ustunligi aniqlandi.

  • Web Address
  • DOI
  • Date of creation in the UzSCI system 08-11-2025
  • Read count 63
  • Date of publication 18-06-2025
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages79-83
Ўзбек

Annotatsiya. Ushbu maqolada elektrda po‘lat eritish pechlarida energiya samaradorligini oshirish masalasi tahlil qilingan. Tadqiqotda aynan elektrda po‘lat eritish jarayonida elektr energiyasi sarfiga bevosita ta’sir ko‘rsatuvchi elektrodlar harakatini rostlash va boshqarish mavjud holati ko‘rib chiqilgan. O‘zbekistondagi mavjud elektrda po‘lat eritish texnologik jarayonida elektr energiyasi iste’moli jahondagi ko‘rsatkichlar bilan taqqoslangan. Natijada, respublikadagi elektrda po‘lat eritish pechlarida 1 tonna po‘latga to‘g‘ri keluvchi elektr energiyasining solishtirma sarf ko‘rsatkichi o‘rtacha 530-550 kVt·soatni tashkil etib, jahon davlatlaridagi ko‘rsatkichga qaraganda 47% yuqoriligi tahlil qilindi. Shu sababli, maqolada elektr yoy parametrlarining keskin va nochiziqli o‘zgarishi sharoitida samarali boshqaruvni ta’minlovchi sun’iy intellektning Fuzzy boshqaruv tizimiga asoslangan yangi avtomatik elektrodlar harakatini rostlash qurilmasining strukturaviy hamda funksional sxemasi ishlab chiqilgan. Amaldagi tok va kuchlanish transformatorlar vazifasini bajaruvchi transreaktorni qisqa tutashtirilgan tarmoqqa o‘rnatish asosida kerakli bo‘lgan birlamchi kirishi parametrlari Fuzzy boshqaruv tizimiga uzatildi. Tadqiqot natijalari taklif etilgan qurilmaning elektr yoy toki va kuchlanishi keskin o‘zgarganda ham, mavjud analoglarga nisbatan tezkorlik va aniqlik jihatidan ustunligi aniqlandi.

№ Author name position Name of organisation
1 Qorjobova M.F. doktorant (PhD), Toshkent davlat texnika universiteti,
2 Raxmonov .U. texnika fanlari doktori (DSc), professor, Toshkent davlat texnika universiteti,
№ Name of reference
1 Kozyra, J.; Lozynskyy, A.; Łukasik, Z.; Ku´smi´nska-Fijałkowska, A.; Kutsyk, A.; Kasha, L. Electric Arc Furnace Electrode Movement Control System Based on a Fuzzy Arc Length Identifier. Energies 2023, 16, 7281. https://doi.org/10.3390/en16217281
2 Maslov D.V., Development of algorithms and control systems for arc steel-smelting furnaces that reduce electrode breakdowns. PhD Thesis, 2014.
3 Yu-Jen Liu, Gary W. Chang, and Rong-Chin Hong, Curve-fitting -based method for modeling voltage current characteristic of an ac electric arc furnace, Elsevier, Electric Power Systems Research, Volume 80, Issue 7, July 2010, Pages 807-814.
4 Yeizabet Napoles-Baez, Guillermo Gonzalez-Yero, Ruben Martínez, Yunier Valeriano, JoseR. Nu~nez-Alvarez, Yolanda Llosas-Albuerne. Modeling and control of the hydraulic actuator in a ladle furnace. Heliyon 8-2022 e11857. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2022.e11857
5 Paranchuk, Y.; Jancarczyk, D.; Falat, P. Study and Analysis of Dynamics and Energy Efficiency of Arc Steelmaking Furnace Electrical Modewith a Fuzzy Control Algorithm. Energies 2023, 16, 3451. https://doi.org/10.3390/en16083451
6 Mahmood Moghadasian, Emad Al-Nasser.; Modelling and Control of Electrode System for an Electric Arc Furnace. 2nd International Conference on Research in Science, Engineering and Technology (ICRSET’2014), March http://dx.doi.org/10.15242/IIE.E0314558 C. 21-22, 2014 Dubai (UAE)
7 C.Xinming, “The dynamic analysis for hydraulic system of EAF,” Industrial Heating,vol.3,pp.1–5,1980.
8 Nikolaev A.A., Tulupov P.G. and Astashova G.V. The comparative analysis of electrode control systems of electric arc furnaces and ladle furnaces, 2016 2nd Int. Conf. Ind. Eng. Appl. Manuf. (ICIEAM), pp. 1-7, 2016.
9 Rakhmonov I.U., Korjobova M.F., Kuwatbaev P.K. Fuzzy logic – based automatic control for efficient electrode movement system in electric arc furnaces (EAFs). Vestnik nauki i obrozovaniya 11 (154). Chapter 3. 2024.
10 Challenges in Electrode Usage in the Steelmaking Process. Rakhmonov I.U., Korjobova M.F., Kholixmatov B.B., Uzakov N.Ch. E3S Web of Conferences, 461, 01090 (2023) DOI: [https://doi.org/10.1051/e3sconf/2023 46101090](https://doi.org/10.1051/e3sconf/2023 46101090). RSES 2023.
11 Рахмонов И.У., Коржобова М.Ф., Абдухалилов М.К., Отепбергенов Ш.Т. Анализ существующих подходов при выборе методов оценки эффективности управления энергопотреблением промышленных предприятий // «Проблемы современной науки и образования» научно-методический журнал. 2024. № 5 (192). С. 5-9.
Waiting