41

Ushbu maqolada tok o‘simligining kasalliklar bilan zararlanishi, kasallik belgilari va ularning keltiradigan
zarari hamda ularga qarshi kurash usullari haqida ma’lumotlar taqdim etilgan. Respublikamiz tokzorlarida asosan
oidium yoki un-shudring (Uncinula necator) va antraknoz (Gloeosporium ampelophagum) kasalliklari keng tarqalgan va
tokzorlarga katta zarar yetkazadi. Serkosporoz (Cercospora vitis), kulrang chirish (Botrytis cinerea), qora chirish (Phoma
lenticularis), chipor nekroz (Rhacodiella vitis) va tok ildiz bo‘g‘zining bakterial rak (Bacterium tumefaciens) kasalliklari
nisbatan kam tarqalgan. Keyingi paytlarda ob-havo sharoiti seryog‘in kelgan yillari, yoz oylarida yomg‘ir yog‘ishi natijasida,
ilgari Respublikamizda uchramagan yangi kasallik mildyu (Plasmopara viticola) kasalligi keng tarqalib, tokzorlariga
jiddiy zarar yetkazishi kuzatilmoqda.

  • Web Address
  • DOI10.63241/2025ms298akhv
  • Date of creation in the UzSCI system 10-11-2025
  • Read count 41
  • Date of publication 15-10-2025
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages291-293
Ўзбек

Ushbu maqolada tok o‘simligining kasalliklar bilan zararlanishi, kasallik belgilari va ularning keltiradigan
zarari hamda ularga qarshi kurash usullari haqida ma’lumotlar taqdim etilgan. Respublikamiz tokzorlarida asosan
oidium yoki un-shudring (Uncinula necator) va antraknoz (Gloeosporium ampelophagum) kasalliklari keng tarqalgan va
tokzorlarga katta zarar yetkazadi. Serkosporoz (Cercospora vitis), kulrang chirish (Botrytis cinerea), qora chirish (Phoma
lenticularis), chipor nekroz (Rhacodiella vitis) va tok ildiz bo‘g‘zining bakterial rak (Bacterium tumefaciens) kasalliklari
nisbatan kam tarqalgan. Keyingi paytlarda ob-havo sharoiti seryog‘in kelgan yillari, yoz oylarida yomg‘ir yog‘ishi natijasida,
ilgari Respublikamizda uchramagan yangi kasallik mildyu (Plasmopara viticola) kasalligi keng tarqalib, tokzorlariga
jiddiy zarar yetkazishi kuzatilmoqda.

Русский

  B данной статье приведены сведения о поражении винограда болезнями, симптомах болезней и
причиняемом ими вреде, а также методах борьбы с ними. На виноградниках нашей республики в основном широко
распространены и наносят большой ущерб виноградникам заболевания оидиум или мучнистая роса (Uncinula necator)
и антракноз (Gloeosporium ampelophagum). Относительно редко встречаются церкоспороз (Cercospora vitis),
серая гниль (Botrytis cinerea), черная гниль (Phoma lenticularis), некроз стеблей (Rhacodiella vitis) и бактериальный
рак корневой шейки винограда (Bacterium tumefaciens). В последние годы в результате обильных осадков в летние
месяцы широкое распространение получило новое заболевание – ложная мучнистая роса (Plasmopara viticola),
ранее не встречавшееся в нашей республике, - которое наносит серьезный ущерб виноградникам.

English

This article provides information on the damage to vines by diseases, symptoms of diseases and the harm
they cause, as well as methods of combating them. In the vineyards of our republic, mainly oidium or powdery mildew
(Unciluna necator) and antracnose (Gloeosporium ampelophagum) diseases are widespread and cause great damage to
vineyards. Cercosporosis (Cercospora vitis), gray rot (Botrytis cinerea), black rot (Phoma lenticularis), stem necrosis
(Rhacodiella vitis) and bacterial cancer of the root neck of the vine (Bacterium tumefaciens) are relatively rare. In recent
years, as a result of heavy rainfall in the summer months, a new disease, downy mildew (Plasmopara viticola), which was
not previously found in our republic, has become widespread and causes serious damage to vineyards.

Name of reference
1 1. Литвинов П.Н., Глушкова С.А. Защита виноградников от вредителей и болезней // Защита растений. –Москва, 1985. – №11. – С. 55–57
2 2. Литвинов П.Н., Глушкова С.А. Уход за виноградными кустами // Защита растений. – Москва, 1991. -№3. – С. 32–36.
3 3. Липецкая А.Д., Рузаев К.С. Вредители и болезни виноградной лозы. -Москва, 1958. –С.162- 172
4 4. Raxmatov A.A. Zamburug‘ kasalliklari. O‘zbekiston qishloq xo‘jaligi. -Toshkent, 2006, -№10, -15 b
5 5. Raxmatov A.A. Tokzorlarda oidium kasalligiga qarshi samarali fungitsidlar. Agro ilm. – Toshkent, 2008. -№2 (6). – 19-20 b.
6 6. Raxmatov A.A., Jalilov A.A., Maxmudov O. Tokzorlarda oidium kasalligini tarqalishi va zarari. O‘simliklar himoyasi va karantini. –Toshkent, 2016.-№1(7).-27-28 b.
7 7. Raxmatov A.A., Jalilov A.A., Maxmudov O. Tokning antraknoz kasalligi. O‘simliklar himoyasi va karantini. –Toshkent, 2015.-№2(6).-17 b
8 8. Raxmatov A.A., Marupov A.I. Tokni antraknoz kasalligidan himoyalashda fungitsidlarning samaradorligi. Agro ilm. – Toshkent, 2008. -№4(8). – 45-46 b.
9 9. Xo‘jayev Sh.T. Entomologiya,qishloq xo‘jalik ekinlarini himoya qilish va agrotoksikologiya asoslari. – Toshkent, 2010.- B.227-288.
10 10. http://www.nasekomih.net/oidium.html http://www.vinogradik.net/yhod_za_plod/borba_s_bolez/antraknoz. htm 59 http://www.ages.at/servlet/sls/Tornado/web/ages/content/ http://www.cababstractsplus.org/google/abstract. asp?AcNoқ20043075680
Waiting