47

Maqolada Akademik M.Mirzayev nomidagi bog‘dorchilik, uzumchilik va vinochilik ilmiy-tadqiqot instituti,
Toshkent ilmiy-tajriba stansiyasi hududidagi behi bog‘laridan olingan namunalar ustida 2025-yil may oyida institutning
“O‘simliklarni himoya qilish va karantin laboratoriyasi”da aniqlangan zararli organizmlar (hasharot va kasalliklar)
nomlari va ularninh zarari ballar hisobida hamda zararkunanda hasharotlar va kasallikga qarshi tajriba dalasida sinov
uchun kelgan kimyoviy preparatlarni sinovdan o‘tkazish orqali qarshi kurash choralari o‘tkazilganligi to‘g‘risida ma’lumotlar
keltirilgan.
Bunda eng kuchli ball va foiz hisobida zararlanish zararkunanda hasharotlardan olma biti 3 ballni ya’ni 35,6% ni, nok
qandalasi 3 ballni ya’ni 39,7% ni, bog‘ o‘rgimchakkanasi 3 ballni ya’ni 41,3% ni, barg kuyalari 3 ballni ya’ni 37,3% ni,
barg uzunburuni qo‘ng‘izi 4 ballni ya’ni 61,5% ni, zamburug‘lardan esa Monilioz kasalligi bargda 4 ballni ya’ni 52,5%
ni, mevada 5 ballni ya’ni 77,3% ni tashkil qilganligi ma’lum bo ‘ldi.
Ularga qarshi sinov tariqasida olib borilgan kurash choralari natijasida bitlarga qarshi biologik samaradorlik eng
yuqori 92,2-93,8%ni, monilioz kasalligiga qarshi biologik samaradorlik eng yuqori 87,7 % ni tashkil qildi.

  • Web Address
  • DOI10.63241/2025ms299akhv
  • Date of creation in the UzSCI system 10-11-2025
  • Read count 47
  • Date of publication 15-10-2025
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages294-298
Ўзбек

Maqolada Akademik M.Mirzayev nomidagi bog‘dorchilik, uzumchilik va vinochilik ilmiy-tadqiqot instituti,
Toshkent ilmiy-tajriba stansiyasi hududidagi behi bog‘laridan olingan namunalar ustida 2025-yil may oyida institutning
“O‘simliklarni himoya qilish va karantin laboratoriyasi”da aniqlangan zararli organizmlar (hasharot va kasalliklar)
nomlari va ularninh zarari ballar hisobida hamda zararkunanda hasharotlar va kasallikga qarshi tajriba dalasida sinov
uchun kelgan kimyoviy preparatlarni sinovdan o‘tkazish orqali qarshi kurash choralari o‘tkazilganligi to‘g‘risida ma’lumotlar
keltirilgan.
Bunda eng kuchli ball va foiz hisobida zararlanish zararkunanda hasharotlardan olma biti 3 ballni ya’ni 35,6% ni, nok
qandalasi 3 ballni ya’ni 39,7% ni, bog‘ o‘rgimchakkanasi 3 ballni ya’ni 41,3% ni, barg kuyalari 3 ballni ya’ni 37,3% ni,
barg uzunburuni qo‘ng‘izi 4 ballni ya’ni 61,5% ni, zamburug‘lardan esa Monilioz kasalligi bargda 4 ballni ya’ni 52,5%
ni, mevada 5 ballni ya’ni 77,3% ni tashkil qilganligi ma’lum bo ‘ldi.
Ularga qarshi sinov tariqasida olib borilgan kurash choralari natijasida bitlarga qarshi biologik samaradorlik eng
yuqori 92,2-93,8%ni, monilioz kasalligiga qarshi biologik samaradorlik eng yuqori 87,7 % ni tashkil qildi.

Русский

В статье приведены сведения о проведении мероприятий по борьбе с названиями вредных
организмов (насекомых и болезней), выявленных в мае 2025 года в “Лаборатории защиты растений и карантина”
Научно-исследовательского института садоводства, виноградарства и виноделия имени академика М.Мирзаева
на образцах, взятых из айвовых садов на территории Ташкентской научно-опытной станции, и их вредоносность
в баллах, а также путем испытания химических препаратов, прибывших для испытания на опытном поле против
вредных насекомых и болезней.
При этом наиболее сильное поражение в баллах и процентах от вредителей-насекомых наблюдалось у яблочной
тли в 3 балла, то есть 35,6%, грушевого клопа в 3 балла, то есть 39,7%, садового паутинного клеща в 3 балла, то
есть 41,3%, листовой моли в 3 балла, то есть 37,3%, листового долгоносика в 4 балла, то есть 61,5%, а у грибов
болезнь монилиоз в листьях в 4 балла, то есть 52,5%, а в плодах в 5 баллов, то есть 77,3%.
В результате проведенных экспериментальных мер борьбы против них биологическая эффективность против
тлей составила 92,2-93,8%, а биологическая эффективность против монилиоза - 87,7%.

English

The article provides information on the implementation of measures to control the names of harmful organisms
(insects and diseases) identified in May 2025 at the “Plant Protection and Quarantine Laboratory” of the Academician M.
Mirzayev Research Institute of Horticulture, Viticulture and Winemaking on samples taken from beekeeping orchards in
the territory of the Tashkent Research Station and their harmfulness in points, as well as by testing chemical preparations
that arrived for testing in the experimental field against harmf ul insects and diseases.

At the same time, the most severe damage in points and percentages from insect pests was observed in the apple aphid
with 3 points, that is, 35.6%, the pear bug with 3 points, that is, 39.7%, the garden spider mite with 3 points, that is, 41.3%,
the leaf moth with 3 points, that is, 37.3%, The leaf weevil has 4 points, that is, 61.5%, and fungi have moniliosis disease
in leaves at 4 points, that is, 52.5%, and in fruits at 5 point s, that is, 77.3%.
As a result of the conducted experimental control measures against them, the biological effectiveness against aphids
was 92.2-93.8%, and the biological effectiveness against monilio sis was 87.7%.

Name of reference
1 1. Abbot W.S. A method of computing the effectiveness of an insecticide // J. Econ. Entomol. – Vol. 18. – 1925. - N 3. – rr. 265-267.
2 2. Armelle Coeur d’acier, Nicolas Pérez Hidalgo, Olivera Petrović–Obradović Aphids (Hemiptera, Aphididae) BioRisk. 2010. 4 (1): – Р. 435–474.
3 3. Абдуллаев Р., Набиев У. Боғу токзорлар меваси шаклланганда // “Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги” журнали. – Тош- кент, 2014. – №5. – Б. 11.
4 4. Конжасаров Б.К., Исламова Р.А., Шанимов Х.И. Яблонная моль в Алматинской области //Ж. Защита и карантин растений. – Москва, 2012. – №6. – С. 27–28.
5 5. Корчагин В.Н. Защита сада от вредителей и болезней в осенне–зимний период //Ж. Защита растений. – Москва, 1983. – №10. – С. 52–55.
6 6. Кулиева Х.Ф. Роль фотопериода в развитии Азербайджанской популяции зеленой яблонной тли. Apis pomi deg. (Homoptera, Aphididae). В сборнике: Traditional and experimental methods of studying and overcoming the medical and biological problems in ensuring the optimal vital functions of human beings and the wildlife Peer–reviewed materials digest (collective monograph) published following the results of the CXLII International Research and Practice Conference and I stage of the Championship in Medicine and Pharmaceutics, Biology, Veterinary Medicine and Agricultural science. Chief editor V.V. Pavlov. 2017. – С. 23–26.
7 7. Мухаммадиева М., Сулаймонов Б., Ортиқов У. ва б. Мевали дарахтларни зараркунандалардан ҳимоя қилиш тадбирлари // “Агро илм” журнали. – Тошкент, 2015. – №2–3. – Б. 65–66.
8 8. Обиджонов Д. Хоразм шароитида мевали боғларда гирдак куяси (Cemiostoma scitella)нинг тарқалиши, зарари, унинг айрим биологик хусусиятлари ва унга қарши уйғунлашган кураш усуллари (Услубий қўлланма). – Урганч, 2009. – 16 б.
9 9. Учаров А., Мухаммадиева М. Система защиты плодовых садов от вредителей. // Ж. “Агро илм”. – Ташкент, 2015. – № 2–3 (34–35). – С. 62–63.
10 10. Хўжаев Ш.Т. Ўсимликларни зараркунандалардан уйғунлашган ҳимоя қилиш ҳамда агротоксикология асослари. – Т. 2014. «Navroz» нашриёти. Б. 307–311
11 11. Хўжаев Ш.Т. Пестицид ва агрохимикатларни рўйхатга олиш синовларини ўтқазиш юзасидан услубий кўрсатмалар // Тошкент. 2023. 113-125-б
12 12. Шукуров Х. Данакли ва уруғ мевали дарахтларнинг баргўровчилари ва уларнинг энтомофаглари. Қишлоқ хўжалигини инновaцион ривожлантиришда олий ва ўрта махсус, касб–ҳунар таълим муассасалари ёш олимларининг роли. Республика илмий-амалий анжуман мат. тўп. 27–28–май. – Тошкент, 2010. – 177 б.
13 13. Шукуров Х. Калифорния қалқондори (Quadraspidiotus Pernicoiosus Comt) ва унга қарши кураш. Академик Махмуд Мирзаев номидаги боғдорчилик, узумчилик ва виночилик илмий–тадқиқот институти ташкил топганининг 120 йиллигига бағишланган “Минтақалараро мевачилик ва узумчиликнинг ҳолати, муаммолари, истиқболлари” мавзусидаги халқаро илмий–амалий анжумани. 10 сентябрь 2018. – Тошкент, – Б. 375–379
14 14. Быстрая Г.В. Защита яблони должна стать более экономичной //Ж. Защита и карантин растений. – Москва, 2014. – №5. – С. 20–22
15 15. Быстрая Г.В., Атабиев К.М. Определение эффективности диспенсеров «Шин–етсу» против яблонной плодожорки. Плодоводство и виноградарство Юга России. 2017. № 44 (02). – С. 164–176
16 16. Бердиев Ж. Олма мевахўрига қарши самарали мослама // «Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги» журнали. – 2011. – №3. – 25 б.
17 17. Захаренко В.А. – Проблема резистентности вредных организмов к пестицидам – мировая проблема. Вестник защиты растений, 2001. №1. Санкт–Петербург–Пушкин, – С. 3–18.
18 18. Каширская Н.Я., Цуканова Е.М., Каширская А.М. Защита яблони от вредителей и болезней //Ж. «Защита и ка- рантин растений». – Москва, 2010. – №5. – С. 34–35
19 19. Коваленков В.Г. Биометод в условиях резистентности членистоногих к инсектицидам //Ж. Защита и карантин растений. – Москва, 2002. – №5. – С. 18
20 20. Колесова Д.А., Рябчинская Т.А. Могут ли феромонные ловушки защитить сады от яблонной плодожорки //Ж. «Защита растений». – Москва, 1990. – №1. – С. 19–20
Waiting