37

Annotatsiya. Yer resurslarining cheklanganligi va energiya tanqisligini oldini olish global muammo sifatida qayta tiklanadigan energiya manbalaridan samarali foydalanishni taqozo etadi. Tadqiqot davomida turli ob-havo sharoitlari va parametrlar nazorat ostida sinovdan o‘tkazilib, quyosh energiyasining mahsulot yuzasiga tushishi, tashqi harorat va atrofdagi havoning namlik darajasi o‘zgarishlari mahsulotdagi namlik miqdori, quritish vaqti, hamda mahsulotning fizik kimyoviy xususiyatlariga qanday ta’sir ko‘rsatishi batafsil tahlil qilingan. Shu bilan birga, haddan tashqari yuqori harorat va kam namlik mahsulot sifatini buzilishiga olib keladi. Bu kamchiliklarni oldini olish maqsadida quyosh energiyasi asosida ishlovchi gelioquritgichlardan foydalanish dolzarb ahamiyat kasb etadi. O‘tkazilgan eksperimental tadqiqotlar natijasida aniqlanishicha, shkaf tipidagi gelioquritgichlarda meva va dorivor o‘simliklar chang, tashqi ifloslanish hamda mikroorganizmlarning ta’siridan ishonchli himoyalanadi. Ichki harorat +65…+75 °C oralig‘idan oshganda, issiqlik muvozanatini barqarorlashtirish maqsadida aerodinamik sovitish tizimlari joriy etiladi. Tadqiqot natijalari quyosh energiyasidan foydalanishda issiqlik almashinish jarayonlarini optimallashtirish hamda ekologik toza texnologiyalarni takomillashtirishga ilmiy asos yaratadi.

  • Web Address
  • DOI
  • Date of creation in the UzSCI system 13-11-2025
  • Read count 37
  • Date of publication 13-11-2025
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages40-47
Ўзбек

Annotatsiya. Yer resurslarining cheklanganligi va energiya tanqisligini oldini olish global muammo sifatida qayta tiklanadigan energiya manbalaridan samarali foydalanishni taqozo etadi. Tadqiqot davomida turli ob-havo sharoitlari va parametrlar nazorat ostida sinovdan o‘tkazilib, quyosh energiyasining mahsulot yuzasiga tushishi, tashqi harorat va atrofdagi havoning namlik darajasi o‘zgarishlari mahsulotdagi namlik miqdori, quritish vaqti, hamda mahsulotning fizik kimyoviy xususiyatlariga qanday ta’sir ko‘rsatishi batafsil tahlil qilingan. Shu bilan birga, haddan tashqari yuqori harorat va kam namlik mahsulot sifatini buzilishiga olib keladi. Bu kamchiliklarni oldini olish maqsadida quyosh energiyasi asosida ishlovchi gelioquritgichlardan foydalanish dolzarb ahamiyat kasb etadi. O‘tkazilgan eksperimental tadqiqotlar natijasida aniqlanishicha, shkaf tipidagi gelioquritgichlarda meva va dorivor o‘simliklar chang, tashqi ifloslanish hamda mikroorganizmlarning ta’siridan ishonchli himoyalanadi. Ichki harorat +65…+75 °C oralig‘idan oshganda, issiqlik muvozanatini barqarorlashtirish maqsadida aerodinamik sovitish tizimlari joriy etiladi. Tadqiqot natijalari quyosh energiyasidan foydalanishda issiqlik almashinish jarayonlarini optimallashtirish hamda ekologik toza texnologiyalarni takomillashtirishga ilmiy asos yaratadi.

№ Author name position Name of organisation
1 Toxliyev M.M. assistent, Qarshi davlat texnika universiteti
№ Name of reference
1 Uzoqov, G‘. N., & Davlonov. (2019). Gelioissiqxonalarning energiya tejamkor isitish tizimlari. Toshkent: Voris-nashriyot.
2 Toshkent: Voris-nashriyot. Saydalov F.M., To‘xliyev M.M., Ovlayev J.O. Qishloq xo‘jalik mahsulotlarini quritish texnikasi va texnologiyasi. O‘quv qo‘llanma. “Intellekt”nashriyoti Qarshi-2025 yil.
3 Khusenov, A. A., Uzakov, G. N., Rakhimov, A. Kh., & Ergashev, S. H. (2023). Evaluation of heat losses of the solar greenhouse during the heating season. E3S Web of Conferences
4 Ergashev, Sh. H., Fayziev, T. A., & Khusenov, A. A. (2023). Mathematical modeling of heat regime of underground heat accumulator.
5 Тўхлиев, М. М., & Oвлаев, Ж. O. (2022). Такoмиллаштирилган қуёш қуритиш қурилмасининг ҳарoрат режимини тадқиқoт қилиш. Иннoвациoн технoлoгиялар журнали, 1(45), 36–40.
6 To‘xliyev, M. (2021). Mavsumiy quyosh kollektorlarini samaradorligini oshirish va tadqiqot qilish. Namangan davlat universiteti ilmiy axborotnomasi, (12), 3–9.
7 Файзуллаев, А. Р., Кoмилoв, O. С., & Хайитoв, Д. Э. (2016). Исследoвание кинетики сушки сельхoзпрoдуктoв в кoмбинирoваннoй гелиoкoнвективнoй сушилке. Развитие науки и технoлoгий, (4), 11–16.
8 To‘xliyev, M. M. (2021, April 22–23). Past haroratli quyosh kollektorlarini takomillashtirish. In Neft va gaz sanoatida zamonaviy texnologiyalar va innovatsiyalar (pp. 474–476). Qarshi davlat muhandislik-iqtisodiyot instituti
9 Nuz.uz. (n.d.). Ekonomika i finansy. Retrieved from https://nuz.uz/ekonomika-i-finansy/35155
10 Duffie, J. A., & Beckman, W. A. (2013). Solar Engineering of Thermal Processes (4th ed.). Hoboken, NJ: Wiley.
11 Sharma, A., Tyagi, V. V., Chen, C. R., & Buddhi, D. (2009). Review on thermal energy storage with phase change materials and applications. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 13(2), 318–345. https://doi.org/10.1016/j.rser.2007.10.005
12 Fudholi, A., Sopian, K., Ruslan, M. H., Othman, M. Y., & Bakhtyar, B. (2014). Review of solar drying systems with air based solar collectors in Malaysia. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 51, 1191–1204. https://doi.org/10.1016/j.rser.2015.07.007
Waiting