260

 

Мақолада «илм» сўзи ва шу ўзакдан ясалган сўзларнинг Қуръони каримнинг ўзбек тилидаги учта таржима­
си ва тафсири: Абдулазиз Мансур, Алоуддин Мансур ҳамда Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф томонидан амалга
оширилган таржималардаги вариантлари, улар ўртасидаги ўхшашликлар ва фарқлар ҳамда ушбу вариантлар
ичидаги энг мосроқ қўлланган сўзлар қиёсий таҳлил қилинган. Таҳлилда Қуръони карим оятларига динимиз­
нинг етук уламолари қилган тафсирлар, ўзбек тилининг изоҳли луғати, шунингдек уламоларнинг оятлар борасида
билдирган фикрлари асосида қисқача мулоҳазалар юритилган. Илм сўзи Қуръони каримда жуда кўп маротаба
такрорланган бўлиб, ушбу мақолада асосан уларнинг 4 таси атрофида мулоҳаза билдирилган. Улар: «Тоҳо» су­
расининг 52, «Нисо» сурасининг 166, «Аҳзоб» сурасининг 63, «Шуаро» сурасининг 112­оятларидир. Зеро,
ушбу ояти карималарнинг ўзбек тилидаги таржималарида ўзига хос фарқланишларни кузатиш мумкин. Таҳлил­
дан кўзланган асосий мақсад бир таржимани мақтаб, бошқасини қоралаш эмас, балки таржима вариантлари
ичидаги аслиятга ҳам шаклан, ҳам маънан мосроқ келадиганини аниқлашдан иборат.
Қиёслашда аввал аслиятнинг арабий матни келтирилади, унинг кетидан учта таржимоннинг берган вариант­
лари келтирилиб, сўнгра улар таҳлил қилинади.

 

В статье исследуется слово «илм» (знание) и слова, составленные из корня данного слова, которые были ис­
пользованы в трех переводах и толкованиях (тафсирах) Священного Корана на узбекском языке, в книгах таких
авторов как Абдулазиз Мансур, Алоуддин Мансур и Мухаммад Содик Мухаммад Юсуф. Проводится сравнитель­
ный анализ вариантов переводов, сходства и отличия между ними, а также самые подходящие слова в данных
вариантах. В аналитической статье ведутся краткие размышления на основе толкований и разъяснений зрелых
ученных­улемов нашей религии, толковых словарей узбекского языка, а также, высказываний и рассуждений уле­
мов об аятах. Слово «илм» (знание) многократно повторяется в Священном Коране. Однако, в данной статье
автор рассматривает четыре случая его поминания, а именно в: суре «ао Ха», аят 52, суре «Ниса», аят 166, суре
Ахзаб, аят 63, суре «Шуара», аят 112. Так как, в узбекских переводах данных священных аятов наблюдаются сво­
еобразные различия, основной целью анализа является уточнение перевода, более соответствующего оригиналу,
как по форме, так и содержанию. Целью данной статьи не является определение превосходство одного перевода
по отношению к другому.
Для сопоставления, сначала приводится оригинальный текст на арабском, затем три варианта перевода и по­
сле этого приводится анализ.

 

 

The article explores the word “ilm” (knowledge) and words made up of the root of the word, which were used in
three translations and interpretations (tafsirs) of the Holy Quran in the Uzbek language, in books by authors such as
Abdulaziz Mansur, Alouddin Mansur and Muhammad Sodik Muhammad Yusuf. A comparative analysis of translation
options, similarities and diffrences between them, as well as the most appropriate words in these options. Th
analytical article contains brief reflctions based on the interpretations and explanations of the mature ulama scholars
of our religion, the explanatory dictionaries of the Uzbek language, as well as the statements and reasoning of ulamas
about ayats. Th word “ilm” (knowledge) is repeated many times in the Holy Quran. However, in this article, the author
considers four cases of his remembrance, namely in: Sura “Ta Ha”, Ayat 52, Sura “Nisa”, Ayat 166, Sura Ahzab, Ayat 63,
Sura “Shuara”, Ayat 112. Since, In the Uzbek translations of these sacred verses, there are peculiar diffrences, the main
purpose of the analysis is to clarify the translation, which is more consistent with the original, both in form and content.
Th purpose of this article is not to determine the superiority of one translation in relation to another.
For comparison, the original text is fist given in Arabic, then three translation versions and then the analysis is given
 

  • Web Address
  • DOI
  • Date of creation in the UzSCI system 13-12-2019
  • Read count 247
  • Date of publication 15-05-2019
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages24-29
Ўзбек

 

Мақолада «илм» сўзи ва шу ўзакдан ясалган сўзларнинг Қуръони каримнинг ўзбек тилидаги учта таржима­
си ва тафсири: Абдулазиз Мансур, Алоуддин Мансур ҳамда Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф томонидан амалга
оширилган таржималардаги вариантлари, улар ўртасидаги ўхшашликлар ва фарқлар ҳамда ушбу вариантлар
ичидаги энг мосроқ қўлланган сўзлар қиёсий таҳлил қилинган. Таҳлилда Қуръони карим оятларига динимиз­
нинг етук уламолари қилган тафсирлар, ўзбек тилининг изоҳли луғати, шунингдек уламоларнинг оятлар борасида
билдирган фикрлари асосида қисқача мулоҳазалар юритилган. Илм сўзи Қуръони каримда жуда кўп маротаба
такрорланган бўлиб, ушбу мақолада асосан уларнинг 4 таси атрофида мулоҳаза билдирилган. Улар: «Тоҳо» су­
расининг 52, «Нисо» сурасининг 166, «Аҳзоб» сурасининг 63, «Шуаро» сурасининг 112­оятларидир. Зеро,
ушбу ояти карималарнинг ўзбек тилидаги таржималарида ўзига хос фарқланишларни кузатиш мумкин. Таҳлил­
дан кўзланган асосий мақсад бир таржимани мақтаб, бошқасини қоралаш эмас, балки таржима вариантлари
ичидаги аслиятга ҳам шаклан, ҳам маънан мосроқ келадиганини аниқлашдан иборат.
Қиёслашда аввал аслиятнинг арабий матни келтирилади, унинг кетидан учта таржимоннинг берган вариант­
лари келтирилиб, сўнгра улар таҳлил қилинади.

 

В статье исследуется слово «илм» (знание) и слова, составленные из корня данного слова, которые были ис­
пользованы в трех переводах и толкованиях (тафсирах) Священного Корана на узбекском языке, в книгах таких
авторов как Абдулазиз Мансур, Алоуддин Мансур и Мухаммад Содик Мухаммад Юсуф. Проводится сравнитель­
ный анализ вариантов переводов, сходства и отличия между ними, а также самые подходящие слова в данных
вариантах. В аналитической статье ведутся краткие размышления на основе толкований и разъяснений зрелых
ученных­улемов нашей религии, толковых словарей узбекского языка, а также, высказываний и рассуждений уле­
мов об аятах. Слово «илм» (знание) многократно повторяется в Священном Коране. Однако, в данной статье
автор рассматривает четыре случая его поминания, а именно в: суре «ао Ха», аят 52, суре «Ниса», аят 166, суре
Ахзаб, аят 63, суре «Шуара», аят 112. Так как, в узбекских переводах данных священных аятов наблюдаются сво­
еобразные различия, основной целью анализа является уточнение перевода, более соответствующего оригиналу,
как по форме, так и содержанию. Целью данной статьи не является определение превосходство одного перевода
по отношению к другому.
Для сопоставления, сначала приводится оригинальный текст на арабском, затем три варианта перевода и по­
сле этого приводится анализ.

 

 

The article explores the word “ilm” (knowledge) and words made up of the root of the word, which were used in
three translations and interpretations (tafsirs) of the Holy Quran in the Uzbek language, in books by authors such as
Abdulaziz Mansur, Alouddin Mansur and Muhammad Sodik Muhammad Yusuf. A comparative analysis of translation
options, similarities and diffrences between them, as well as the most appropriate words in these options. Th
analytical article contains brief reflctions based on the interpretations and explanations of the mature ulama scholars
of our religion, the explanatory dictionaries of the Uzbek language, as well as the statements and reasoning of ulamas
about ayats. Th word “ilm” (knowledge) is repeated many times in the Holy Quran. However, in this article, the author
considers four cases of his remembrance, namely in: Sura “Ta Ha”, Ayat 52, Sura “Nisa”, Ayat 166, Sura Ahzab, Ayat 63,
Sura “Shuara”, Ayat 112. Since, In the Uzbek translations of these sacred verses, there are peculiar diffrences, the main
purpose of the analysis is to clarify the translation, which is more consistent with the original, both in form and content.
Th purpose of this article is not to determine the superiority of one translation in relation to another.
For comparison, the original text is fist given in Arabic, then three translation versions and then the analysis is given
 

Author name position Name of organisation
1 Daminov B.. International Islamic Academy оf Uzbekistan
Name of reference
1 1. «Qur’oni karim ma’nolarining tarjima va tafsiri». Abdulaziz Mansur. T. Toshkent islom universiteti, 2004. – 624 б. 2. «Qur’oni karim». Тarjima va izohlari. Alovuddin Mansur. – T.: Cho‘lpon, 1992. – 544 б. 3. «Tafsiri hilol». Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf. 1–21 tom. Bishkek, 1998, Toshkent, 1993. 4. «An­Naim». Arabcha­o‘zbekcha lug‘at. – Toshkent, 2003. – 960 б. 5. «O‘zbek tilining izohli lug‘ati». 2 tom. Toshkent, 2006. 6. «O‘zbek tilining izohli lug‘ati». 2 tom. C.F. Akobirova T. A. Aliqulov, C.I.Ibragimov –M: Rus. yaz.1981. 7 القرشي الدمشقي . بيروت 1409ه - 1996م «Tafsir al­Qur’an al­aziim» Ibn Kasir. Bayrut, 1997. « تفسير النسفي« للمام ابي البركات عبدالله بن احمد .8 بن محمود النسفي بيروت.1998م-1408ه «Tafsir un­Nasafi». Ahmad ibn Muhammad anNasafi, 1998. »تفسير الجللين« للمامين جلل الدين محمد بن احمد .9 المحلي وجلل الدين عبد الرحمن بن ابي بكرالسيوطي 1310ه .رصم «Tafsir ul Jalolayn». Misr,1414 ҳ. »تيسير الكريم الرحمن في تفسير كلم المنان« العلمة .10 الشيخ عبدالرحمن بن نصر السعدي .1416ه-1996م بيروت «Taysirul Karimir Rahmоn f tafsiri kalomil Mannon». Shayx Abdurahmon ibn Nasr as­Sa’diy. Bayrut, 1997. 7 القرشي الدمشقي . بيروت 1409ه - 1996م «Tafsir al­Qur’an al­aziim» Ibn Kasir. Bayrut, 1997. « تفسير النسفي« للمام ابي البركات عبدالله بن احمد .8 بن محمود النسفي بيروت.1998م-1408ه «Tafsir un­Nasafi». Ahmad ibn Muhammad anNasafi, 1998. »تفسير الجللين« للمامين جلل الدين محمد بن احمد .9 المحلي وجلل الدين عبد الرحمن بن ابي بكرالسيوطي 1310ه .رصم «Tafsir ul Jalolayn». Misr,1414 ҳ. »تيسير الكريم الرحمن في تفسير كلم المنان« العلمة .10 الشيخ عبدالرحمن بن نصر السعدي .1416ه-1996م بيروت «Taysirul Karimir Rahmоn f tafsiri kalomil Mannon». Shayx Abdurahmon ibn Nasr as­Sa’diy. Bayrut, 1997.
Waiting