456

Мазкур мақолада таҳлил объекти бўлиб параметрларнинг генетик оптимизацияси билан
норавшан нейрон тўрлар ҳисобланади, чунки улар турли нейрон тўрларнинг тузилмавий
қисмларини бирлаштирувчи мураккаб ўқитиш алгоритмлари ва комплекс тузилмага эга. Бундай
тўрларни гибрид тизимлар деб атаймиз, улар ўз ичига радикал базис нейронлар, мантиқий
нейронлар, анъанавий чегаравий қўшилувчи нейронларни олади. Уларнинг ўқитиш алгоритми
одатда беллашув ўқитиш (ғолиб алгоритми бўйича)ни, параметрларнинг генетик оптимизациясини
ва хатоликни тескари тарқалишнинг классик усулларини бирлаштиради.
 

  • Web Address
  • DOI
  • Date of creation in the UzSCI system16-02-2020
  • Read count409
  • Date of publication15-05-2018
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages28-41
Русский

Дан анализ нечетких нейронных сетей с генетической оптимизацией параметров, так как
они обладают комплексной структурой и сложными алгоритмами обучения, интегрирующими
структурные части различных нейронных сетей. Установлено обозначать гибридными системами,
включающими в себя слои радиально базисных нейронов, логических нейронов, традиционных
пороговых суммирующих нейронов. Обосновано, что алгоритм их обучения обычно комбинирует
соревновательное обучение (по алгоритму победителя), генетическую оптимизацию параметров и
классический метод обратного распространения ошибки.

 

Ўзбек

Мазкур мақолада таҳлил объекти бўлиб параметрларнинг генетик оптимизацияси билан
норавшан нейрон тўрлар ҳисобланади, чунки улар турли нейрон тўрларнинг тузилмавий
қисмларини бирлаштирувчи мураккаб ўқитиш алгоритмлари ва комплекс тузилмага эга. Бундай
тўрларни гибрид тизимлар деб атаймиз, улар ўз ичига радикал базис нейронлар, мантиқий
нейронлар, анъанавий чегаравий қўшилувчи нейронларни олади. Уларнинг ўқитиш алгоритми
одатда беллашув ўқитиш (ғолиб алгоритми бўйича)ни, параметрларнинг генетик оптимизациясини
ва хатоликни тескари тарқалишнинг классик усулларини бирлаштиради.
 

English

The object of analysis is represented by the fuzzy neural network with genetic optimization
settings, as they have a complex structure and complex algorithms of learning, integrating structural parts
of different neural networks. Such networks will continue to be called hybrid systems, which include
layers of radial basis neurons, neuronal logic, the traditional threshold summing neurons. Their learning
algorithm typically combines in-competition training (by the winner of the algorithm), the genetic
optimization of parameters and the classical method of back propagation.
 

Author name position Name of organisation
1 Niyozmatova N.A. “Ахборот-таҳлилий тизимлар” лабораторияси кичик илмий ходими ТАТУ ҳузуридаги Ахборот-коммуникация технологиялари илмий-инновацион маркази
Name of reference
1 Рутковская Д., Пилиньский М., Рутковский Л. Нейронные сети, генетические алгоритмы и нечеткие системы. М.: Горячая линия –Телеком, 2004. –452 с.
2 Aliev R.A., Aliev R. Theory of Intelligent Systems and Applications//Baku: Chashyogly, 2001. –720 p.
3 Дарвин Ч. О происхождении видов путём естественного отбора или сохранении благоприятствуемых пород в борьбе за жизнь. М.: АН СССР, 1939. Т.3.
4 Holland J. H. Adaptation in Natural and Artificial Systems: An Introductory Analysis With Applications to Biology, Control, and Artificial Intelligence. The MIT Press. Cambridge, 1992.
5 Zadeh L.A. What is Soft Computing?// Soft Computing. 1997. 1.
6 Zaychenko Yu. The Fuzzy Group Method of Data Handling and Its Application for Economical Processes forecasting // Scientific Inquiry. Vol. 7. 2006. №1. June. Р. 83–98.
7 Гладков Л.А., Курейчик В.В., Курейчик В.М. Генетические алгоритмы/ Под ред. Курейчика В.М. 2-е изд., испр. и доп. М.: Физматлит, 2006. – 320 с.
8 Darrel Whitley: A Genetic Algorithm Tutorial//; Report CS-93-103 (Revised). Department of Computer Science. Colorado State University. Fort Collins, US. November 10, 1993
9 Fogel D. B. Evolutionary computation: towards a new philosophy of machine intelligence. Piscatway: IEEE Press, 2000.
10 Goldberg D. Genetic Algorithms in Search, Optimization and Machine Learning. Massachusetts: Addison-Wesley, 1989.
11 Hartmann A.K., Rieger H. Optimization Algorithms in Physics. Berlin: WileyVCH, 2002. –383 c.
12 Koza J. R. Genetic Programming. Cambridge: The MIT Press, 1998. – 609 р.
13 Michalewicz Z. Genetic algorithms + Data Structures = Evolution Programs. New York: Springer-Verlag, 1996. –387 р.
14 Mitchell M. An Introduction to Genetic Algorithms. Cambridge: MIT Press, 1999. –158 р.
15 Барсегян А.А., Куприянов М.С., Степаненко В.В., Холод И.И. Технология анализа данных: Data Mining, Visual Mining, Text Mining, OLAP. 2-е изд. Уч. пособие. Спб.: БХВ – Петербург, 2007. – 384 с.
16 Lovassy R., Kóczy L.T., Gál L., Rudas I.J. Fuzzy neural networks stability in terms of the number of hidden layers. Proceedings of the 12th IEEE International Symposium on Computational Intelligence and Informatics. Cinti 2011. Р. 323–328.
17 Ярушкина Н.Г. Основы теории нечетких и гибридных систем. М.: Финансы и статистика, 2004. – 320 с.
18 Мухамедиева Д.Т. Моделирование слабоформализуемых процессов на основе обработки нечеткой информации. Ташкент. Институт информатики АН РУз. 2007. –231 с.
19 Muhamediyeva D.T. Noravshan axborot holatida sust shakllangan jarayonlarni modellashtirish. Toshkent. Matematika va axborot texnologiyalar instituti, 2010. – 400 b.
20 Muhamediyeva D.T. Noravshan axborotni qayta ishlash asosida sust shakllangan jarayonlarni tizimli modellashtirish muammolari. Toshkent. Matematika va axborot texnologiyalar instituti. 2010. –531 b.
21 Мухамедиева Д.Т. Разработка нечетких моделей задач принятия решений. AV Akademikerverlag GmbH&Co.KG Heinrich-Böcking-Str. Saarbrucken; Germany. Издательство «Palmarium Academic Publishing», 2014. – 190с.
22 Мухамедиева Д.Т. Применение методов мягких вычислений в слабоформализуемых системах// AV Akademikerverlag GmbH&Co.KG Heinrich-Böcking-Str. Saarbrucken, Germany. Издательство «Palmarium Academic Publishing», 2014. –181с.
23 Мухамедиева Д.Т., Мирзарахмедова А.Х. Аналитическое исследование и оценка социально-экономического развития региона// Collective monographie “Mechanismus der nachhaltigen entwicklung des wirtschafts systems formation” . Vol. 2. Verlag SWG imex GmbH Nurnberg: Deutschland, 2014. Р. 91–107.
24 Мухамедиева Д.Т. Алгоритмы построения гибридных интеллектуальных систем, основанные на эволюционном механизме. Ташкент: Навруз, 2014. – 304 с.
25 Бекмуратов Т.Ф., Мухамедиева Д.Т. Нечетко-множественные модели принятия слабоструктурированных решений. AV Akademikerverlag GmbH&Co.KG Heinrich-Böcking-Str. Saarbrucken; Germany. Издательство «Palmarium Academic Publishing», 2015. –172 с.
26 Muhamediyeva D.T. Yumshoq hisoblashlar yordamida muqobillashtirish masalalarini yеchish. Ташкент: Навруз, 2015. –281 с.
27 Мухамедиева Д.Т. Мониторинг ҳамда қарор қабул қилишнинг гибрид интеллектуал тизимларини қуриш усул ва алгоритмлари. Тошкент, 2016. – 250 б.
28 Бекмуратов Т.Ф., Мухамедиева Д.Т. Теория, методы и алгоритмы синтеза нейро-нечетких моделей принятия решений при интеллектуальном анализе данных. Ташкент, 2016. –250 с.
Waiting