214

Маколада утган 30 йил ичида Хиндистон-Покистон ва Марказий Осиё давлатлари уртасидаги узаро муносабатлар, хусусан, худудий хавфсизликни таъминлаш юзасидан узаро хамкорлик масалаларига багитпланган адабиётлар учта асосий давр(1990-2001 йиллар, 2001­2010 йиллар, 2010-2019 йиллар)га хамда уларда урганилган худудий- сиёсий, иктисодий ва этник-диний муаммолар гурухларга булинган холда урганилган ва тахлил килинган. Шунингдек, маколада Хинди- стон ва Покистоннинг узаро муносабатлари, улар уртасидаги худу­дий, сиёсий ва диний низоларнинг бартараф этилмаётгани сабабла- ри хамда окибатлари, унинг Марказий ва Жанубий Осиё (МЖО) худудидаги геосиёсий, иктисодий ва ижтимоий сохаларга таъсири куриб чикилган. Узаро муносабатларда икки давлатнинг уз манфаат- лари ва учинчи давлат сифатида АКШ, Россия, Хитой, Афгонистон ва Марказий Осиё давлатлари, хусусан Узбекистан манфаатлари хам урганилган. Маколани ёзишда муаммовий-хронологик, солиштирув ва умумий илмий та^лил методларидан фойдаланилди. Янгилиги шун- даки, бугунги кунда ^ар томонлама модернизациялашув жараёнида- ги Марказий Осиё давлатларининг глобал микёсдаги халкаро алока- ларга киришишида Хиндистон-Покистон муносабатларининг таъси- ри кучли булмокда, лекин бу мустакиллик йилларида Узбекистонда етарлича урганилаётгани йук. Ушбу мавзу юзасидан урганилган ада- биётлар ^удудий, хронологик ва муаммовий хусусиятларига кура гу- ру^ларга булиниб таснифланган ва керакли хулосалар берилган.

  • Web Address
  • DOI10.26739/2181-9599-2019-8-5
  • Date of creation in the UzSCI system 12-03-2020
  • Read count 0
  • Date of publication 10-09-2019
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages39-72
Ўзбек

Маколада утган 30 йил ичида Хиндистон-Покистон ва Марказий Осиё давлатлари уртасидаги узаро муносабатлар, хусусан, худудий хавфсизликни таъминлаш юзасидан узаро хамкорлик масалаларига багитпланган адабиётлар учта асосий давр(1990-2001 йиллар, 2001­2010 йиллар, 2010-2019 йиллар)га хамда уларда урганилган худудий- сиёсий, иктисодий ва этник-диний муаммолар гурухларга булинган холда урганилган ва тахлил килинган. Шунингдек, маколада Хинди- стон ва Покистоннинг узаро муносабатлари, улар уртасидаги худу­дий, сиёсий ва диний низоларнинг бартараф этилмаётгани сабабла- ри хамда окибатлари, унинг Марказий ва Жанубий Осиё (МЖО) худудидаги геосиёсий, иктисодий ва ижтимоий сохаларга таъсири куриб чикилган. Узаро муносабатларда икки давлатнинг уз манфаат- лари ва учинчи давлат сифатида АКШ, Россия, Хитой, Афгонистон ва Марказий Осиё давлатлари, хусусан Узбекистан манфаатлари хам урганилган. Маколани ёзишда муаммовий-хронологик, солиштирув ва умумий илмий та^лил методларидан фойдаланилди. Янгилиги шун- даки, бугунги кунда ^ар томонлама модернизациялашув жараёнида- ги Марказий Осиё давлатларининг глобал микёсдаги халкаро алока- ларга киришишида Хиндистон-Покистон муносабатларининг таъси- ри кучли булмокда, лекин бу мустакиллик йилларида Узбекистонда етарлича урганилаётгани йук. Ушбу мавзу юзасидан урганилган ада- биётлар ^удудий, хронологик ва муаммовий хусусиятларига кура гу- ру^ларга булиниб таснифланган ва керакли хулосалар берилган.

Русский

Целю данней статьи является изучения и анализ литературы трех основных периодов (1990-2001, 2001-2010, 2010-2019)территориально политических, экономических и этно-религиозных проблем взаи­моотношений между Индии, Пакистаном и государствами Сред­ний Азии посвящённых обеспечению территориальной безопаснос­ти за тридцать лет. Также в статье рассмотрены причини и послед­ствия нерешенных проблем между Индии и Пакистаном территори­ального, политического и религиозного конфликтах, их влияние в геополитической, экономической и социальной сфере в территори­ях Центральной и Южной Азии. Отношения между двумя странами рассмотрены через интересы США, России, Китая, Афганистана и государств ЦА, в частности, интересы Узбекистана. Статья состоит из аннотации, ключевых слов, вступления, основной части, выво­дов и списка литературы. Принаписании статьи использованымето- ды проблем хронологического сопоставления и общего научного анализа. Новизна статьи заключается в том что отношения между Индии и Пакистаном оказывают большое влияние в вступлении международных отношении стран ЦА в процесс модернизации об­щество. Но это проблема в годы независимости Узбекистана недо­статочно изучена. Научная литература посвящённая данной пробле­ме классифицировано по особенности территориального, хроноло­

гического проблемного характера по группам и даны соответствую­щие заключения.

Ўзбек

The purpose of this article is to provide literature on three main periods (1990-2001, 2001-2010, 2010-2019) on the relationship between India, Pakistan and Central Asia over the past 30 years, including regional security and study and analyse groups based on regional, political, economic, and ethnic-religious issues learned from them. The article also examines the relationship between India and Pakistan, the causes and effects of the unresolved regional, political and religious conflicts and their impact on the geopolitical, economic and social spheres in Central and South Asia. The relations of the two countries and the interests of the United States, Russia, China, Afghanistan and Central Asia, and Uzbekistan in particular, have been studied. The article consists of annotation, keywords, introduction, main part, conclusion and list of references. Problem-chronological, comparative and general scientific analysis methods were used in writing the article. The novelty is that today India-Pakistan relations have been greatly influenced by the process of comprehensive modernization of Central Asian countries in international relations, but it has not been studied in Uzbekistan in the years of independence. The literature on this topic is grouped according to its regional, chronological, and problematic features and provides the necessary conclusions.

Name of reference
1 1. Асанбаев М. (2008). Политика Индии в Центральной Азии. Казах¬станский центр политической конъюктуры.
2 2. Белов Н.С. и Кошкин, А.М. (2016). Военная доктрина Пакистана. Зарубежное военное обозрение. №3. 27-31.
3 3. Галишева Н.В. (2018). Центральноазиатский вектор внешноэко- номической политики Пакистана: основные проблемы и перспекти-вы. Вестник РУДН. Серия: Международные отношения^ир:// journals.rudn.ru/international_relations
4 4. Говорушко С.И. (2017). Столкновение цивилизаций на примере Индо-Пакистанского конфликта. Современные научные исследова-ния и инновации. №10. http://web.snauka.ru/issues
5 5. Додонов В. (2011). Перспективы казахстанско-индийского сотруд¬ничества в инвестиционной сфере/ Индия — Казахстан: перспективы стратегического партнерства: материалы международного семинара в Нью-Дели. Алмата. КИСИ при Президенте РК.
6 6. Емельянова Н. (2017). Актуальный баланс сил в Азии и положе-ние Индии. Институт философии РАН, Москва
7 7. Зайцев М.С. (2018). Военных доктрин Индии и Пакистана. Мини¬стерство иностранных дел Российской Федерации. Москва. http:// dx.doi.org/10.18611/2221-3279-2018-9-3-14-25
8 8. Индо-пакистанский конфликт в контексте проблемы региональ-ной безопасности на Среднем Востоке. (2017). Центр стратегических оценок и прогнозов.
9 9. Курбанов С.А. (2014). Особенности развития экономики совре-менной Индии. Научная библиотека диссертаций и авторефератов. http://www.dissercat.com/content/osobennosti-razvitiya-ekonomiki- ovremennoi-indii
10 10. Мухидинова Е. (2014). Индийский фактор в Центральной Азии «Изменения в геостратегической карте Азии и Северной Африки в начале ХХ1 века», ИВ РАН, Москва,с. 288—307.
11 11. Обзор отношений между Индией и Туркменистаном (2011). Посольство Индии в Туркменистане. http://www. indianembassy-tm.org/ bilateral
12 12. Оракбаева М.У. (2010). «Indian Policy towards Central Asia: Evolution and Dynamics of Changes» (Политика Индии в Центральной Азии: эволюция и динамика изменений). Института Дипломатии Академии государственного управления при Президенте Республики Казахстан.
13 13. Парменова М.И. (2004). Индия и проблема региональной безо-пасности в Южной Азии в конце XX века - начале XXI века
14 14. Президент Узбекистана И.Каримов отправляется в Индию об-суждать энергетику и Афганистан (2011). Информационное агентство «Фергана.news».http://www.fergananews.com/news
15 15. Савкович Е.В. (2012). Развитие отношений Индии с государства¬ми Центральной Азии в 1990-2000-е гг. и позиция Китая.
16 16. Сотрудничество Республики Таджикистан с Республикой Ин¬дия (2014). Министерство иностранных дел Республики Таджикистан. http://www.mfa.tj/index. php?node=article&id
17 17. Султанов Б.К. (2011). Индия — Казахстан: перспективы страте¬гического партнерства: материалы международного семинара в Нью- Дели. Алмата. КИСИ при Президенте РК.
18 18. Токтамысов С.Ж. Взаимодействие Пакистана и Узбекистана в контексте укрепления безопасности в Центральной Азии. Кафедра гуманитарных и социально-экономических наук Академия акварели и изящных искусств. Москва.
19 19. Турсунов Т.Х. (2006). Установление и развитие дипломатичес-ких, торгово-экономических и культурных отношений между Таджи¬кистаном и Республикой Индия: 1947-2005гг. Научная библиотека диссертаций и авторефератов. Душанбе. http://www.dissercat.com/ content/ustanovlenie-i-razvitie-diplomaticheskikh-torgovo- ekonomicheskikh-i-kulturnykh-otnoshenii
20 20. Хашханов А.И. Этнический сепаратизм в Пакистане как угроза региональной безопасности. Кафедра теории и истории международ-ных отношений Российский университет дружбы народов. Москва.
21 21. Хантингтон С. (2016). «Столкновение цивилизаций». Серия экск¬люзивная классика. АСТ. 640.
22 22. Хуссейн М.С. (2013). Проблемы безопасности в Центральной Азии и роль Индии. Геополитика.т
23 23. Чжун-Ин Гуаньси. (2006). Конкуренция и сотрудничество: реги¬он с точки зрения китайско-индийских отношений. Дандай Я Тай. Современный АТР. №12.
24 24. Adnan М and Fatima В. (2015). Strategic and economic interests of Pakistan and India in Central Asia. South Asian Studies, 30 (2), 187-200
25 25. Ahmar М. (1999), India’s relations with the Central Asian states: Pakistan’s perspective. In Riazul Islam (Ed.) Central Asia: History, Politics and Culture. Karachi: Institute of Central and West Asian Studies.
26 26. Akbarzadeh S. (2003). India and Pakistan's geostrategic rivalry in Central Asia. Contemporary South Asia, 12 (2), 219—228
27 27. Alexei V. (2001). Central Asia: Political & Economic Challenges in Post Soviet Era. London: Saqi Books
28 28. Alibekov I. (2016). India set to expand presence In Central Asia. http:/ /www.eurasianet.org/departments/business/articles/eav120303shtml
29 29. Anuj Dhar. (2009). CIA’s eye on South Asia. Manas Publication. New Delhi
30 30. Bal S. N. (2004). Central Asia: A strategy for India's look-north policy. Mumbai: Lancer Publisher.
31 31. Bano S. and Sohail, M. (2014). Economic prospects between South and Central Asia with special reference to India, Pakistan and Afghanistan. A Research Journal of South Asian Studies, 29 (2), 435-441
32 32. Bennett J.O. (2007). Pakistan: Eye of the Storm. New Haven and London. Yale University Press. p.196.
33 33. Bharvaj S. (2006). India’s thrust for energy security:Need for India- Central Asia Cooperation. Imprint Duplicators. New Delhi
34 34. Davis,G. (2011). The India-Pakistan Military Standoff. Palgrave Macmillan US. p. 240.
35 35. Dubey M. & Jetly, N. (1999). South Asia and its Eastern neighbours. Building a Relationship in the 21st Century . Konark Publishers . New Delhi.
36 Feigenbaum E.A. (2011) . Strengthening fragile partnerships: An agenda for the future of US-Central Asia relations. USA: Project 2049 Institute.
37 37. Foltz R. (2007). Cultural contacts between Central Asia and Mughal India. In S. Levi & M. Alam (Ed.), India and Central Asia: Culture and commerce, 1500-1800 (pp.155-175). New Delhi: Oxford University Press.
38 38. Foshko K. (2011). India-Kazakhstan: Beyond energy II. Gateway House. Retrieved from http://www.gatewayhouse.in/india-kazakhstan-looking- beyond-energyii/. Accessed on 21 April, 2014
39 39. Gulshan S (2010). Regional economic linkages. In N, Joshi (Ed.), Reconnecting India and Central Asia emerging security and economic dimensions. Delhi: Pentagon Press.
40 40. John W. (2013). Future of Afghanistan post-2014 and implications for India. ORF issue brief and special report. Retrieved From http://www. orfonline.org/ wpcontent/up loads/2013/08/IssueBrief57.pdf Accessed on 3 April, 2016.
41 41. Kaul V.K. (2001). Terrorism in Asia: New Threats and Challenges./ Terrorism: The Global Perspective. New Delhi. Kanishka Publishers pp. 117-21.
42 42. Kaushik D. (2006). India-Central Asia Relations: Revitalizing The Civilizational Ties for a Stable and Prosperous Asia. Imprint Duplicators. New Delhi.
43 43. Kim Y. and Indeo, F. (2015). The new great game in Central Asia post 2014: The US ‘New Silk Road’ strategy and Sino-Russian rivalry. Communist and Post Communist Studies, 46, 275-286
44 44. Kort M. (2004). Central Asian republics (1st edition). New York, N.Y: Facts on File
45 45. Laruelle M. and PeyrouseS. (2013). Mapping Central Asia: Indian perceptions and strategies. Farnham: Ashgate Publishing.
46 46. Liu X. (2012). India and Central Asia: A reader. Delhi: Permanent Black
47 47. Lockard, C. A. (2014). Societies, networks, and transitions: A global history. USA: Cengage Learning.
48 arkovits C. (2011). The global world of Indian marchants, 1750¬1947. UK: Cambridge University Press
49 49. Mavlonov I. R. (2006). Central Asia and South Asia: Potential of India’s multilateral economic diplomacy in inter-regional cooperation. Retrieved from http://www.id sa.in/system/files/ strategicanalysis_Ibmavlonov_0606.pdf Accessed on 11 August, 2014
50 50. Mann P. (2001). Fighting Terrorism: India and Central Asia. Strategic Analysis. vol. XIV, 2. pp. 2047-48.
51 51. Maurya D. K. (2016). Indo-Central Asian cooperation: Interests and challenges. IJELLH, 4 (9), 71
52 52. Nichol J. (2014). Central Asia: Regional developments and implications for U.S. interests. CRS Report. Retrieved from https://fas.org/sgp/c rs/row/ RL33458 pdf Accessed on 14 June 2015./Nichol, J. (2010). Central Asia: Regional development and implications for U. S. interests. US: Diane Publishing.
53 53. Patnaik A. (2005). Central Asia and India: the post Taliban prospects. Contemporary Central Asia, 9 (2-3), 13-29.
54 54. Pomfret R. (2006). The Central Asian economies since independence. Princeton University Press.
55 55. Raiser M and Dobronogo A. (2006). Economic cooperation in the wider Central Asia Region. Washington DC: World Bank Publications.
56 56. Raj Kumar Kothari. (2018). India’s Strategic Interests in Central Asia in the Post-Soviet Years: Expanding Vistas of PartnershipVidyasagar University, India
57 57. Raja Reddy. (2005). India and ASEAN. Foreign Policy Dimensions for the 21 Century. New Century Publications. New Delhi.
58 58. Roy M.S. (2001). India’s Interest in Central Asia. Strategic Analysis. vol. XXIV, No. 12, p. 2277./ Roy, M.S. (2003). Commonalities of India and Russian Interest in Central Asia. New Trends in Indo-Russian Relations. New Delhi. Kalpaz Publications. p. 213.
59 59. Sharma R (2012). India’s Ayni Military Base in Tajikistan Is Russia-locked. Retrieved from http://indrus .in/articles /2012/10/26/ indias_ ayni_ military basintajikistan is_russia-locked_18661.html Accessed 11 March, 2016
60 60. Sheikh A. H. (2015). Trade between Kashmir and Central Asia via Traditional Corridors of Ladakh. International Journal of Culture and History, 2 (2), 1-14.
61 61. Singh J. (1999). Kargil 1999: Pakistan’s Forth War for Kashmir/The Institute for Defence Studies and Analyses.NewDelhi. pp.138-139.
62 62. Suvankulov F. and Guc Y. (2012). Who is trading well in Central Asia? A gravity analysis of exports from the regional powers to the Region. Eurasian Journal of Business and Economics, 5 (9), 21-43.
63 Stobdan P . (2006) . Building astrategic partnership with Kazakhstan: A blueprint for India’s Central Asia Policy. Central Asia and The Caucasus, 5 (41), 113-125
64 64. Taylor Rupert, R. A.(2014). Prevalence and causes of vision loss in Central and South Asia: 1990-2010of the Global Burden of Disease Study.
65 65. Weitz R. (2006). Averting a new Great Game in Central Asia. The Washington Quarterly, 29 (3), 155—167
66 66. Zafar A. (2015). India-Central Asia: Finding new synergies for greater engagement. ICWA Policy Brief. Retrieved fromwww.i cwa.in/pdfs/PB/2014/ IndiaCentral Asia PB09072015.pdf. Accessed on 19 February, 2015
67 67. Zhang H. (2015). Building the Silk Road economic belt: Challenges in Central Asia. Cambridge Journal of China Studies, 10 (3), 17-35.
Waiting