339

Мақалада түркий халықларына ортақ «Алтун Йаруқ» естелиги изертленген. Естеликтиң қол жазба нусқалары, олардың изертлениўи, жәрияланыўы бойынша мағлыўматлар берилген. Мақалада бул естеликтиң қарақалпақ тилиниң тарийхын үйрениўдеги әҳмийети тиллик материаллар тийкарында дәлилленген.

  • Internet havola
  • DOI
  • UzSCI tizimida yaratilgan sana 27-09-2021
  • O'qishlar soni 339
  • Nashr sanasi 20-12-2019
  • Asosiy tilQoraqalpoq
  • Sahifalar164-167
English

Мақалада түркий халықларына ортақ «Алтун Йаруқ» естелиги изертленген. Естеликтиң қол жазба нусқалары, олардың изертлениўи, жәрияланыўы бойынша мағлыўматлар берилген. Мақалада бул естеликтиң қарақалпақ тилиниң тарийхын үйрениўдеги әҳмийети тиллик материаллар тийкарында дәлилленген.

Ўзбек

Мақолада туркий халқларга ҳамоҳанг «Олтин Ёруғ» ёдгорлиги тадқиқ қилинган. Ёдгорликнинг қўлëзма нусхалари, уларнинг тадқиқи, жорий қилиниши ҳақида маълумотлар илова қилинган. Мақолада мазкур ёдгорликнинг қорақалпоқ тили тарихини ўрганишдаги аҳамияти лисоний материаллар орқали асосланган.

Русский

В статье исследован общий для тюркоязычных народов памятник «Алтын Йарук». Даны сведения о рукописных образцах, об их изучении, о публикации. Обосновано значения этого памятника в изучении истории каракалпакского языка на основе языковых данных.

English

In this article there has been investigated “Altin Yaruk” memorial which belongs to the Turkish people. There are given the copies of manuscripts, the investigation and announcement of the memory. This article proofs the importance of learning the history of Karakalpak language based language materials. 

№ Muallifning F.I.Sh. Lavozimi Tashkilot nomi
1 Abdinazimov S.. Professor Karakalpak State university
№ Havola nomi
1 1. Маҳмуд Қошғарий. Девону луғатит-турк. -Тошкент, 1960. 1-том, -Б.49
2 2. Алишер Навоий. Муншаот. - Истамбул, Тўпқопи Сарайи кутубхонаси, инв. 808. -Б. 794
3 3. Рустамов А. Ибн-Арабшоҳ туркий ёзувлар ҳакида // Адабий мерос. 1976, №5, -Б.39
4 4. Edib Ahmed. Mahmud Yükneki. Atebetul-hakayik. R.R.Arat. -Istanbul, 1951. -S.17
5 5. Малов С.Е. Памятники древнетюркской письменности. – Москва-Ленинград, 1951. -С. 145-199
6 6. W.Radloff – S.E.Malov: Subarnaprabhasa. (Sutra zolotogo bleska). Tekst uygurskoy redaktsii. Sanktpeterburg, 1913-1917.
7 7. W.Radloff: Suvarnaprabhasa. (Das Goldlans - Sürta). 1-III. Leningrad, 1930.
8 8. F.W.K.Müller: Uigurica. APAW, 1908. -С. 3-60; Uigurica. II. APAW, 1910. -С. 1-110
9 9. W.Bang – A.V.Gabain: Uigurische Studien. Ungarische Jahr bücer, 10/3, 1930. -С. 193-210
10 10. R.R. Arat: F.W.K. Müller – W.Lentz: Soghdische Texte II. Berlin, 1934. 65-70; Uygur devrine ait dil örnekleri: «Altun Yaruk». - Istanbul, Türk dili üzerine araştırmalar, 1936.
11 11. S. Çaḡatay: Altun Yaruk’tan iki parça. I. Küü Tavin canlıları öldürdüḡünden dolayı gördüḡü ceza. II. Üç prensle pars hikayesi (prens Mahasatvi). –Ankara, 1945
12 12. Ölmez M. Altun Yaruk. III, Kitap. (Suvarnaprabhasasurta). –Ankara, 1991
13 13. Ceval Kaya. Uyḡurça Altun Yaruk. Giriş, Metin ve Dizin. –Ankara, 1994. 912 s.
14 14. Содиқов Қ. Туркий ёзма ёдгорликлар тили: адабий тилининг юзага келиши ва тикланиши. - Тошкент, 2006. -Б. 13-14; Илк ўрта асрларда Марказий Осиёда кечган этнолингвистик жараёнлар. -Тошкент: Akademnashr, 2018. -Б. 291-297
15 15. Олтин Ёруғ. 1-китоб. – Тошкент: «ФАН», 2009. -247 б.
16 16. Tekin Ş.: Altun Yarukun Çincesinin Almancaya tercümesi dolayısıyla. TDAY, 1959, -С. 293-309; Tekin Ş.: Altun Yaruk’un 20 bölümü: Iligler ganlarnıng könü törüsün aymak. JTS. 11, 1987, 133-199.
Kutilmoqda