406

Инсон ижтимоийлашиш туфайли мудоқотга асосланган жамиятнинг аъзосига айланади. Нутқий мулоқот шахслар ўртасида ёки шахснинг ўз-ўзига нисбатан амалга оширилади. Ўзбек тилидаги тадқиқотларда кўпинча тил ва нутқнинг ўзаро алоқаси шахслараро мулоқот доирасида ўрганилади, шахнинг ўз-ўзи билан мулоқоти эса тилшунослик диққат назаридан четда қолади. Аммо сўзловчининг ўз-ўзини баҳолаш муносабати унинг ўз-ўзи билан мулоқот қилишида ёркин тус олади. Эгоцентрик характердаги бундай нутқий актлар ангропоценгрик назарияга биноан таҳлил қилинади. Шу сабабдан мақолада сўзловчининг ўз-ўзини номлаш ва баҳолаш ҳаракати прагмалингъистик объект сифатида текширилади. Унда автокоммуникация актининг ўз-ўзини баҳолаш муносабатини юзага чиқариши ўзбекча матнлар мисолида таҳлил қилинади.

  • O'qishlar soni 392
  • Nashr sanasi 31-03-2019
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar34-39
Ўзбек

Инсон ижтимоийлашиш туфайли мудоқотга асосланган жамиятнинг аъзосига айланади. Нутқий мулоқот шахслар ўртасида ёки шахснинг ўз-ўзига нисбатан амалга оширилади. Ўзбек тилидаги тадқиқотларда кўпинча тил ва нутқнинг ўзаро алоқаси шахслараро мулоқот доирасида ўрганилади, шахнинг ўз-ўзи билан мулоқоти эса тилшунослик диққат назаридан четда қолади. Аммо сўзловчининг ўз-ўзини баҳолаш муносабати унинг ўз-ўзи билан мулоқот қилишида ёркин тус олади. Эгоцентрик характердаги бундай нутқий актлар ангропоценгрик назарияга биноан таҳлил қилинади. Шу сабабдан мақолада сўзловчининг ўз-ўзини номлаш ва баҳолаш ҳаракати прагмалингъистик объект сифатида текширилади. Унда автокоммуникация актининг ўз-ўзини баҳолаш муносабатини юзага чиқариши ўзбекча матнлар мисолида таҳлил қилинади.

Русский

Человечество статовится члегом сообщества, остованного на социалмой коммуникации. Речь - это общение между людьми или общение человека самим собой. В узбекских исследованиях взаимосвязь между языком и речью часто изучается в контексте межнгчностаого общения, а общеш1е с самим собой не всегда является предметом лишвистического внимания. Oднако самооценка говорящего очевидаа в его внутреннем диалоге. Такие речевые акты эгоцентрического характера анализируются в соответствии с антропоцентрической теорией. Поэтому в статье автоиоминация и самооценка говорящего рассматривается как иратмалиитвиотический объект. В чем отношение самооценки автокоммуникаииониого акта проанализирован в случае узбекских текстов.

English

A human becomes a member of a community based on social communication. Speech is communication between people or communication of a person with oneself. In Uzbek-language studies of the subject, the relationship between language and speech is often studied in the context of interpersonal communication, and communication with oneself is not always the subject of linguistic attention. However, the speaker's sense of self is articulated by his/her internal dialogue. Such egocentric speech acts are analyzed in accordance with anthropocentric theory. Therefore, in the article auto-nomination and sense of self of the speaker are considered as a pragmalinguistic object. In it, the attitude of the auto-communicative act of self-assessment is analyzed in the case of Uzbek texts.

Muallifning F.I.Sh. Lavozimi Tashkilot nomi
1 Yadgarova S.A. Lecturer at the Department of Uzbek Linguistics Termez State University
Havola nomi
1 1. Arutyunova N.D. Addressee's factor// Izvestiya AN SSSR. A series of literature and language. T.40. ¹4. 1981.
2 2. Balandina T.N. The category of self-esteem and its correlation with the category of reflexivity: On the material of the English language. Abstract of diss. Sankt-Peterburg. 2003. http://www.dissercat. com/content/kategoriya-samootsenki-i-ee-sootnesennost-s-kategoriei-refleksivnosti -na-materiale-angliisko#ixzz5C6T8JGgJ
3 3. Kiseleva L.A. Questions theory of speech exposure. L., Ed. Leningrad University, 1978
4 4. Koltsova E. Nomination of self-assessment in the act of auto-communication: gender aspect (on the material of English-language works of art) // Psycholinguistics: [col. scientific works of State Higher Educational Institution "Pereyaslav-Khmelnitsky State Pedagogical University named after Gregory Skovoroda"]. - Pereyaslav-Khmelnitsky: FLP Lukashevich A.M., 2014. - Vol.15. - P. 326
5 5. Lotman Yu.M. "On two models of communication in the system of culture". Ufa. 1973. gtmarket.ru/concepts/7173
6 6. Lotman Yu.M. Autocommunication: "I" and "Other" as addressees (On two models of communication in the system of culture) // Lotman Yu.M. Semii sphere. - St. Petersburg: Art - SPB, 2000.
7 7. Makhmudov N. Actual problems of Uzbek linguistics // Republican scientific-theoretical conference "Uzbek linguistics: development and prospects", dedicated to the memory of Professor Karim Nazarov. - Tashkent: Words, 2016
8 8. Romanova T.V. Modality. Evaluation. Emotionality. Nizhny Novgorod. 2008
9 9. Solganik G.Ya. To the problem of text modality // Russian: the functioning of grammatical categories. Text and context. M.: Science. 1984.
10 10. Explained dictionary of the Uzbek language. Tashkent: Publishing House UzSE, Volume 5, 1996-1998
Kutilmoqda