322

Мақола мультимаданий жамиятда шароитида бағри кенглик ҳодисасининг илмий-назарий таҳлилига бағишланган. Шунингдек, бағрикенглик тушунчасининг шаклланиш тарихи, унга психология, фалсафа, социология, сиёсатшунослик ва маданиятшунослик фанлари нуқтаи назаридан илмий ёндашувлар батафсил тадқиқ этилади.

Ҳар бир мамлакатнинг улкан тараққиёти ва жаҳон ҳамжамиятидаги нуфузи бағри кенглик, миллатлараро дўстлик ва тотувлик тамойилларига бевосита боғлиқдир. Мамлакатимизда асрлар давомида шаклланган ватанпарварлик, инсонпарварлик, бағрикенглик, меҳр-оқибатлилик каби қадриятлар халқимизнинг тарих синовларидан ўтишида муҳим аҳамият касб этган. Айниқса, ўзбек халқининг маънавий меросида бағри кенгликни қарор топтиришга қаратилган қадриятлар чуқур тарихий илдизларига эга.

Бағри кенглик халқаро ҳужжатларда ҳам алоҳида қайд этилган. 1995 йил 16 ноябрда ЮНЕСКО томонидан “Бағрикенглик тамойиллари декларацияси” қабул қилинади. Декларацияда эътиқод ва виждон эркинлигига ҳам эътибор қаратилган. Унинг 1-моддасида, бағрикенглик ўзимиз яшаб турган дунё маданиятининг бой ва хилма-хиллиги, инсон ўзига хослигини намоён қилиш шакллари ва усулларини ҳурмат қилиш, уни қабул қилиш ва тўғри тушуниш сифатида изоҳланган. 16 ноябрь Халқаро бағрикенглик куни сифатида белгиланган.

Мақолада мультикультурализм терминининг юзага келиши, моҳияти очиб берилади. Мультимаданий жамият шароитида бағрикенглик ҳодисаси ахборот манбаларининг тадқиқот объектига айланди. Мақолада ушбу масалалар uza.uz, kun.uz, ich.uzinterkomitet.uz, cisc.uz сайтлари мисолида таҳлил қилинади. 

  • O'qishlar soni 301
  • Nashr sanasi 31-03-2019
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar99-107
Ўзбек

Мақола мультимаданий жамиятда шароитида бағри кенглик ҳодисасининг илмий-назарий таҳлилига бағишланган. Шунингдек, бағрикенглик тушунчасининг шаклланиш тарихи, унга психология, фалсафа, социология, сиёсатшунослик ва маданиятшунослик фанлари нуқтаи назаридан илмий ёндашувлар батафсил тадқиқ этилади.

Ҳар бир мамлакатнинг улкан тараққиёти ва жаҳон ҳамжамиятидаги нуфузи бағри кенглик, миллатлараро дўстлик ва тотувлик тамойилларига бевосита боғлиқдир. Мамлакатимизда асрлар давомида шаклланган ватанпарварлик, инсонпарварлик, бағрикенглик, меҳр-оқибатлилик каби қадриятлар халқимизнинг тарих синовларидан ўтишида муҳим аҳамият касб этган. Айниқса, ўзбек халқининг маънавий меросида бағри кенгликни қарор топтиришга қаратилган қадриятлар чуқур тарихий илдизларига эга.

Бағри кенглик халқаро ҳужжатларда ҳам алоҳида қайд этилган. 1995 йил 16 ноябрда ЮНЕСКО томонидан “Бағрикенглик тамойиллари декларацияси” қабул қилинади. Декларацияда эътиқод ва виждон эркинлигига ҳам эътибор қаратилган. Унинг 1-моддасида, бағрикенглик ўзимиз яшаб турган дунё маданиятининг бой ва хилма-хиллиги, инсон ўзига хослигини намоён қилиш шакллари ва усулларини ҳурмат қилиш, уни қабул қилиш ва тўғри тушуниш сифатида изоҳланган. 16 ноябрь Халқаро бағрикенглик куни сифатида белгиланган.

Мақолада мультикультурализм терминининг юзага келиши, моҳияти очиб берилади. Мультимаданий жамият шароитида бағрикенглик ҳодисаси ахборот манбаларининг тадқиқот объектига айланди. Мақолада ушбу масалалар uza.uz, kun.uz, ich.uzinterkomitet.uz, cisc.uz сайтлари мисолида таҳлил қилинади. 

Русский

В данной статье дается теоретико-методологический анализ феномена толерантности в мультикультурном обществе. Кроме того, исследуется понятие толерантности, её история и нынешняя роль среди гуманитарных наук, таких как психология, философия, социология, политология и культурология.

Великое будущее каждого государства и его роль в мировом сообществе зависит от принципов толерантности, межнациональной дружбы и согласия. Многовековые принципы нашей страны как патриотизм, гуманность, толерантность и милосердие помогли нашему народу пройти через исторические испытания. Особенно, культура толерантности в духовном наследии узбекского народа имеет глубокие исторические корни.

Проблема толерантности является не только предметом научных исследований, но и международных документов. Ярким примером этого, является принятие Декларации принципов толерантности Организацией Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры от 16 ноября 1995 года. В Декларации также особое внимание уделяется вере и свободе совести. В 1-статье толерантность означает уважение, принятие и правильное понимание богатого многообразия культур нашего мира, наших форм самовыражения и способов проявлений человеческой индивидуальности. Ей способстувуют знания, открытость, общение и свобода мысли, совести и убеждений. 16 ноября считается международным днем толерантности.

В статье также раскрывается сущность, содержание и краткая история понятия мультикультурализма. Проблема толерантности в мультикультурном обществе становится массовой темой многих средств информации. Все эти вопросы анализируются на примере таких сайтов, как uza.uz, kun.uz, ich.uzinterkomitet.uz, cisc.uz

English

This article offers a theoretical analysis of tolerance in multicultural societies. It also explores approaches to the history of the formation of the concept of tolerance to the present-day from the point of such social sciences as psychology, philosophy, sociology, political science and culture.

The great progress of each country and its prestige in the international community is directly related to the principles of tolerance, interethnic friendship and harmony. The values ​​such as patriotism, humanism, tolerance and kindness that have been shaped in our country for centuries have played an important role in the history of our people. In particular, values ​​aimed at establishing a culture of tolerance in the spiritual heritage of the Uzbek people have deep historical roots.

The issue of tolerance is not only the subject of studies but it is also discussed in international documents. The adoption of the Declaration of Principles of Tolerance by the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) on November 16, 1995 is a good example of this fact. This declaration also focuses on freedom of conscience and religion. In Article 1, tolerance is defined as the richness and diversity of the culture of the world we live in, the respect for the forms and methods of the manifestation of human personality, and the freedom of conscience and religion. November 16 is recognized as the International Day of Tolerance and is celebrated worldwide.

At the same time, the article also outlines the essence and short history of multiculturalism. Tolerance has become one of the topics of public research in many sources in the context of multicultural societies. This article analyzes these issues on the example of internet sites as uza.uz, kun.uz, ich.uz, interkomitet.uz, cisc.uz.

Muallifning F.I.Sh. Lavozimi Tashkilot nomi
1 Aminova D.K. Candidate of political sciences Uzbekistan State World Languages University.
Havola nomi
1 1. Akmalova I. Tolerance as a guarantee of interethnic consent // http://islaminstitut.uz
2 2. Babich I.L., Rodionova O.V. Tåoriya i praktika multikulturalizma / Isslådovaniya po prikladnoy i nåotlojnoy etnologii. - M, 2009. Vip. 215. -P.5-6.
3 3. Boyarchuk T.F. Fånomån tolårantnosti v sovråmånnom multikulturnom obhåstvå: måjdistsi plinarniy aspåkt isslådovaniya // Gosudarstva Såntralnoy i Vostochnoy Åvropi v istorichåskoy pårspåktivå. Vi p. 2: v 2 ch. Ch.1: sb. nauch. st. po matårialam II Måjdunar. nauch. konf. - Pinsk, 2017. - P.135.
4 4. Today is a tolerance day. It was held importance conference in Tashkent // http://qalampir.uz
5 5. Vulfov B.Z. Vospitaniå tolårantnosti, sushnost i srådstva. // Vnåshkolnik. 2002, ¹6. -P.12-15
6 6. Årmakova A. A., Korobkova V. V. Formirovaniå måjnatsionalnoy tolårantnosti u starshix podrostkov v usloviyax obhåobrazovatålnoy // Sotsialnoå blagopoluchiå chålovåka v sovråmånnoy Rossii: måjprofåssionalnoå i måjvådomstvånnoå vzaimodåystviå: mat-li IV Kraåvoy stud. nauch. konf. - Pårm,2012. -P.55-59.
7 7. Maksovskiy M. Tolerantnost kak obekt sotsiologicheskogo issledovaniya [Elektronniy resusrs] / M.Matskovskiy // Vek tolerantnosti: nauchno-publitisticheskiy vestnik. -M, 2001. ¹ 3-4. P.40-52. Rejim dostupa: http: // www.tolerance.ru/ vek-tol/3-0.html
8 8. Minovarov Sh. "Spirituality and religious tolerance" will cooperate to peace, friendshi p and consent in the world //http://cisc.uz
9 9. Saidov A. National concept and tolerance // http://ishonch.uz
10 10. Solinin N. Psixologicheskaya struktura etnicheskoy tolerantnosti uchajixsya sredney shkoly, studentov srednix i visjix professionalnyx obrazovatelnix uchrejdeniy. Avtoref. Disser. Na soisk. Uch. Step. Kand. Psixol. Nauk. Yaroslavl, 2014. -P14-15.
11 11. Tåmichåva Å. Tolårantnost kak usloviå sushåstvovaniya. Analitichåskiy obzor // Informatsionno-analitichåskiy byullåtån. 2001. ¹2. -P.2.
12 12.Parekh B. What's muilticulturalism // Multiculturalism. A symposium on democracy in culturally diverse societies. 1999. ¹ 484.
13 13. Purtova A.S. Osobånnosti tolårantnosti v obhåstvå sotsialnogo tranzita. Avtoråf. dis. na soisk. uch. ståp. kand. filosof. nauk. Arxangålsk, 2012. -P. 15.
14 14. Chåpkina E.V. Problåmi tolårantnosti v srådstvax massovoy informatsii. Uchåbno-måtodichåskoå posobiå. -Åkatårånburg, 2016. -P.6.
15 15. Xijnyak A.V. Labirinti tolårantnosti: monografiya / A. V. Xijnyak. - X.: XNU imåni V. N. Karazina. - Xarkov, 2014. -P.6.
16 16. O'zbåkistonda intårnåt jurnalistika // www.davronbek.ziyouz.com
17 17. Yoqubov U. Råspublika baynalmilal madaniyat markazi tashkil topganiga chorak asr to'ldi // http://www.uza.uz/oz/ society/respublika-baynalmilal-madaniyat-markazi-tashkil-topganiga-ch
18 18.www.interkomitet.uz
19 19.www.cisc.uz
Kutilmoqda