14

Maqolada bozor munosabatlarining uchinchi o„zgarishida professional kasb-hunar va o„rta maxsus ta‟lim tushunchalarining paydo bo„lishining kelib chiqishi ijtimoiy-falsafiy tahlili keltirilgan. Mualliflar kasbiy va o„rta maxsus ta‟limning birligini shakllantirish g„oyasining asosiy bosqichlari tomonidan taqdim etilgan ta‟lim tizimlarini rivojlantirishning tarixiy va falsafiy shartlarini ko„rib chiqadilar. Tadqiqot ijtimoiy, iqtisodiy va madaniy omillarning rivojlanish jarayonlariga, shuningdek ularning falsafiy asoslariga, shaxsning yaxlitligini shakllantirish va ta‟lim tizimini mehnat bozorining o„zgaruvchan ehtiyojlariga moslashtirish zarurati bilan bog„liq. K.Marks va Anri Sent-Simon kabi falsafa klassiklari kontseptsiyasiga alohida e‟tibor qaratildi, ularning aqliy va jismoniy mehnat birligi haqidagi g„oyalari ta‟lim faoliyatiga zamonaviy yondashuvlarning asosini tashkil etdi. Globallashuv, raqamlashtirish muammolari va global bozor sharoitida raqobatbardosh mutaxassislarni tayyorlash zarurati ham dolzarbdir. Tahlil natijasida kasb-hunar va o„rta maxsus ta‟limning integratsiyasi nafaqat mutaxassislarning sifatini, balki harakatchanlikni ijtimoiy tayyorlash mexanizmini ham oshiradi, jamiyatda imkoniyatlarni yanada adolatli taqsimlashga yordam beradi degan xulosaga keldi.

  • O'qishlar soni 14
  • Nashr sanasi 17-03-2025
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar144-153
English

The article presents a socio- philosophical analysis of the origins of the concepts of professional vocational and secondary secondary education in the third transformation of market relations. The authors consider the historical and philosophical prerequisites for the development of educational systems, proposed by the main stages of the idea of forming the unity of professional and secondary secondary education. The study focuses on the influence of social, economic and cultural factors on development processes, as well as on their philosophical foundations, due to the need to form the integrity of the individual and adapt the education system to the changing needs of the labor market. Special attention is paid to the concepts of classical philosophers such as K.Marx and Henri Saint-Simon, whose ideas about the unity of mental and physical labor formed the basis of modern approaches to educational activities. The problems of globalization, digitalization and the need to train competitive specialists in a global market are also relevant. As a result of the analysis, it is concluded that the integration of vocational and secondary specialized education not only improves the quality of specialists, but also provides a mechanism for social mobility training and promotes a more equitable   distribution   of opportunities in society.

Ўзбек

Maqolada bozor munosabatlarining uchinchi o„zgarishida professional kasb-hunar va o„rta maxsus ta‟lim tushunchalarining paydo bo„lishining kelib chiqishi ijtimoiy-falsafiy tahlili keltirilgan. Mualliflar kasbiy va o„rta maxsus ta‟limning birligini shakllantirish g„oyasining asosiy bosqichlari tomonidan taqdim etilgan ta‟lim tizimlarini rivojlantirishning tarixiy va falsafiy shartlarini ko„rib chiqadilar. Tadqiqot ijtimoiy, iqtisodiy va madaniy omillarning rivojlanish jarayonlariga, shuningdek ularning falsafiy asoslariga, shaxsning yaxlitligini shakllantirish va ta‟lim tizimini mehnat bozorining o„zgaruvchan ehtiyojlariga moslashtirish zarurati bilan bog„liq. K.Marks va Anri Sent-Simon kabi falsafa klassiklari kontseptsiyasiga alohida e‟tibor qaratildi, ularning aqliy va jismoniy mehnat birligi haqidagi g„oyalari ta‟lim faoliyatiga zamonaviy yondashuvlarning asosini tashkil etdi. Globallashuv, raqamlashtirish muammolari va global bozor sharoitida raqobatbardosh mutaxassislarni tayyorlash zarurati ham dolzarbdir. Tahlil natijasida kasb-hunar va o„rta maxsus ta‟limning integratsiyasi nafaqat mutaxassislarning sifatini, balki harakatchanlikni ijtimoiy tayyorlash mexanizmini ham oshiradi, jamiyatda imkoniyatlarni yanada adolatli taqsimlashga yordam beradi degan xulosaga keldi.

Русский

В статье представлен социально-философский анализ истоков возникновения                                  понятий профессионального профессионального и среднего среднего образования в третьей трансформации рыночных отношений. Авторы рассматривают историко- философские предпосылки развития образовательных систем, предлагаемые основными этапами идеи формирования единства профессионального и среднего среднего образования. В исследовании уделяется внимание влиянию социальных, экономических и культурных факторов на процессы развития, а также на их философские основания, обусловленные необходимостью                                                         формирования целостности личности и адаптации системы образования к меняющимся потребностям рынка труда. Особое внимание уделено концепции классиков философии, таких как К.Маркс и Анри Сент-Симон, чьи идеи о единстве умственного и физического труда легли в основу современных подходов к образовательной деятельности. Также актуальны проблемы глобализации, цифровизации       и                                   необходимости подготовки            конкурентоспособных специалистов в условиях глобального рынка. В результате анализа сделан вывод о том, что интеграция профессионального и среднего специального образования не только повышает качество специалистов, но и механизмом социальной подготовки мобильности, способствует более справедливому                                        распределению возможностей в обществе.

Muallifning F.I.Sh. Lavozimi Tashkilot nomi
1 Qochqorov O.. Tadqiqotchi Farg‘ona davlat universiteti Farg‘ona, O‘zbekiston
Havola nomi
1 1. К.Маркс, Ф.Энгельс Немецкая идеология - Москва: Изд-во политической литературы, 1988. - С 124.
2 2. Анри Сен-Симон. Избранные произведения (в 2 т. пер. с фр. под ред. Л.С. Цетлина. - Москва, Лениград: Изд-во Акад. наук СССР. - 1948. - Т. 2. - С. 486.
3 3. Сартр Жан-Поль Экзистенциализм - это гуманизм // Сумерки богов. - Москва: Политиздат, 1989. - С. 322.
4 4. https://e-cis.info/news/567/101090/?utm_source=chatgpt.com
5 5. Социоанализ Пьера Бурдье. Альманах Российско-французского центра социологии и философии Института социологии Российской Академии наук. - Москва: Институт экспериментальной социологии, 2001. - С. 288.
6 6. Дьюи Джон Общество и его проблемы. (Перевод с англ. И.И.Мюрберг, А.Б.Толстова, Е.Н.Косиловой.) - Москва: Идея-Пресс, 2002. - С. 160.
7 7. Ростоу У. Стадии экономического роста. (Фредерик А.) - Прегер: 1961. - С. 240.
8 8. Э.Гидденс Устроение общества: очерк теории структурации (2-е изд.) - Москва: Академический Проект, 2005 - С. 528.
9 9. Роджер Скратон Кант: краткое введение (пер. с англ. А.Голосовский) - Москва: АСТ, 2006 - С. 158.
10 10. Шаймухамбетова Г.Б. Гегель и Восток. Принципы подхода. - Москва: Издательская фирма “Восточная литература” РАН, 1995. - С. 288.
11 11. Кастельс М. Власть коммуникации. (Серия “Переводные учебники ВШЭ”.) - Москва: Изд-во ВШЭ. 2016. - С. 136.
12 12. Инглхарт Р. Культурная эволюция: как изменяются человеческие мотивации и как это меняет мир (пер. с англ. С.Л.Лопатиной, под ред. М.А.Завадской, В.В.Костенко, А.А.Широкановой, научн. ред. Э.Д.Понарин.) - Москва: Мысль, 2018. - С. 347.
13 13. Жан Рансьер Невежественный учитель (пер. с англ. Виктора Лапицкого) - Москва: Музей-Гараж, 2023. - С. 152.
14 14. Schultz T.W. The Economic Value of Education. - New York: Colambia University Press. 1963. - Р. 344.
Kutilmoqda