255

Halq  og‘zakijodiga  mansub  epik  asarlarda,  xususan,  ertak  va  dostonlarda  safar  motivi  yetakchi  o‘rin  tutadi.  Mazkur tadqiqotning maqsadi safar motivining genezisi va semantikasiga oid folklorshunoslikdagi qarashlarni qiyosiy-tipologik metodda o‘rganishni ko‘zda tutadi. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, safar motivining genezisi insoniyatning ilk davri bilan bog‘langan, jamiyat taraqqiyoti natijasida safarning maqsadi va yo‘nalishiga ko‘ra semantik doirasi kengaygan. Tadqiqotning asosiy xulosasi sifatida shuni ta’kidlash mumkinki, hayot haqiqatini badiiy haqiqatga aylanishi jarayonida   taransformatsiyasiga uchrashi ushbu motivning qahramon kamolga yetishi va shakllanish bosqichi sifatida tasvirlanishiga olib kelgan.   

  • Web Address
  • DOIhttps://doi.org/10.56292/SJFSU/vol28_iss2/a28
  • Date of creation in the UzSCI system06-07-2022
  • Read count239
  • Date of publication30-06-2022
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages148-150
Ўзбек

Halq  og‘zakijodiga  mansub  epik  asarlarda,  xususan,  ertak  va  dostonlarda  safar  motivi  yetakchi  o‘rin  tutadi.  Mazkur tadqiqotning maqsadi safar motivining genezisi va semantikasiga oid folklorshunoslikdagi qarashlarni qiyosiy-tipologik metodda o‘rganishni ko‘zda tutadi. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, safar motivining genezisi insoniyatning ilk davri bilan bog‘langan, jamiyat taraqqiyoti natijasida safarning maqsadi va yo‘nalishiga ko‘ra semantik doirasi kengaygan. Tadqiqotning asosiy xulosasi sifatida shuni ta’kidlash mumkinki, hayot haqiqatini badiiy haqiqatga aylanishi jarayonida   taransformatsiyasiga uchrashi ushbu motivning qahramon kamolga yetishi va shakllanish bosqichi sifatida tasvirlanishiga olib kelgan.   

Русский

В  эпических  произведениях,  относящихся  к  устному  народному  творчеству,  в  частности,  в  сказках  и былинах,  ведущее  место  занимает  мотив  путешествия.  Целью  данного  исследования  является  изучение сравнительно-типологическим методом представлений фольклора о генезисе и семантике мотива путешествия. Результаты  исследования  показывают,  что  генезис  мотива  путешествия  связан  с  первым  периодом человечества,  в  результате  развития  общества  расширился  смысловой  объем  в  соответствии  с  целью  и направлением путешествия. Основной вывод исследования состоит в том, что преобразование реальности жизни в  процессе  становления  художественной  реальностью  привело  к  изображению  этого  мотива  как  стадии героической зрелости и становления. 

English

Travel motifs dominate folklore epics, especially fairy tales and epics. The purpose of this study is to study the views of folklore on the genesis and semantics of the motive of the trip in a comparative-typological method. The results of the research show  that  the  genesis  of  the  motive  of  the  journey  is  connected  with  the  first  period  of  humanity,  and  as  a  result  of  the development of society, the semantic scope of the journey has expanded according to the purpose and direction. The  main conclusion of the study is that the transformation of the reality of life in the process of its transformation into an artistic reality led to the depiction of this motif as a stage of heroic maturity and formation. 

Author name position Name of organisation
1 Mashrapova .A. 1 Fergana State University
Name of reference
1 1. Afzalov M. O‘zbek halq ertaklari haqida - T.: Fan, 1964. (Афзалов М. Об узбекских народных сказках)
2 2. Jabbor Eshonqul. O‘zbek folklorida tush va uning badiiy talqini: F.f.d. diis. − T, 2010. (Джаббор Эшонкул. Сны и их художественная интерпретация в узбекском фольклоре)
3 3. Jalolov G‘. O‘zbek halq ertaklari poetikasi. - T.: Fan, 1976. (Жалолов Г’. Поэтика узбекских народных сказок.)
4 4. Jo‘raqulov U. Nazariy poetika masalalari: muallif, janr, xronotop. – T.: G‘afur G‘ulom nomidagi NMIU, 2015. (Джуракулов Ю. Проблемы теоретической поэтики: автор, жанр, хронотоп. - Т.: Гафур Гулям)
5 5. Nazarova Sh. Xayol va haqiqat folklor va teologiya kesimida. −T.: Mumtoz so‘z, 2013.( Назарова Ш. Воображение и реальность на перекрестке фольклора и теологии)
6 6. Rahmonov T. Qadimgi miflar o‘zbek folklori epik motivlarining o‘zagi sifatida: F.f.n. diss. −T, 1997. (Рахмонов Т. Древние мифы как ядро эпических мотивов узбекского фольклора)
7 7. Ulug‘bek Hamdam. Isyon va itoat. Yangi asr avlodi. – T, 2018.( Улугбек Хамдам. Восстание и послушание. Новое поколение.)
8 8. Yormatov I. O‘zbek halq qahramonlik eposi badiiyati. F.f.d. diss. T, 1999. (Ёрматов И. Искусство узбекского народного героического эпоса)
9 9. O‘zbek tilining izohli lug‘ati. 5 jildlik. 3-jild.T:. “O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi” Davlat ilmiy nashriyoti, 2020.( Аннотированный словарь узбекского языка. 5 томов. 3-том.Т:. Государственное научное издательство «Национальная энциклопедия Узбекистана»)
10 10. O‘zbek halq ertaklari. 3 jildlik. 1-jid. – T.: O‘qituvchi NMIU, 2007. 238-b. (Узбекские народные сказки. 3 тома. 1-джид. - Т.: Преподаватель НМИУ)
11 11. International Academy Journal Web of Scholar ISSN 2518-167X 26 2(44), February 2020.( Журнал Международной академии Web of Scholar)
Waiting