195

Ushbu  maqolada  nemis  va  oʼzbek  tillaridagi  jonzotlar  nomlari  bilan  bogʼliq  frazeologizmlarning  tasviri  tahlil qilingan.  Hayvon  nomlariga  oid  frazeologik  birliklarning  lingvokulturologik kontekstda  koʼrib  chiqish  ularning  faoliyat koʼrsatish xususiyatlarini tahlil qilish imkonini beradi. Nemis va oʼzbek tillarining iboralarini oʼrganish jarayonida hayvonlar nomi  bilan  bogʼliq frazeologik  birliklarning  keng  tarqalganligi  mutlaq  haqiqat  ekanligini  koʼrsatdi.  Bunday  ibora birikmalarining  koʼpligi,  ularning  obrazli  tavsifi  va  faoliyat  koʼrsatishning  antropotsentrik xususiyati  tilshunoslar  va leksikograflarning  frazeologik  fondining  ushbu  qismga  qiziqishini  belgilaydi.  Ikkala  tilning  frazeologiyasida  turli hayvonlarning tasvirlari, hasharotlar va qushlar bilan bogʼliq holatlar koʼp kuzatiladi. Tahlil jarayonida shu xulosaga kelish mumkinki, nemis va oʼzbek tillarida zoomorf obrazli frazeologik birliklarni oʼrganish ularning har ikki til umumiy frazeologik tizimi doirasida mikrotizim ekanligini koʼrishimiz mumkin. Nemis va oʼzbek frazeologik birliklarining nomlari bilan qarama-qarshi tahlili ibora birikmalari asosidagi tasvirlardagi oʼxshashlik va farqlarni aniqlashga imkon berdi. 

  • Web Address
  • DOIhttps://doi.org/10.56292/SJFSU/vol28_iss2/a34
  • Date of creation in the UzSCI system06-07-2022
  • Read count180
  • Date of publication30-06-2022
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages173-177
Ўзбек

Ushbu  maqolada  nemis  va  oʼzbek  tillaridagi  jonzotlar  nomlari  bilan  bogʼliq  frazeologizmlarning  tasviri  tahlil qilingan.  Hayvon  nomlariga  oid  frazeologik  birliklarning  lingvokulturologik kontekstda  koʼrib  chiqish  ularning  faoliyat koʼrsatish xususiyatlarini tahlil qilish imkonini beradi. Nemis va oʼzbek tillarining iboralarini oʼrganish jarayonida hayvonlar nomi  bilan  bogʼliq frazeologik  birliklarning  keng  tarqalganligi  mutlaq  haqiqat  ekanligini  koʼrsatdi.  Bunday  ibora birikmalarining  koʼpligi,  ularning  obrazli  tavsifi  va  faoliyat  koʼrsatishning  antropotsentrik xususiyati  tilshunoslar  va leksikograflarning  frazeologik  fondining  ushbu  qismga  qiziqishini  belgilaydi.  Ikkala  tilning  frazeologiyasida  turli hayvonlarning tasvirlari, hasharotlar va qushlar bilan bogʼliq holatlar koʼp kuzatiladi. Tahlil jarayonida shu xulosaga kelish mumkinki, nemis va oʼzbek tillarida zoomorf obrazli frazeologik birliklarni oʼrganish ularning har ikki til umumiy frazeologik tizimi doirasida mikrotizim ekanligini koʼrishimiz mumkin. Nemis va oʼzbek frazeologik birliklarining nomlari bilan qarama-qarshi tahlili ibora birikmalari asosidagi tasvirlardagi oʼxshashlik va farqlarni aniqlashga imkon berdi. 

Русский

В данной статье анализируется описание фразеологизмов, связанных с названиями существ в немецком и узбекском  языках.  Рассмотрение  фразеологизмов  названий  животных в  лингвокультурологическом  контексте позволяет проанализировать особенности их функционирования. В процессе изучения выражений немецкого и узбекского  языков преобладание  фразеологизмов,  связанных  с  названиями  животных,  показало,  что  это абсолютно  верно.  Обилие  таких  словосочетаний,  их  образные  описания, антропоцентрический  характер  их деятельности  определяют  интерес  лингвистов  и  лексикографов  к  этой  части  фразеологического  фонда.  Во фразеологии обоих языков много изображений разных животных, насекомых и птиц. В процессе анализа можно сделать  вывод,  что  изучение  зооморфных  образных  фразеологизмов  в  немецком  и узбекском  языках показывает,  что  они  являются  микросистемами  в  рамках  общей  фразеологической  системы  обоих  языков. Сопоставительный  анализ  названий  немецких  и  узбекских  фразеологизмов  позволил  выявить  сходства  и различия в описательно-ориентированных описаниях.

English

This article analyzes the description of phraseologies related to the names of creatures in German and Uzbek. Consideration of phraseological units of animal names in the lingvoculturological context allows to analyze the features of their  functioning.  In  the  process  of  studying  the  expressions  of  the  German  and  Uzbek languages,  the  prevalence  of phraseological units associated with the names of animals has shown that it is absolutely true. The abundance of such phrases, their figurative descriptions, and the anthropocentric nature of their activities determine the interest of linguists and lexicographers in this part of the phraseological fund. In the phraseology of both languages, there are many images of  different  animals,  insects  and birds.  In  the process  of  analysis,  it  can  be  concluded  that  the  study  of  zoomorphic figurative  phraseological  units  in  German and  Uzbek languages shows that they are microsystems within the general phraseological system of both languages. The contrasting analysis of the names of German and Uzbek phraseological units made it possible to identify similarities and differences in descriptive-based descriptions. 

Author name position Name of organisation
1 Achilova N.M. 1 Uzbekistan National named after Mirzo Ulugbek university
Name of reference
1 1. Маслова В.А. Лингвокультурология. 2-е издание. –М.: Academia, 2004. -204 c. (Maslova V.A. Lingvoculturology. 2nd edition. –M.: Academia, 2004. -204 p.)
2 2. Кунин А.В. Английская фразеология. –М.: Изд. Высшая школа, 1970. (Kunin A.V. English phraseology. –M.: Ed. Higher school, 1970.)
3 3. Амосова Н.Н. Основы английской фразеологии. –Изд. Ленинградского университета. –Л., 1961. -207 с. (Amosova N.N. Basic frazeology of English. –Izd. Leningradskogo universiteta. –L., 1961.-207p.)
4 4. Мокиенко, В. М. Словарь сравнений русского языка / В. М. Мокиенко. – СПб, 2003; Русское культурное пространство: Лингвокультурологический словарь / под ред. Захаренко И. В. и др. – М., 2004. (Mokienko, V. M. Dictionary of Russian Language Comparisons / V. M. Mokienko. – SPb, 2003; Russian cultural space: Linguoculturological dictionary / ed. Zakharenko I. V. ect. – M., 2004.)
5 5. Мокиенко, В. М. В глубь поговорки: Рассказы о происхождении крылатых слов и образных выражений / В. М. Мокиенко. – СПб., 1999; (In the depth of the proverbs : Stories about the origin of winged words and figurative expressions / V. M. Mokienko. – SPb., 1999)
6 6. Krämer, W. Lexikon der populären Sprachirrtümer / W. Krämer, W. Sauer. – München, 2006.( Kremer, W. Lexicon of Popular Linguistic Errors / W. Kremer, W. Sauer. – Munich, 2006.)
7 7. Eliot T. Poems [Int. resource] / Т. Eliot. – Режим доступа: http://www.gutenberg. org/files/34212/15bpt1.txt. – 1998. – 25 p. (Eliot T. Poems [Int. resource] / T. Eliot. – Access under: http://www.gutenberg. org/files/34212/15bpt1.txt. –1998. –25p.)
8 8. Fleischer W. (1982): Phraseologie der deutschen Gegenwartssprache. Leipzig: VEB Bibliographisches Institut. (Fleischer W. (1982): Phraseology of contemporary German language Leipzig: VEB Bibliographisches Institut. Phraseology of contemporary German language)
9 9. Raab H. Deutsche Redewendungen: Von Abblitzen bis Zügel schießen lassen /N. Raab. – Wiesbaden, 1995. ( Raab H. German idioms: From flashing to shooting reins /N. Raab. – Wiesbaden, 1995.)
10 10. Umarxoʼjaev M.I., Nazarov K.I.Deutsch-russisch-usbekisches phraseologisches Wörterbuch, - Toshkent, Oʼqituvchi, 1994. (Umarxojaev M.I., Nazarov K.I. German-Russian-Uzbek phraseological dictionary, - Toshkent, Oqituvchi 1994.)
Waiting