232

Ushbu  maqolada o‘zbek tilshunosligida fundamental ahamiyatga ega bo‘lgan frazeologik birliklar haqida, ularning semantik tuzilishi  tilning lug’at boyligini ko‘rsatuvchi muhim xususiyatlardan biri ekanligi haqida so‘z yuritiladi. 
Frazeologik birliklarni o‘rganishning metod va usullari juda ko‘p. Xususan, struktural-tipologik metod, variatsion metod, kontekstologik metod, komplikativ metod va boshqa shu kabi metodlar frazeologik birliklarni o‘rganishda juda muhimdir. 
Maqolada  barcha tillarda  barqaror so‘z birikmalari mavjud  bo‘lib, ulardan foydalanish orqali  nutqdagi fikr ma’nosi  anglashilishi borasida ham fikr-mulohazalar yuritiladi. Shuningdek, fors tilida qo‘llanuvchi ayrim frazeologizmlar va ularning o‘zbek tilidagi muqobillari haqida to‘xtalib o‘tiladi.

  • Web Address
  • DOI
  • Date of creation in the UzSCI system31-08-2022
  • Read count0
  • Date of publication25-02-2021
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages233-237
Ўзбек

Ushbu  maqolada o‘zbek tilshunosligida fundamental ahamiyatga ega bo‘lgan frazeologik birliklar haqida, ularning semantik tuzilishi  tilning lug’at boyligini ko‘rsatuvchi muhim xususiyatlardan biri ekanligi haqida so‘z yuritiladi. 
Frazeologik birliklarni o‘rganishning metod va usullari juda ko‘p. Xususan, struktural-tipologik metod, variatsion metod, kontekstologik metod, komplikativ metod va boshqa shu kabi metodlar frazeologik birliklarni o‘rganishda juda muhimdir. 
Maqolada  barcha tillarda  barqaror so‘z birikmalari mavjud  bo‘lib, ulardan foydalanish orqali  nutqdagi fikr ma’nosi  anglashilishi borasida ham fikr-mulohazalar yuritiladi. Shuningdek, fors tilida qo‘llanuvchi ayrim frazeologizmlar va ularning o‘zbek tilidagi muqobillari haqida to‘xtalib o‘tiladi.

English

В статье рассматриваются фразеологизмы, имеющие фундаментальное значение в узбекском языкознании и об их семантической структуре, которой является одной из важных характеристикой лексического богатства языка. Существует множество методов и приёмов изучения фразеологизмов. В частности, большое значение при изучении фразеологизмов имеют структурно-типологический метод, вариационный метод, контекстологический метод, комплексный метод и другие подобные методы. Статья содержит устойчивые словосочетания на всех языках и использует их для обсуждения значения идей в речи. 
Также будут обсуждаться некоторые персидские идиомы и их узбекские варианты. 

English

This article discusses the phraseological units that are of fundamental importance in the Uzbek linguistics, and their semantic structure is one of the important features of the lexical richness of the language. There are many methods and techniques for studying phraseological units. In particular, the structural-typological method, variational method, contextological method, complex method and other similar methods are very important in the study of phraseological units. The article contains stable phrases in all languages, and uses them to discuss the meaning of ideas in speech. 
Some Persian idioms and their Uzbek alternatives will also be discussed. 

Author name position Name of organisation
1 Alimova Z.V. 1 Fergana State University
Name of reference
1 1. Jamolxonov H. Hozirgi o‘zbek adabiy tili.–Toshkent, “Talqin”, 2005. -bet 260. (Джамолхонов Х. Современный узбекский литературный язык – Ташкент, Толкование)
2 2. Yo’ldoshev B. O‘zbek frazeologoyasi va frazeografiyasining shakllanishi hamda taraqqiyoti (Monografiya).-Samarqand, 2013. –bet 116. (Юлдашев Б. Становление и развитие узбекской фразеологии и фразеографии (Монография).- Самарканд)
3 3. Yo‘ldashev B., Adashullayeva G. O‘zbek tilida o‘zlashma frazeologizmlarning semantik-uslubiy xususiyatlari. – Samarqand, 2012. –bet. 102. (Юлдашев Б., Адашуллаева Г. Семантические и методологические особенности идиоматических фразеологизмов в узбекском языке. –Самарканд)
4 4. Mamatov A.E. O ‘zbek tili frazeologiyasi. O‘quv qo‘llanma. –Toshkent, 2019.-bet 204. (Маматов А.Е. Узбекская фразеология. Учебное пособие. – Ташкент)
5 5. Муратов С.Н. Устойчивые словосочетания в тюркских языках. - Москва, 1960. - 215стр. (Muratov S.N. Turkiy tillardagi iboralarni o‘rnating. – Moskva)
6 6. Назаров Н.О. Соматические фразеологизмы ишкашимского языка. Автореферат дисс.канд.наук.-Душанбе. 2008. -23 стр. (Nazarov N.O. Ishqoshim tilining somatik frazeologik birliklari. Dissertatsiya avtoreferati fanlar nomzodi – Dushanbe)
7 7. Rahmatullayev Sh.O‘zbek tilining izohli frazeologik lug‘ati. –Toshkent: O‘qituvchi, 1978. –bet 407. (Рахматуллаев Ш. Аннотированный фразеологический словарь узбекского языка. - Ташкент: Учитель)
8 8. Рубинчик Ю.А. Основы фразеологии персидского языка. Главная редакция восточной литературы. – Москва, «Наука», 1981. -276 cтр. (. Rubinchik Yu.A. Forscha frazeologiyaning asoslari. Sharq adabiyotining bosh nashri. - Moskva, "Nauka")
9 9. Tursunov U., Muxtorov J. Hozirgi zamon o‘zbek tili (morfologiya).-Samarqand, SamDU nashri, 1960. –bet 400. (урсунов Ю., Мухторов Дж. Современный узбекский язык (морфология).- Самарканд, издание СамГУ.)
10 10. Фарзанех Шафии. Проблемы обучения русской глагольной фразеологии носителей персидского языка. Автореф.дисс.канд.наук. –Москва, 2013. -23стр. (Farzaneh Shafi. Fors tilida so'zlashuvchilarga rus tilidagi og'zaki frazeologiyani o'rgatish muammolari. Nomzodlik dissertatsiyasining avtoreferati. –Moskva)
11 11. Хадеми Могаддам М., Резаи М. Сопоставительный анализ персидских фразеологизмов с компонентом белого и чёрного цветов и их русских эквивалентов. Филолологические науки в МГИМО. –Москва, №16. 2018. - 146 стр. (Khademi Mog'addam M., Rezoi M. Oq va qora ranglar komponenti va ularning ruscha ekvivalentlari bilan fors frazeologik birliklarining qiyosiy tahlili. MGIMO da filologiya fanlari. –Moskva)
Waiting