189

Мақолада илк бора тарихий манбалар ва адабиётларга асосланган ҳолда сомонийлар сулоласидан бўлган
Фарғонанинг волийлари: Аҳмад ибн Асад, Абул Ашъос Асад ибн Асад,Исҳоқ ибн Аҳмад, Муҳаммад ибн Исҳоқ ва
Муҳаммад ибн Асадларнинг фаолияти ёритилган. Водийда сомонийлар ҳукмронлиги ўрнатилиши арафасидаги
сиёсий вазият, сомонийлар ҳукмронлигининг Фарғонада ўрнатилиши, 823 ва 828 йиллардаги воқеалар, Наср ва
Исмоил ўртасидаги низолар, Х аср бошида юз берган бир неча исёнлар ва буларнинг натижасида Фарғонанинг
сомоний волийлар қўлидан кетиши жараёнлари ҳам тадқиқ этилган.

  • Web Address
  • DOI
  • Date of creation in the UzSCI system13-10-2022
  • Read count0
  • Date of publication15-12-2021
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages53-60
Ўзбек

Мақолада илк бора тарихий манбалар ва адабиётларга асосланган ҳолда сомонийлар сулоласидан бўлган
Фарғонанинг волийлари: Аҳмад ибн Асад, Абул Ашъос Асад ибн Асад,Исҳоқ ибн Аҳмад, Муҳаммад ибн Исҳоқ ва
Муҳаммад ибн Асадларнинг фаолияти ёритилган. Водийда сомонийлар ҳукмронлиги ўрнатилиши арафасидаги
сиёсий вазият, сомонийлар ҳукмронлигининг Фарғонада ўрнатилиши, 823 ва 828 йиллардаги воқеалар, Наср ва
Исмоил ўртасидаги низолар, Х аср бошида юз берган бир неча исёнлар ва буларнинг натижасида Фарғонанинг
сомоний волийлар қўлидан кетиши жараёнлари ҳам тадқиқ этилган.

Русский

В статье на основе исторических источников и литературы впервые освещается деятельность
наместников Ферганы Ахмада ибн Асада, Абул Ашъос Асад ибн Асада, Исхака ибн Ахмада, Мухаммада ибн Исхака и
Мухаммада ибн Асадаиз династии Саманидов. Также изучена политическая обстановка в Ферганской долине
накануне установления здесь господства саманидов, события 823 и 828 годов, конфликт между Насром и Исмаилом,
некоторые восстания в начале Х века, приведшие к выходу Ферганы из состава Саманидского государства.

English

Based on historical sources and literature, the article for the first time describes the activities of the governors of
Ferghana from the Samanid dynasty: Ahmad ibn Asad, Abul Asjos Asad ibn Asad, Ishaq ibn Ahmad, Muhammad ibn Ishaq and
Muhammad ibn Asad. The political situation in the Ferghana Valley on the eve of the establishment of the domination of the
Samanids here, the events of 823 and 828, the conflict between Nasr and Ismail, some uprisings at the beginning of the 10th
century, which led to the withdrawal of Ferghana from the Samanid state are also studied.

Author name position Name of organisation
1 Yuldashev S.B. 1 Fergana State University
Name of reference
1 1. Абу Бакр Наршахий. Бухоро тарихи. Форс тилидан А.Расулев таржимаси. Масъул му.аррир А.Ўринбоев // Мерос. – Т.: Камалак, 1991.
2 2. Al-Makdisi. Descriptio imperii moslemici auctore Schamso’d-din Abu Abdullah Mohammed ibn Ahmed ibn abi Bekr al-Banna al-Basschari al-Mokaddasi. Ed. M. J. de Goeje, Lungduni Batavorum, 1877; ed. 2:
3 3. Ал-Балазури, Ахмед ибн Йахйа ибн Джабир. Завоевание Хорасана (извлечение из сочинения «Футух ал-Булдан») Перевод с арабского языка, введение, комментарии и указатели Г.Гоипова. – Душанбе: Дониш, 1987.
4 4. Al-Balazuri. Liber_expugnationis regionum, auctore Imamo Ahmed ibn Jahja ibn Djabir al-Belol, quem a codice Leidensi et codice Musei Britannici ed. M.J.de Goeje, Lungduni Batavorum, 1866. – 1376p.
5 5. Ас-Самъоний, Абдулкарим. Насабнома. Таржимонлар: Ҳожи Абдулғафур Раззоқ Бухорий, Комилжон Раҳимов. – Т., 2017.
6 733 Х . 6 . ЗИж УЪнП ЪИПЗбНн Ид ЦНǘ Ид гНгжП ђ СПнТн. КЗСнО ђСПнТн. Ие КХНнН ж гЮЗИбе: ЪИПЗбНн НИнИн. КеСЗд: ПднЗн ˜КЗИЎ 1343
7 7. Анарбаев А. Ахсикат – столица древний Ферганы. – Т.: Тафаккур, 2013. – 535 с.
8 8. Бартольд В. Туркестан в эпоху монгольского нашествия. Соч. 1 – М.: Восточная литература, 1963.
9 9. Бартольд В.В. Арабское завоевание и Туркестан при Саманидах / Соч. Т. II (1). – М.: Наука, 1963.
10 10. Бернштам А.Н. Древняя Фергана (Научно-популярный очерк). – Ташкент: Изд-во АН Уз ССР, 1951.
11 11. El-Belвzurо, Ahmed b. Yahya. Futuh-ul-Buldan. Tercьme Prof. Dr. Mustafa Fayda. – Istanbul: Siyeryayinlari, 2013.
12 12. Бичурин Н.Я. Собрание сведений о народах, обитавших в Средней Азии в древние времена. Т.2. – М.–Л.: Изд-во АН СССР, 1950.
13 13. Брыкина Г.А., Горбунова Н.Г. Фергана // Средняя Азия и Дальний Восток в эпоху средневековья. Под общей редакцией академика Б.А.Рыбакова. – М.: Наука, 1999.
14 14. Гафуров Б.Г. Таджики: Древнейшая, древняя и средневековая история. Кн II. Душанбе: Ирфон,1989.
15 15. Давидович Е.А. Ферганские Саманиды по нумизматическим данным // ЭВ. Вып. ХI. — М.:–Л.,1956.
16 16. Ибн ал-Асир. Ал-Камил фи-т-Таърих (Полный свод истории) // Перевод с арабского языка, примечания и комментарии П.Г. Булгакова. Дополнения к переводу, примечания и комментарии, введение и указатели Ш.С. Камолиддина. – Т.: Узбекистан, 2006.
17 17. Ibnu’l Esir. Islam tarihi. El Кamil Fi’t Tarih Tercumesi. / Ceviren Yunus Apaydin. – Cilt 6. – Istambul: Turkiyat matbaacilik ve nesriyat, 1986.
18 18. Кадырова Т. Из истории крестьянских движений в Мавераннахре и Хорасане в VIII – начале IХ в. – Т.: Фан, 1965.
19 19. Мирхонд. Сомонийлар тарихи. Дефремери нашриёти. – Historie des Samanides par Mirkhond. Texte persan, traduit et accompagne de notes criticis, historiques et geographiques par M.Defremery. – Parij. 1832.
20 20. Насафий, Нажмиддин Умар ибн Муҳаммад ибн Аҳмад. Ал-Канд фий зикри уламои Самарқанд / Араб тилидан таржима Усмонхон Темурхон ўғли ва Бахтиёр Набихон ўғлиники. – Т.: Ўзбекистон миллий энциклопедияси, 2001.
21 21. Неъматов Ҳ. Давлати Сомониён: точикон дар асрҳои IХ-Х. – Душанбе: Ирфон, 1989.
22 22. Смирнова О.И. Очерки из истории Согда. – М.: Наука, 1970.
23 23. The History of al-Tabari. / Translated by Carole Hillenbrand. – Vol. 30. – New York. State University of New York Press, 1989.
24 332 ص. . 24 . ميرخواند . ر و الصفا فئ سئره الانبيائ و الملوک و الخلفا. جلد چهارم.بمبی. 1261
25 344 ب . 25 . تۋرغۋن ئالماس. ئۋيغۋرلار. مىيۋن خين: دۋنيا ئۋيغۋرلار قۋرۋلتىيى، 2010
26 26. Юлдашев С.Б. Фар.она водийси Сомонийлар давлати таркибида // “Фар.она водийси янги тад.и.отларда” мавзусидаги учинчи республика илмий анжумани. – Ф., 2017.
27 27. Юлдашев С.Б. Аҳмад ибн Асад – Фарғонанинг биринчи Сомоний ҳукмдори // Ўтмишга назар №10. – Т., 2019.
28 28. Ибн Ҳавқал. Китаб сурат ул-ард // Араб тилидан таржима ва изоҳлар муаллифи Ш. С. Камолиддин. – Т.: Ўзбекистон миллий энциклопедияси, 2011.
29 29. Ибн Хаукал. Китаб сурат ул-арз (пер. с арабского О. Б. Фроловой) // Материалы по истории Средней и Центральной Азии Х-ХIХ вв. – Т.: Фан, 1988.
30 30. Тизунгаузен В.Г. О саманидских монетах. ТВОРАО, ч. I. – СПб, 1855..
Waiting