183

Ushbu maqolada cho‘l mintaqasida tarqalgan sug‘oriladigan o‘tloqi taqir va o‘tloqi saz tuproqlarning genetik qatlamlari bo‘yicha kimyoviy element tarkibi, og‘ir metallar va metalloidlar miqdori, migratsiyasi hamda akkumulyatsiyasi yoritilgan. Shu bilan birga, tuproqlarning og‘ir metallar va metalloidlar bilan ifloslanish darajalari, ekologik jihatdan baholash ko‘rsatkichlari keltirilgan bo‘lib, Markaziy Farg‘ona sug‘oriladigan o‘tloqi taqirli va o‘tloqi saz tuproqlarini ekologik jihatdan baholangan.

  • Web Address
  • DOI10.56292/SJFSU/vol28_iss4/a52
  • Date of creation in the UzSCI system09-11-2022
  • Read count167
  • Date of publication08-11-2022
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages254-257
Ўзбек

Ushbu maqolada cho‘l mintaqasida tarqalgan sug‘oriladigan o‘tloqi taqir va o‘tloqi saz tuproqlarning genetik qatlamlari bo‘yicha kimyoviy element tarkibi, og‘ir metallar va metalloidlar miqdori, migratsiyasi hamda akkumulyatsiyasi yoritilgan. Shu bilan birga, tuproqlarning og‘ir metallar va metalloidlar bilan ifloslanish darajalari, ekologik jihatdan baholash ko‘rsatkichlari keltirilgan bo‘lib, Markaziy Farg‘ona sug‘oriladigan o‘tloqi taqirli va o‘tloqi saz tuproqlarini ekologik jihatdan baholangan.

Русский

В статье описаны химический элементный состав, количество, миграция и накопление тяжелых металлов и металлоидов в генетических горизонтах орошаемых лугово-такырных и луговых сазовых почв, распространенных в пустынной зоны. При этом приведены уровни загрязнения почв тяжелыми металлами и металлоидами, показатели экологической оценки, а также экологическая оценка орошаемых лугово-такырных и луговых сазовых почв Центральной Ферганы.

English

The article describes the chemical elemental composition, quantity, migration and accumulation of heavy metals and metalloids in the genetic horizons of irrigated meadow-takyr and meadow saz soils common in the desert zone. At the same time, the levels of soil contamination with heavy metals and metalloids, indicators of environmental assessment, as well as environmental assessment of irrigated meadow-takyr and meadow saz soils of Central Fergana are given.

Name of reference
1 1. Беседин П.Н., Шадманов К.Ш., Юлдашев Г.Ю. Почвенный покров опытного участка СоюзНИХИ в совхозе "Правда": Сб.науч.тр.приемы освоения эродированных почв Центральной Ферганы. Т., 1979. 15-35 с.
2 2. Isaqov V.Y., Mirzayev U. Markaziy Farg‘onada shakllangan arziqli tuproqlarning xossalari va ularning inson omili ta’sirida o‘zgarishi. Toshkent 2009. 227 b.
3 3. Isaqov V.Y., Yusupova M.A. Farg‘ona vodiysi qum dahalariga inson omilining ta’siri // Scientific Bulletin of Namangan State University. – 2019. –T. №9. S 60-67.
4 4. Askarov K.A, Musayev I.I, Turdaliev A.T, Eshpulatov Sh.Ya. (2020) Geochemical barriers in irrigated soils and the impact of them on plants. European Journal of Molecular & Clinical Medicine, Vol. 7, Issue 3. pp. 3082-3089.
5 5. Турдалиев А.Т., Аскаров К.А., Мирзаев Ф.А.У. Морфологические особенности орошаемых почв Центральной Ферганы //Почвы и окружающая среда. – 2019. – Т. 2. – №. 3.
6 6. Turdaliyev A.T., Asqarov K.A., Xodjibolayeva N.M. Sug‘oriladigan gidromorf tuproqlardan samarali foydalanish // Scientific Bulletin of Namangan State University. –T. –2021. №7. С. 140-145.
7 7. Turdaliyev A., Asqarov K., Xodjibolayeva N. Geoenergetic features of lanthanoids and radioactive elements in irrigated soils // Scientific journal of the Fergana State University. – 2019. – Т. 2. – №. 4. – С. 53-57.
8 8. Хайдаров М.М. Основы применения гуминовых веществ в светлых сероземах //Scientific Bulletin of Namangan State University. – 2020. – Т. 2. – №. 8. – С. 87-93.
9 9. Хайдаров М.М., Турдалиев А.Т., Саминов А.А.У. Энергетические особенности аминокислот в светлых сероземах // Тенденции развития науки и образования. – 2021. – № 80-3. – С. 45-47. – DOI 10.18411/trnio-12-2021- 121.
10 10. Аринушкина Е.В. Руководство по химическому анализу почв. - М., 1961, -490 с.
11 11. Мотузова Г.В., Безуглова О.С. Экологический мониторинг почв. – Москва, 2007. 127-131 б.
12 12. Рискиева Х.Т., Каримов Х.Н. Токсикологическое состояние и экологические функции почв орошаемых ландшафтов // Современное экологическое состояние природной среды и научно-практические аспекты рационального природопользования. – 2016. – С. 371-381.
Waiting