441

Maqolada XII–XIII asrlarga oid «as-Sila fi tarix a’immat al-Andalus», «Bugat al-multamis fi tarix rijol ahl al- Andalus», «Kitob al-Takmila li kitob al-sila», «Nuzhat al-mushtoq fi-ihtiroq al-afoq», «al-Maso‘il al-Siqilliyya» nomli arab tilidagi asarlar tahlilga tortilgan. Mazkur asarlar yevropalik manbashunoslar tomonidan tarixiy, bio-bibliografik va geografik manbalar sifatida tadqiq etilgan bo‘lsa-da, ularga hozirga qadar o‘rta asr Yevropa tarjima markazlari tarixiga oid ma’lumot berishi mumkin bo‘lgan manbalar sifatida qaralmagan. Muallif tomonidan mazkur asarlarda keltirilgan XII–XIII asrlardagi tarjimachilik ishlariga oid ma’lumotlar aniqlanib, ular lotin tilli manbalardagi ma’lumotlar bilan qiyosiy tahlil qilingan. Qiyosiy tahlil natijilarishuki, arab va lotin manbalaridagi ma’lumotlar bir-birini o‘zaro tasdiqlaydi hamda ayrim hollarda yuqoridagi asarlar lotin tilidagi manbalarda mavjud mavhumlik va chalkashliklarga oydinlik kiritib, ularni to‘ldiradi.

  • Web Address
  • DOIhttps://doi.org/10.56292/SJFSU/vol28_iss6/a17
  • Date of creation in the UzSCI system16-01-2023
  • Read count408
  • Date of publication15-12-2022
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages79-88
Ўзбек

Maqolada XII–XIII asrlarga oid «as-Sila fi tarix a’immat al-Andalus», «Bugat al-multamis fi tarix rijol ahl al- Andalus», «Kitob al-Takmila li kitob al-sila», «Nuzhat al-mushtoq fi-ihtiroq al-afoq», «al-Maso‘il al-Siqilliyya» nomli arab tilidagi asarlar tahlilga tortilgan. Mazkur asarlar yevropalik manbashunoslar tomonidan tarixiy, bio-bibliografik va geografik manbalar sifatida tadqiq etilgan bo‘lsa-da, ularga hozirga qadar o‘rta asr Yevropa tarjima markazlari tarixiga oid ma’lumot berishi mumkin bo‘lgan manbalar sifatida qaralmagan. Muallif tomonidan mazkur asarlarda keltirilgan XII–XIII asrlardagi tarjimachilik ishlariga oid ma’lumotlar aniqlanib, ular lotin tilli manbalardagi ma’lumotlar bilan qiyosiy tahlil qilingan. Qiyosiy tahlil natijilarishuki, arab va lotin manbalaridagi ma’lumotlar bir-birini o‘zaro tasdiqlaydi hamda ayrim hollarda yuqoridagi asarlar lotin tilidagi manbalarda mavjud mavhumlik va chalkashliklarga oydinlik kiritib, ularni to‘ldiradi.

Русский

В статье проанализированы арабские источники XII–XIII веков, такие как «as-Sila fi tarix a’immat al- Andalus», «Bugat al-multamis fi tarix rijol ahl al-Andalus», «Kitob al-Takmila li kitob al-sila», «Nuzhat al-mushtoq fi-ihtiroq al-afoq», «al-Maso‘il al-Siqilliyya». Хотя эти работы были исследованы западными источниковедами как исторические, био-библиографические и географические источники, они не рассматриваются как источники, которые могут дать представление об истории средневековых европейских центров перевода. Автор выявил информацию о переводческой деятельности XII–XIII веков, представленную в этих работах, которая была подвергнута сравнительному анализу с информацией из латиноязычных источников. Результаты сравнительного анализа заключаются в том, что данные арабских и латинских источников взаимно подтверждают друг друга, а в некоторых случаях вышеприведенные работы проясняют и дополняют абстракции и путаницу, содержащиеся в латинских источниках.

English

The article analyzes Arabic sources of XII–XIII centuries, such as «as-Sila fi tarix a’immat al-Andalus», «Bugat al-multamis fi tarix rijol ahl al-Andalus», «Kitob al-Takmila li kitob al-sila», «Nuzhat al-mushtoq fi-ihtiroq al-afoq», «al- Maso‘il al-Siqilliyya», defined in the framework of the study on «The study of the scientific heritage of scholars of East in medieval translation centers of Europe». Although western source scholars as historical, bio-bibliographic and geographical sources have studied these works, they are not considered as sources that can give an idea of the history of medieval European translation centers. The author revealed information about the translation activity of the XII–XIII centuries presented in these works, which was subjected to comparative analysis with information from Latin-language sources. The results of the comparative analysis are that the data from Arabic and Latin sources mutually confirm each other, and in some cases, the above works clarify and supplement abstractions and confusion contained in Latin sources.
 

Author name position Name of organisation
1 Mahmudov O.V. 1 Fergana State University
Name of reference
1 1. Abbr Ibn. Complementum Libri as-Sila. / Ed. F.Codera-Zaidín. / Biblioteca arabico-hispana. – Tomos 6–7. – Caesaraugustae: Typographia Fratrum Comas, 1888–1889. – 1489 p. (Vol. 1 – 593 p.; Vol. 2 – 896 p.)
2 2. Alfonso X el Sabio. General estoria. Primera parte. Tomo I y II / Edición de P.Sánchez-Prieto. – Madrid: Fundación José Antonio de Castro, 2009. – 1590 p.
3 3. Alfonso X el Sabio. General estoria. Secunda parte. Tomo I y II / Edición de B.A.Cabrejas. – Madrid: Fundación José Antonio de Castro, 2009. – 1747 p.
4 4. Alfonso X el Sabio. General estoria. Tercera parte. Tomo I y II / Edición de P.Sánchez-Prieto. – Madrid: Fundación José Antonio de Castro, 2009. – 1376 p.
5 5. Alfonso X el Sabio. General estoria. Cuarta parte. Tomo I y II / Edición de I.F.Ordóñez y R.Orellana. – Madrid: Fundación José Antonio de Castro, 2009. – 1294 p.
6 6. Alfonso X el Sabio. General estoria. Quinta y Sexta parte. Tomo I y II / Edición de E.Trujillo, B.Almeida y P.Sánchez-Prieto. – Madrid: Fundación José Antonio de Castro, 2009. – 1238 p.
7 7. Аl-Idrisi. De Geographia Universali: Kitāb Nuzhat al-mushtāq fī dhikr al-amṣār wa-al-aqṭār wa-al-buldān wa-al- juzur wa-al-madā' in wa-al-āfāq. –Rome: Tipografia Medici, 1592. – 567 p.
8 8. Аl-Idrisi. Geographia Nubiensis: id est accuratissima totius orbis in septem climata divisi descriptio, continens praesertim exactam vniuersae Asiae, Africae, rerumque in ijs hactenus incognitarum explicationem. / Trans. and eds. G.Sionita, J.Hesronita. – Paris, 1619. – 610 p.
9 9. Astruc J. Mémoires pour servir à l’histoire de la Faculté de médecine de Montpellier. – Paris: P.G.Cavelier, 1767. – 432 p.
10 10. Bacon R. Opus Majus. – Vol. I. / Ed. with introduction and analytical table by J.H.Bridges. – Oxford: Oxford University Press, 1900. – 604 p.
11 11. Bacon R. Opus Majus. – Vol. II. / Ed. with introduction and analytical table by J.H.Bridges. – Oxford: The Clarendon Press, 1897. – 588 p.
12 12. Bacon R. Opus Majus. – Vol. III. / Ed. with introduction and analytical table by J.H.Bridges. – Frankfurt-Main: Minerva G.m.b.H., 1967. – 217 p.
13 13. Benjamin of Tudela. The Itinerary. / Critical text, translation and commentary by M.N.Adler. – London: Oxford University Press, 1907. – 209 p.
14 14. Codera-Zaidín F. Biblioteca arabico-hispana. 10 tomus. – Caesaraugustae: Typographia Fratrum Comas, 1882–1895.
15 15. Dabb. Ahmad ibn Yahy. Bughyat al-multamis fī tārīkh rijāl ahl al-Andalus. / Ed. F.Codera-Zaidín, J.Ribera. / Biblioteca arabico-hispana. – Tomo 3. – Caesaraugustae: Typographia Fratrum Comas, 1884. – 672 p.
16 16. Falcaldo U. Liber de Rengo Sicilie. /Ediz. G.Battista. – Rome: Forzani, 1897. – 264 p.
17 17. Falcaldus H. The history of the tyrants of Sicily. / Trans. by G.A.Lound and E.J.Wiedeman. – Manchester: Manchester University Press, 1998. – 286 p.
18 18. Ibn Baškuwāl. Aṣ-ṣila fī ta'rīḫ a'immat al-Andalus. / Ed. F.Codera-Zaidín. / Biblioteca arabico-hispana. – Tomo 2. – Maǧrīṭ: Rūḫas, 1882. – 796 p.
19 19. Ibn Sabin. Le questioni siciliane. / Ed. P.Spallino anche Bakri Aladdin. – Palermo: Officina di Studi Medievali, 2002. – 129 p.
20 20. Ibn Sab’in. Al-Kalam ’ala-l-al-Siqiliyya Masa’il. / Ed. and English Abstract by S.Yaltkaya. – Bayrut: Dār al-kutub, 1941. – 112 p.
21 21. Mazza A. Historiarum epitome de rebus Salernitanis. – Neapoli: Francifci Paci, 1681. – 192 p.
22 22. Muammad ibn ’Abd Allah. Complementum libri assilah: dictionarium biographicum. – Volumina 5–10. – Roma: Publishing per R.Matriti, 1877. – 2312 p.
23 23. Oppaviensis M. Chronicon Pontificum et Imperatorum. / Monumenta Germaniae Historica. – Vol. XXII. / Ed. L.Weiland. – Hannoverae: Bibliopolii aulici Hahniani, 1872. – P. 377–475. – 724 p.
24 24. Petrus Venerabilis. Summa totius haeresis Saracenorum. / In Peter the Venerable and Islam / Ed by J.A.Kritzeck. – Princeton: Princeton University Press, 1964. – P. 115–293. – 301 p.
25 25. Rada de J.R. Historia de los hechos de España. / Introd., traduc., notas de J.F.Valverde. – Madrid: Alianza editorial, 1989. – 457 p.
26 26. Rada de J.R. Historia arabum. / Publicaciones de la Universidad de Sevilla: Serie Filosofía y letras. – Sevilla: Salesiana, 1974. – 92 p.
27 27. Salimbene da Parma. Cronica. / A cura di F.Bernini. – 2 vol. – Bari: Laterza e Figli, 1942. – 1005 p.
28 28. Villani G. Chronicle. / Trans. by R.E.Selfe., Ed. by P.H.Wicksteed. – London: Archibald constable & Co. Ltd., 1906. – 461 p.
Waiting