236

Mazkur maqolada XIX-XX asr boshlarida Farg‘ona vodiysi anʼanaviy dehqonchilik madaniyatini anʼanalarining ijtimoiy iqtisodiy hayotga taʼsiri, qishloq xo‘jaligi turlarining rivojlanishi bilan ijtimoiy-madaniy munosabatlarning ham o‘zgarib borishi tahlil qilingan. Shuningdek, vodiyning shimoli-sharqiy hududlarida sug‘oriladigan yerlarning asosiy qismiga paxta ekila boshlangandan so‘ng qipchoqlar vodiyning boshqa etnik jamoalari kabi o‘z ekin maydonlarini dehqonchilik vohalari atrofidagi hali o‘zlashtirilmay yotgan yerlar hisobiga kengayib borishi haqidagi mulohazalar ilmiy asoslangan.
 

  • Web Address
  • DOIhttps://doi.org/10.56292/SJFSU/vol28_iss6/a18
  • Date of creation in the UzSCI system16-01-2023
  • Read count207
  • Date of publication15-12-2022
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages89-93
Ўзбек

Mazkur maqolada XIX-XX asr boshlarida Farg‘ona vodiysi anʼanaviy dehqonchilik madaniyatini anʼanalarining ijtimoiy iqtisodiy hayotga taʼsiri, qishloq xo‘jaligi turlarining rivojlanishi bilan ijtimoiy-madaniy munosabatlarning ham o‘zgarib borishi tahlil qilingan. Shuningdek, vodiyning shimoli-sharqiy hududlarida sug‘oriladigan yerlarning asosiy qismiga paxta ekila boshlangandan so‘ng qipchoqlar vodiyning boshqa etnik jamoalari kabi o‘z ekin maydonlarini dehqonchilik vohalari atrofidagi hali o‘zlashtirilmay yotgan yerlar hisobiga kengayib borishi haqidagi mulohazalar ilmiy asoslangan.
 

Русский

В данной статье анализируется влияние традиций традиционной земледельческой культуры Ферганской долины на общественно-экономическую жизнь в начале 19-20 вв., изменения социокультурных отношений с развитием земледельческих типов. Также есть научное обоснование рассуждению о том, что после возделывания хлопка на основной части орошаемых земель в северо-восточных районах долины кипчаки, как и другие этнические общности долины, расширят свои пашни на за счет неосвоенных земель вокруг земледельческих оазисов.
 

English

This article analyzes the influence of the traditions of the traditional farming culture of the Fergana Valley on social and economic life in the early 19th-20th centuries, and the changes in socio-cultural relations with the development of agricultural types. Also, there is a scientific basis for the reasoning that after the cultivation of cotton on the main part of the irrigated lands in the northeastern regions of the valley, the Kipchaks, like other ethnic communities of the valley, will expand their arable land at the expense of the unexploited lands around the agricultural oases.

Author name position Name of organisation
1 Jo'rayev X.P. 1 Fergana State University
Name of reference
1 1. Palen K. K. Materiali k xarakteristike narodnogo xozyaystva v Turkestane / Prilojeniye k otchetu. – Spb., 1911. Ch. I. – S. 12. (Palen K.K. Materials to the characteristics of the national economy in Turkestan / Supplement to the report. - SPb., 1911. Ch. I. - S. 12.)
2 2. Jemchujnikov N. N. Dvijeniye na Vostok. – Moskva, 1927. – S. 37. (Zhemchuzhnikov N. N. Movement to the East. - Moscow, 1927. - S. 37.)
3 3. Jalilov S. Farg‘ona vodiysining sug‘orilish tarixidan. – Toshkent, 1977. – 30 –B.45. (Jalilov S. From the history of irrigation of Fergana valley. - Tashkent, 1977. - 30 - B.45.)
4 4. Abdullayev U. Farg‘ona vodiysida etnoslararo jarayonlar. – Toshkent. 2005. B. 45-56. (Abdullayev U. Inter- ethnic processes in the Fergana Valley. - Tashkent. 2005. P. 45-56.)
5 5. Nalivkin V. Kratkaya istoriya Kokandskogo xanstva. – Kazan, 1886. – S. 19. (Nalivkin V. A Brief History of the Kokand Khanate. - Kazan, 1886. - S. 19.)
6 6. Yudaxin K. K. Kirgizsko-russkiy slovar. – M., 1905. – S. 320. (Yudakhin K.K. Kyrgyz-Russian Dictionary. - M., 1905. - S. 320.)
7 7. Djaxanov U. Zemledeliye tadjikov dolini Soxa. – Dushanbe, 1989. – S. 51-52. (Djaxanov U. Zemledeliye tadjikov dolini Soxa. - Dushanbe, 1989. - S. 51-52.)
8 8. Abdullayev U. Farg‘ona vodiysida etnoslararo jarayonlar (XIX – XX asr bosh-lari). – Toshkent: Yangi asr avlodi, 2005. – 56 – 62- b. (Abdullayev U. Inter-ethnic processes in the Fergana Valley (XIX - early XX centuries). - Tashkent: New generation, 2005. - pp. 56-62.)
9 9. Middendorf A. F. Ocherki Ferganskoy dolini. – Spb., 1872. S. 148, 159, 160; Virskiy M. V. Xlopkovodstvo i xlopkovoye promishlennost Samarkandskoy oblasti. – Samarkand, 1896. S. 89; Xoroshxin A. P. Sbornik sta-tey, kasayuщixsya Turkestanskogo kraya. – Spb., 1876. – S. 247. (Middendorf A. F. Ocherki Ferganskoy dolini. - Spb., 1872. S. 148, 159, 160; Virskiy M.V. – Samarkand, 1896. S. 89; Xoroshxin A. P. Sbornik sta-tey, kasayuшixsya Turkestanskogo kraya. - Spb., 1876. - S. 247.)
10 10. Dala yozuvlari. Kosonsoy, Farg‘ona, Marhamat tumanlari. 2002 y. (Field notes. Kosonsoy, Fergana, Marhamat districts. 2002)
11 11. Dala yozuvlari Farg‘ona tumani Avval qishlog‘i Marhamat tumani Rovot qishlog‘i. 2003 yil. (Field records: Avval village, Fergana district, Rovat village, Marhamat district. 2003.)
12 12. Yerga ishlov berishning bunday usuli dehqonchilik bilan shug‘ullanuvchi Ozarbayjonlarda ham uchraydi. Ushbu usulni ular “chilla suvi” (chillya suyu) deb atashadi. Qarang: Djavadova Yu. Narodniy zemledelcheskiy kalendar i metro-logiya azerbaydjansev v XIX – nach. XXv. // SE. 1984. – №3. – S. 113 – 130. (This method of land cultivation is also found in Azerbaijan, which is engaged in agriculture. They call this method "chilla suyu" (chillya suyu). See: Djavadova Yu. Narodnyi zemledelcheskiy calendar i metro-logiya azerbaydzhansev v XIX - nach. 20th century // SE. 1984. – No. 3. – P. 113 – 130.)
13 13. Middendorf A. F. Ocherki Ferganskoy dolini. – Spb., 1882. – S. 186. (Middendorf A. F. Essays on the Fergana Valley. - SPb., 1882. - S. 186.)
14 14. Kushelevskiy V. I. Materiali dlya meditsinskoy geografii i sanitarnogo opisaniya Ferganskoy oblasti. – Noviy Margelan, 1890. – S. 67. (Kushelevsky V.I. Materials for medical geography and sanitary description of the Fergana region. - New Margelan, 1890. - S. 67.)
15 15. Jalilov S. Farg‘ona vodiysining sug‘orilish tarixidan. – Toshkent, 1977. – 52 – 53- b.( Jalilov S. From the history of irrigation of Fergana valley. - Tashkent, 1977. - pp. 52-53.)
16 16. Turkestanskoye vedomosti. 1880. – №24 (Turkestanskoye vedomosti. 1880. - No. 24)
Waiting