Mazkur maqolada O‘zbekiston Respublikasi qishloq xo‘jaligida o‘simlik zararkunandalari, kasalliklariga va begona o‘tlarga qarshi foydalanish uchun ruhsat etilgan kimyoviy va biologik himoya vositalari, defoliantlar hamda o‘simliklarning o‘sishini boshqaruvchi vositalar ro‘yhatiga kiritilgan insektitsidlar tahlil qilindi. Insektitsidlarning O‘zbekiston respublikasi Tashqi iqtisodiy faoliyat tovarlar nomenklaturasidagi (2017y) o‘rni o‘rganildi, shuningdek, pozitsiya, subpozitsiya va podsubpozitsiyalarga berilgan izohlar taxlil qilindi. Nurell-D insektitsidining kimyoviy tarkibi gaz xromatografida (ГХ-МС/МС) skrining usulida aniqlandi va preparat tarkibiga kiruvchi faol moddalar: sipermetrin va xlorpirifosning ayrim fizik-kimyoviy xossalari o‘rganildi. O‘rganilgan materiallar va olingannatijalar asosida insektitsidlarni O‘zbekiston respublikasi tovarlar nomenklaturasida sinflanishi bo‘yicha tegishli takliflar berildi.
Mazkur maqolada O‘zbekiston Respublikasi qishloq xo‘jaligida o‘simlik zararkunandalari, kasalliklariga va begona o‘tlarga qarshi foydalanish uchun ruhsat etilgan kimyoviy va biologik himoya vositalari, defoliantlar hamda o‘simliklarning o‘sishini boshqaruvchi vositalar ro‘yhatiga kiritilgan insektitsidlar tahlil qilindi. Insektitsidlarning O‘zbekiston respublikasi Tashqi iqtisodiy faoliyat tovarlar nomenklaturasidagi (2017y) o‘rni o‘rganildi, shuningdek, pozitsiya, subpozitsiya va podsubpozitsiyalarga berilgan izohlar taxlil qilindi. Nurell-D insektitsidining kimyoviy tarkibi gaz xromatografida (ГХ-МС/МС) skrining usulida aniqlandi va preparat tarkibiga kiruvchi faol moddalar: sipermetrin va xlorpirifosning ayrim fizik-kimyoviy xossalari o‘rganildi. O‘rganilgan materiallar va olingannatijalar asosida insektitsidlarni O‘zbekiston respublikasi tovarlar nomenklaturasida sinflanishi bo‘yicha tegishli takliflar berildi.
В данной статье проанализированы более 500 инсектицидов, входящие в перечень в список химических и биологических средств борьбы с вредителями, болезнями растений и сорняками, дефолиантов и регуляторов роста растений, разрешенных для применения в сельском хозяйстве республики Узбекистан. Изучено место инсектицидов в Товарной номенклатуре внешнеэкономической деятельности республики Узбекистан 2017 года, а также, рассмотрены примечания к позициям, субпозиям и подсубпозициям. Химический состав инсектицида «Нурелл-Д» был определен методом скрининга газовой хроматографии (ГХ-МС/МС), определены и изучены некоторые физико-химические свойства действующих веществ: циперметрина и хлорпирифоса. На основании изученных материалов и результатов анализа были сделаны соответствующие предложения по классификации инсектицидов в товарной номенклатеру республики Узбекистан.
This article analyzes insecticides that are included in the list of chemical and biological pest control agents, plant diseases and weeds, defoliants and plant growth regulators approved for use in agriculture of the Republic of Uzbekistan. The place of insecticides in the Commodity Nomenclature of Foreign Economic Activity of the Republic of Uzbekistan in 2017 was studied, as well as notes to positions, subpositions and subsubpositions were considered. The chemical composition of the insecticide "Nurell-D" was determined by the method of screening gas chromatography (GC-MS / MS), some physical and chemical properties of the active substances were determined and studied: cypermethrin and chlorpyrifos. Based on the materials studied and the results of the analysis, appropriate proposals were made on the classification of insecticides in the commodity nomenclature of the Republic of Uzbekistan.
| № | Author name | position | Name of organisation |
|---|---|---|---|
| 1 | Nazarova Y.X. | 1 | Fergana Public Health Medical Institute |
| 2 | Marupova M.A. | 2 | Fergana Public Health Medical Institute |
| № | Name of reference |
|---|---|
| 1 | 1. C.Я.Попов,Л.Я.Дорожкина, В.A.Калинин Основы химической защиты растений.Москва 2003 г, стр 12 (S.Ya.Popov, L.Ya.Dorozhkina, V.A.Kalinin Fundamentals of chemical plant protection. Moscow 2003, page 12) |
| 2 | 2. O‘zbekiston respublikasi qishloq xo‘jaligida ishlatish uchun ruxsat etilgan pestisid va agroximikatlar ro‘yxati. Toshkent – 2013-2017yy (List of pesticides and agrochemicals approved for use in agriculture of the Republic of Uzbekistan. Tashkent - 2013-2017 ) |
| 3 | 3. M.A.Marupova, M.M.Axadjonov Проблемы классификации и сертификации пестицидов по Республики Узбекистан // Universum: texnicheskie nauki. 2019. №11-1 (68). URL: https://cyberleninka.ru/article/n/problemy-klassifikatsii-i-sertifikatsii-po-himicheskomu-sostavu-nekotoryh-pestitsidov-primenyaemyh-vbo‘lgan -selskom-hozyaystve-respubliki. (M.A. Marupova, M.M. Akhadjonov Problem classification and certification of pesticides in the Republic of Uzbekistan // Universum: technical science. 2019. No. 11-1 (68). URL: https://cyberleninka.ru/article/n/problemy-klassifikatsii-i-sertifikatsii-po-himicheskomu-sostavu-nekotoryh-pestitsidov-primenyaemyh-vbolgan -selskom-hozyaystve-respubliki.) |
| 4 | 4. Постановление Олий Мажлиса Республики Узбекистан о присоединении к международной конвенции о гормонизированной системе описания и кодирования товаров.г Ташкент 29 авг. 1998г № 687-1. (Postanovlenie Oliy Majlisa Respubliki Uzbekistan o accession to the International Convention on the description and coding of hormonal systems. Tashkent, August 29. 1998g No. 687-1.) |
| 5 | 5. I.R.Asqarov, Sh.M.Qirg‘izov va boshqalar, Tovarlar kimyosi: darslik. Toshkent ”Yangi asr avlodi”, 2019 yil. (I.R. Askarov, Sh.M. Kyrgizov and others, Chemistry of goods: textbook. Tashkent "New century generation", 2019.) |
| 6 | 6. O‘zbekiston respublikasi tashqi iqtisodiy faoliyat tovarlar nomenklaturasi, O‘zbekiston respublikasi davlat bojxona qo‘mitasi. 2017 yil. (Nomenclature of goods of foreign economic activity of the Republic of Uzbekistan, State Customs Committee of the Republic of Uzbekistan. 2017 year. ) |
| 7 | 7. Marupova M.A, Nazarova Yo. X Problems Of Classification And Certification Of CertainInsecticides According To The Customs Code Of The Republic Of Uzbekistan Doi: https://doi.org/10.37547/tajabe/Volume03Issue05-04 (Marupova MA, Nazarova Yo. X Problems Of Classification And Certification Of Certain Insecticides According To The Customs Code Of The Republic Of Uzbekistan Doi: https://doi.org/10.37547/tajabe/Volume03Issue05-04 ) |
| 8 | 8. Marupova M.A, Nazarova Yo.X. Insektiцidlarni qo‘llanilishi va ularni sinflashdagi muammolar. Namangan davlat universiteti ilmiy axborotnomasi 2022 yil, 3 son, 83-88 bet. (Marupova M.A, Nazarova Yo.Kh. Problems in the application and classification of insecticides. Scientific newsletter of Namangan State University, 2022, issue 3, pp. 83-88. ) |
| 9 | 9. Asqarov I.R., Marupova M.A., Nazarova Yo.X Peritroidlar sinfiga mansub insektisidlarning toksikologik hususiyatlari va tabiiy sof ekologik preparatlar xaqida. Tovarlar kimyosi va xalq tabobati jurnali 2022 y, 1 tom 2 son, 46-62 b (Askarov I.R., Marupova M.A., Nazarova Y.X. About the toxicological properties of insecticides belonging to the class of pyrethroids and natural ecological preparations. Journal of commodity chemistry and folk medicine 2022, volume 1, issue 2, 46-62 p) |
| 10 | 10. https://dachamechty.ru/insektitsid/nurel.html |