40

Мақолада Қашқадарё дарёси гидрокимёвий режими ва суви сифатининг антропоген таъсир натижасида замонавий ўзгаришлари таҳлил қилинган. Қашқадарё дарёсидаги Варганза, Чироқчи ва Чимқўрғон сув сифатини кузатиш пунктларининг  кўпйиллик (1990-2019 йй.) маълумотлари асосида минерализация, асосий ионлар, органик моддалар, биоген моддалар, фторидлар, оғир металларнинг ойлар бўйича, йил ичидаги ва кўпйиллик ўзгаришлари ўрганилган. Антропоген таъсир натижасида дарёнинг қуйи қисмида ушбу моддаларнинг дарё сувидаги миқдорлари бир неча марта ортиши аниқланган.     

  • Web Address
  • DOI
  • Date of creation in the UzSCI system 19-04-2024
  • Read count 40
  • Date of publication 29-12-2021
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages79-88
Ўзбек

Мақолада Қашқадарё дарёси гидрокимёвий режими ва суви сифатининг антропоген таъсир натижасида замонавий ўзгаришлари таҳлил қилинган. Қашқадарё дарёсидаги Варганза, Чироқчи ва Чимқўрғон сув сифатини кузатиш пунктларининг  кўпйиллик (1990-2019 йй.) маълумотлари асосида минерализация, асосий ионлар, органик моддалар, биоген моддалар, фторидлар, оғир металларнинг ойлар бўйича, йил ичидаги ва кўпйиллик ўзгаришлари ўрганилган. Антропоген таъсир натижасида дарёнинг қуйи қисмида ушбу моддаларнинг дарё сувидаги миқдорлари бир неча марта ортиши аниқланган.     

Русский

В статье анализировано современные изменения гидрохимического режима и качества воды реки Кашкадарья под антропогенным влиянием. На основе многолетних (1990-2019 гг.) данных пунктов наблюдения качества воды Варганзи, Чиракчи и Чимкурган на реке Кашкадарья исследованы месячные, внутригодовые и многолетние  изменения минерализации, основных ионов, органического загрязнения, биогенных веществ, фторидов, тяжелых металлов. Выявлено повышение в несколько раз содержания этих компонентов в воде в нижнем течении реки.     

English

The article analyzes contemporary changes in the hydrochemical regime and water quality of the Kashkadaryo River under anthropogenic influences. Based on long-term (1990-2019) data from water quality observation points Varganza, Chirokchi and Chimkurgan on the Kashkadaryo River, monthly, intra-annual and multi-year changes in mineralization, basic ions, organic pollution, biogenic substances,  fluorides, heavy metals were investigated. It was revealed that the content of these components in the water in the lower reaches of the river increased several times. 

Name of reference
1 Ежегодники качества поверхностных вод на территории деятельности Узгидромета за 1990-2019 гг. Ташкент: Узгидромет.
2 Методические рекомендации по формализованной комплексной оценке качества поверхностных и морских вод по гидрохимическим показателям. – М.: Госкомгидромет. – 1988. – 12 с.
3 Национальный доклад о состоянии окружающей среды и использовании природных ресурсов в Республике Узбекистан / Под общей ред. Н.М.Умарова. – Ташкент: Chinor ENK, 2013. – 256 с.
4 Рубинова Ф.Э., Иванов Ю.Н. Качество воды рек бассейна Аральского моря и его изменение под влиянием хозяйственной деятельности. – Ташкент: НИГМИ, 2005. – 185 с.
5 Рубинова Ф.Э., Куропатка Л.М. Гидрохимический режим рек бассейна Кашкадарьи и влияние на него хозяйственной деятельности // Труды САНИИ Госкомгидромета. – Москва: Гидрометеоиздат, 1986. Вып. 119(200). – С.79-89.
6 Чуб В.Е. Изменение климата и его влияние на гидрометеорологические процессы, агроклиматические и водные ресурсы Республики Узбекистан. Ташкент, НИГМИ, 2007. – 132 с.
7 Шульц В.Л. Реки Средней Азии. – Л.: Гидрометеоиздат, 1965. – 692 с.
8 Шульц В.Л., Машрапов Р. Ўрта Осиё гидрографияси. – Т.: Ўқитувчи, 1969. – 328 б.
Waiting