46

Мақолада MODIS қор қоплами динамикаси маълумотлари асосида тоғ дарёларининг вегетация даври оқимини узоқ муддатли прогнозлаш имкониятлари Писком дарёси мисолида ўрганилган. Ишда масофадан зондлаш – MODIS маълумотлари бўйича ҳисобланган қор қоплами индекси кўрсаткичлари асосида прогнозлашнинг регрессия тенгламалари тузилган ва Писком дарёси вегетация даври оқими прогнози амалга оширилган. Прогнозларнинг ўзини оқлаш даражаси ва самарадорлиги қабул қилинган турли мезонлар бўйича баҳоланган. 

  • Web Address
  • DOI
  • Date of creation in the UzSCI system 24-05-2024
  • Read count 46
  • Date of publication 28-09-2022
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages63-75
Ўзбек

Мақолада MODIS қор қоплами динамикаси маълумотлари асосида тоғ дарёларининг вегетация даври оқимини узоқ муддатли прогнозлаш имкониятлари Писком дарёси мисолида ўрганилган. Ишда масофадан зондлаш – MODIS маълумотлари бўйича ҳисобланган қор қоплами индекси кўрсаткичлари асосида прогнозлашнинг регрессия тенгламалари тузилган ва Писком дарёси вегетация даври оқими прогнози амалга оширилган. Прогнозларнинг ўзини оқлаш даражаси ва самарадорлиги қабул қилинган турли мезонлар бўйича баҳоланган. 

Русский

В статье изучены возможности долгосрочного прогнозирования стока горных рек за вегетационный период по данным динамики снежного покрова MODIS на примере реки Пскем. В работе разработаны уравнения регрессии прогнозирования на основе значений индекса снежного покрова, рассчитанных по данным дистанционного зондирования MODIS, и прогнозирован сток реки Пскем за вегетационный период. Оценена степень оправдываемости  и эффективности прогнозов по различным принятым критериям. 

English

The article studies possibilities of long-term forecasting of mountain river runoff for vegetation period by using MODIS snow cover dynamics as an example Pskem River. In this work, forecasting regression equations were developed based on snow cover index estimated by MODIS remote sensing data, and the runoff of the Pskem River for vegetation period was predicted. Forecast performance and efficiency was evaluated according to various accepted criteria. 

Name of reference
1 Вайновский П.А., Густоев Д.В. Учебный практикум «Статистическое прогнозирование гидрометеорологических временных рядов», сост. РГГМУ – СПб., 2019. – 240 с.
2 Гафуров А.А., Ахмедова Т.А., Турғунов Д.М., Гафуров А.А. Қор қоплами динамикасини масофадан зондлаш орқали дарё оқимини прогнозлаш масалалари (Яккабоғдарё мисолида) // Ўзбекистон География жамияти ахбороти. 58-жилд. 2020. – Б. 220-225.
3 Георгиевский Ю.М., Шаночкин С.В.- Прогнозы стока горных рек. Текст лекций. – Л.: Изд. ЛПИ, 1987. – 55 с.
4 Калашникова О.Ю., Гафуров А.А. Использование наземных и спутниковых данных о снежном покрове для прогноза стока реки Нарын // Лёд и Снег, 2017. № 4. – C. 507-517.
5 Калашникова О.Ю., Гафуров А.А., Оморова Э.А. Прогноз водности реки Нарын на месяцы вегетации на основе снимков MODIS // Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана, № 3, 2020. DOI:10.26104/NNTIK.2019.45.557
6 Ниязов Дж. Б., Калашникова О. Ю., Гафуров А. А. Методика прогноза водности высокогорных рек Центральной Азии на основе снимков MODIS // Центральноазиатский журнал исследований воды. 2020 – № 6(2). – С. 26-37.
7 Шулц В.Л., Машрапов Р. Ўрта Осиё гидрографияси. – Тошкент: Ўқитувчи. 1969. – 327 б.
8 Biondi D., Gabriele F., Iacobellis V., Mascaro G., Montanari A. Validation of hydrological models: Conceptual basis, methodological approaches and a proposal for a code of practice // Physics and Chemistry of the Earth, 2012. – РР. 70-76.
9 Eric A.S., Kerr T., Nelson C.O., Aspe D.L. Developing a Snowmelt Forecast Model in the Absence of Field Data // Water Resources Management. 2016. doi 10.1007/s11269-016-1271-4
10 Gafurov A., Bardossy A. Snow cover data derived from MODIS for water balance applications // Hydrology and Earth System Sciences Discussions. 2009(6). – РР. 791–841.
11 Gafurov A., Kalashnikova O., Apel H. Hydrological forecast based on the snow cover index, derived from basin-wide and elevation specific remote sensing snow cover data in mountainous basins // Geophysical Research Abstracts. EGU General Assembly Vol. 21, 2019. – EGU2019-12817.
12 Gafurov A., Ludtke S., Unger-Shayesteh K., Vorogushyn S., Schone T., Schmidt S., Kalashnikova O., Merz B. MODSNOW-Tool: an operational tool for daily snow cover monitoring using MODIS data // Environmental Earth Science 2016 (75):1078 doi 10.1007/s12665-016-5869-x
13 Nahat A. Hydrological forecasting in catchments with glaciers. Norwegian University of Science and Technology. Master thesis. 2015. – 254 р.
14 Rango A., Salomonson V., Foster J. Seasonal streamflow estimation in the Hymalayan region employing meteorological satellite snow cover observations. // Water Resources Research. 1977. Vol. 13. N. 1. – PP. 109–112.
Waiting