9

Мақолада Қашқадарё вилоятининг қуёш энергиясидан фойдаланиш имкониятларини баҳолаш мақсадида қуёшли (очиқ осмон), қисман булутли ҳамда булутли кунлар сони таҳлил қилинган. Бунда вилоят ҳудудида жойлашган метеорология станцияларининг осмонни булут қоплаши бўйича олиб борилган муддатли кузатув маълумотлари (2000-2022 йиллар оралиғи) дан фойдаланилган. Олинган натижаларга кўра, ўртача қуёшли кунлар энг кўп кузатилган кунлар сони Деҳқонобод ва Қарши метеорология станцияларида мос ҳолда 201 ва 206 кунни ташкил этган. Қисман булутли кунлар сони Муборак ва Кўл метеорология станцияларида 71 кун бўлса, Шаҳрисабз метеорология станциясида булутли кунлар сони энг кўп кузатилган бўлиб, 146 кунни ташкил этган. Энг кам кузатилган булутли кунлар сони Қарши ва Деҳқонобод метеорология станцияларида қайд этилган бўлиб, мос ҳолда 92 ва 95 кунга тенг эканлиги аниқланган. 

  • Web Address
  • DOI
  • Date of creation in the UzSCI system 19-06-2024
  • Read count 9
  • Date of publication 28-06-2023
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages20-29
Ўзбек

Мақолада Қашқадарё вилоятининг қуёш энергиясидан фойдаланиш имкониятларини баҳолаш мақсадида қуёшли (очиқ осмон), қисман булутли ҳамда булутли кунлар сони таҳлил қилинган. Бунда вилоят ҳудудида жойлашган метеорология станцияларининг осмонни булут қоплаши бўйича олиб борилган муддатли кузатув маълумотлари (2000-2022 йиллар оралиғи) дан фойдаланилган. Олинган натижаларга кўра, ўртача қуёшли кунлар энг кўп кузатилган кунлар сони Деҳқонобод ва Қарши метеорология станцияларида мос ҳолда 201 ва 206 кунни ташкил этган. Қисман булутли кунлар сони Муборак ва Кўл метеорология станцияларида 71 кун бўлса, Шаҳрисабз метеорология станциясида булутли кунлар сони энг кўп кузатилган бўлиб, 146 кунни ташкил этган. Энг кам кузатилган булутли кунлар сони Қарши ва Деҳқонобод метеорология станцияларида қайд этилган бўлиб, мос ҳолда 92 ва 95 кунга тенг эканлиги аниқланган. 

Русский

В статье проанализировано количество солнечных (ясное небо), частично облачных и пасмурных дней в Кашкадарьинской области с целью оценки потенциала использования солнечной энергии. Использовались данные расположенных на территории региона метеорологических станций об облачности неба. Согласно полученным результатам, наибольшее количество наблюдаемых средних солнечных дней на метеостанциях Дехканабад и Карши составило 201 и 206 дней, соответственно. Количество переменно-облачных дней составило 71 день на метеостанциях Мубарак и Куль, а наибольшее количество пасмурных дней составило 146 дней на метеостанции Шахрисабз. Наименьшее количество пасмурных дней зафиксировано на метеостанциях Карши и Дехканабад и составило 92 и 95 дней, соответственно. 

English

The article analyzes the number of sunny (clear skies), partly cloudy and overcast days in Kashkadarya region in order to assess the potential of using solar energy. At the same time, data from meteorological stations located in the region on the cloud cover of the sky were used. According to the results obtained, the number of days with the largest number of observed average sunny days at the Dehkanabad and Karshi meteostations was 201 and 206 days, respectively. The number of partly cloudy days was 71 days at the Mubarak and Kul meteostations, and the largest number of cloudy days was 146 days at the Shakhrisabz meteostation. The smallest number of cloudy days was recorded at the Karshi and Dehkonabad meteostations and amounted to 92 and 95, respectively. 

Name of reference
1 Абдикулов Ф.И. Самарақанд вилояти танланган ҳудудларининг иқлимий ва биометеорологик шароитлари (Қўшработ ва Пайшанба метеорология станциялари маълумотлари асосида) // Ўзбекистон География жамияти ахбороти. 61-жилд, 2022. – Б. 86-99.
2 Холматжанов Б.М., Петров Ю.В., Абдикулов Ф.И. Имом ал-Бухорий мажмуаси ҳудудининг биоиқлимий шароитлари // Гидрометеорология ва атроф-муҳит мониторинги. №2, 2021. – Б. 19-31.
3 Холматжанов Б.М., Петров Ю.В., Абдикулов Ф.И., Абдикулова М.Р., Сайпиддинов З.Ф., Махмудов М.М., Халматжанов Ф.М. Условия теплового комфорта города Ташкент // Илм-фан ва инновацион ривожланиш, №2. 2020. – Б. 74-82.
4 Холматжанов Б.М., Петров Ю.В., Абдиқулов Ф.И. Самарқанд шаҳрининг иқлимий ва биометеорологик шароитлари // СамДУ илмий ахборотномаси. 3-сон (127), 2021. – Б. 124-134.
5 Bhatia, K.S., Garg H.P. Study of performance of photovoltaic module with variation in insolation, temperature and wind velocity. International Journal of Innovative Research in Science, Engineering and Technology, 5(6), 2016, 10662-10670.
6 Blum N.B., Wilbert S., Nouri B., Stührenberg J., Lezaca Galeano J.E., Schmidt T., Heinemann D., Vogt T., Kazantzidis A., Pitz-Paal R. Analyzing Spatial Variations of Cloud Attenuation by a Network of All-Sky Imagers // Remote Sens. 2022, 14, 5685. https:// doi.org/10.3390/rs14225685.
7 Kim B., Cha J.W. Cloud Observation and Cloud Cover Calculation at Nighttime Using the Automatic Cloud Observation System (ACOS) Package // Remote Sens. 2020, 12, 2314; doi:10.3390/rs12142314
8 Duffie J.A., Beckman W.A. Solar Engineering of Thermal Processes. New Jersey, 2013.
9 IRENA (2021), Renewable capacity statistics 2021 International Renewable Energy Agency (IRENA), Abu Dhabi (https://www.irena.org/ publications/2021/March/Renewable-Capacity-Statistics-2021)
10 IRENA (2022), Renewable Energy Statistics 2022, The International Renewable Energy Agency, Abu Dhabi (https://www.irena.org/publications /2022/Apr/Renewable-Capacity-Statistics-2022)
11 Fuchs J., Andersen H., Cermak J., Pauli E., Roebeling R. High-resolution satellite-based cloud detection for the analysis of land surface effects on boundary layer clouds // Atmos. Meas. Tech., 15, 2022, 4257-4270. https://doi.org/10.5194/amt-15-4257-2022
12 Khatod D.K., Pareek J. Performance evaluation of solar PV module under different sky conditions // International Journal of Advanced Research in Electrical, Electronics and Instrumentation Engineering, 2(7), 2013, 3074-3080.
13 Kholmatjanov B.M., Petrov Yu.V., Abdikulov F.I., Abdikulova M.R., Saypiddinov Z.F., Makhmudov M.M., Khalmatjanov F.M., Safarov F.B. Bioclimatic Resources and Their Consideration for Tourism Development in Selected Destinations of Uzbekistan // Indonesian Journal of Law and Economics Review IJLER 7 (0). doi: 10.21070/ijler.2020.V7.481.
14 Matzarakis А. Transfer of climate data for tourism applications – The Climate-Tourism/TransferInformation-Scheme // Sustain. Environ. Res. – 2014. – No. 24(4). – РP. 273-280.
15 Nouri B., Blum N., Wilbert S., Zarzalejo L.F. A hybrid solar irradiance nowcasting approach: Combining all sky imager systems and persistence irradiance models for increased accuracy // Solar RRL, 6, 2021, 2100442.
16 Elektron manbalar: O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023 yil 16 fevraldagi “2023-yilda qayta tiklanuvchi energiya manbalarini va energiya tejovchi texnologiyalarni joriy etishni jadallashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-57-son qarori. URL: https://lex.uz/uz/docs/-6385716.
17 Energetika vazirligi: Samarqand viloyatida yirik quyosh fotoelektr stansiyasi ishga tushirildi. URL: https://minenergy.uz/ru/news/view/1957.
18 Energy fluxes data overview Global sw solar insolation & lw radiative flux. URL: https://power.larc.nasa.gov/docs/methodology/energy-fluxes/#cloud-properties
Waiting