27

Тадқиқотда Жанубий Оролбўйи ҳудудида жойлашган учта кўлни хариталаш ишлари  олиб борилди. Хариталаш турли саналар ва кўлларнинг гидрологик режимининг турли фазалари бўйича уларда сув мавжудлигида амалга оширилди. Тадқиқот ҳудуди учун АҚШ Геологик хизмати (USGS) илмий тадқиқот маркази ҳамда Европа комссиясининг (European Commission) маълумотлар базасидан  1984-2021 йиллар оралиғи учун сунъий йўлдош тасвирлари танлаб олинди. Кейинги босқичда ArcGIS дастури ёрдамида ҳисоблаш амалга оширилди. Ҳисоблаш натижасига кўра тадқиқ этилган даврда кўллар сув юзаси майдонининг камайши 28,92-93,3% ни ташкил этган. Ўрганилаётган кўлларнинг барчаси мавсумий характерга эга кўлларга айланганлиги аниқланди.

  • Web Address
  • DOI
  • Date of creation in the UzSCI system 05-08-2024
  • Read count 27
  • Date of publication 28-06-2024
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages87-93
Ўзбек

Тадқиқотда Жанубий Оролбўйи ҳудудида жойлашган учта кўлни хариталаш ишлари  олиб борилди. Хариталаш турли саналар ва кўлларнинг гидрологик режимининг турли фазалари бўйича уларда сув мавжудлигида амалга оширилди. Тадқиқот ҳудуди учун АҚШ Геологик хизмати (USGS) илмий тадқиқот маркази ҳамда Европа комссиясининг (European Commission) маълумотлар базасидан  1984-2021 йиллар оралиғи учун сунъий йўлдош тасвирлари танлаб олинди. Кейинги босқичда ArcGIS дастури ёрдамида ҳисоблаш амалга оширилди. Ҳисоблаш натижасига кўра тадқиқ этилган даврда кўллар сув юзаси майдонининг камайши 28,92-93,3% ни ташкил этган. Ўрганилаётган кўлларнинг барчаси мавсумий характерга эга кўлларга айланганлиги аниқланди.

Русский

В исследовании выполнено картирование трех озёр, расположенных на территории Южного Приаралья. Картирование выполнено за разные даты и различные фазы гидрологического режима озер при наличии воды в них.  Для района исследования были выбраны спутниковые снимки Исследовательского центра Геологической службы США (USGS) и базы данных Европейской Комиссии за период 1984-2021 гг. На следующем этапе были проведены расчеты с использованием программного обеспечения ArcGIS. В результате расчетов выявлено, что в рассматриваемый период сокращение площади озер составило от 28,92% до 93,3%. В результате исследований установлено, что все изученные озера стали сезонными. 

English

The study carried out mapping of three lakes located in the Southern Aral Sea region. The mapping was carried out for different dates and different phases of the hydrological regime of the lakes in the presence of water in them. For the study area, satellite images from the United States Geological Survey (USGS) Research Center and the European Commission database for the period  1984-2021 were selected. At the next stage, calculations were carried out using ArcGIS software. As a result of the calculation, the reduction in the area of lakes amounted to 28.92-93.3% during observed period. As a result of the research, it was found that all the studied lakes became seasonal. 

Name of reference
1 Аденбаев Б.Е., Калабаев С.Б. Гидрография, морфометрия и мониторинг современного состояния озера Джылтырбас // Водное хозяйство России: проблемы, технологии, управление, №5. 2023. – С. 43-53. DOI: 10.35567/19994508_2023_5_4.
2 Калабаев С.Б., Йўлдошбаева М.Р.. Қуйи Амударё сув объектларининг гидрографик тавсифи // Ўзбекистон География жамияти ахбороти, 56-жилд. 2019. – Б. 235-239.
3 Liu B., Du Y., Li L., Feng Q., Xie H., Liang T., Hou F., Ren J. Outburst looding of the moraine-dammed Zhuonai Lake on Tibetan plateau: causes and impacts // IEEE Geoscience and remote sensing letters, Volume 13. Issue 4. 2016. – PР. 570–574.
4 Lutz A.F., Immerzeel W.W., Shrestha A.B., Bierkens M.F.P. Consistent increase in High Asiaʻs runoff due to increasing glacier melt and precipitation // Nature climate change. No4. 2014. – РP. 587-592.
5 Markham B.L., Storey J.C., Williams D.L., Irons J.R. Landsat sensor performance: history and current status // IEEE Transactions on Geoscience and Remote Sensing. Volume 42. Issue 12. 2004. – PР. 2691–2694.
6 McFeeters S.K. The use of the Normalized Difference Water Index (NDWI) in the delineation of open water features // International Journal of Remote Sensing. Volume 17. 1996. – РP. 1425-1432. http://dx.doi.org/10.1080/01431169608948714
7 Micklin P. The future Aral Sea: hope and despair // Environmental Earth Sciences. Volume 75(9). 2016. – РP. 1-15.
8 Najai A., Vatanfada J. Environmental challenges in trans-boundary waters, case study: Hamoon Hirmand Wetland (Iran and Afghanistan) // International Journal of water resources and arid environments, No1. 2011. – РP. 16–24.
9 Pekel JF., Cottam A., Gorelick N., Belward A.S. High-resolution mapping of global surface water and its long-term changes // Nature. Volume 15. Issue 540 (7633). 2016. – РP. 418-422.
10 Wulder M.A., Masek J., Cohen W.B., Loveland T.R., Woodcock E.C. Opening the archive: how free data has enabled the science and monitoring promise of Landsat // Remote Sensing of Environment. 122. 2012. – РP. 2–10.
Waiting