124

Мақолада кимѐвий жараѐнларни амалга оширишнинг энг яхши шартларини 
топиш, кўп компонентли масалаларни ечишда энг оптимал усуллар таҳлили келтирилган. 
Экспрементал статик моделларни регрессия тенглама кўринишида тасвирлаш усулларини кўриб 
чиқилган. Энди бу моделлардан жараѐнларни оптималлаштириш маслаларида ва кўп 
компонентали масалаларни ечишда фойдалана билиш саволларига жавоб топиш йўлларини 
қараймиз. 
 Маълумки маҳсулот сифати бир неча мақсад функциялари билан характерланади. 
Аммо ўрганилаѐтган жараѐнга таъсир этувчи барча омиларни қамраб оладиган экспремент 
ўтказувчини қизиқтирадиган ҳамма мақсад функцияларни экстремумга эриштирадиган 
қийматларини топиш имконияти бўлмайди. 

  • Internet havola
  • DOI
  • UzSCI tizimida yaratilgan sana 13-01-2021
  • O'qishlar soni 119
  • Nashr sanasi 13-01-2021
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar93-101
Ўзбек

Мақолада кимѐвий жараѐнларни амалга оширишнинг энг яхши шартларини 
топиш, кўп компонентли масалаларни ечишда энг оптимал усуллар таҳлили келтирилган. 
Экспрементал статик моделларни регрессия тенглама кўринишида тасвирлаш усулларини кўриб 
чиқилган. Энди бу моделлардан жараѐнларни оптималлаштириш маслаларида ва кўп 
компонентали масалаларни ечишда фойдалана билиш саволларига жавоб топиш йўлларини 
қараймиз. 
 Маълумки маҳсулот сифати бир неча мақсад функциялари билан характерланади. 
Аммо ўрганилаѐтган жараѐнга таъсир этувчи барча омиларни қамраб оладиган экспремент 
ўтказувчини қизиқтирадиган ҳамма мақсад функцияларни экстремумга эриштирадиган 
қийматларини топиш имконияти бўлмайди. 

Русский

 В статье дан анализ оптимальных методов решения многокомпонентных 
задач, найдены наилучшие условия для реализации химических процессов. Мы рассмотрели 
методы описания экспериментальных статических моделей в виде уравнений регрессии. Теперь 
мы рассмотрим способы поиска ответов на эти вопросы при оптимизации процессов и решении 
многокомпонентных проблем. 
   Известно, что качество продукта характеризуется несколькими целевыми функциями. 
Однако экспериментатор не сможет охватить все факторы, влияющие на исследуемый процесс, 
и ввести значения, которые достигнуты экстремумом всех целевых функций. 

Ўзбек

The article analyzes the optimal methods for solving multicomponent problems, 
found the best conditions for the implementation of chemical processes. We have considered methods for escribing experimental static models in the form of regression equations. We now look at ways to find 
answers to these questions when optimizing processes and solving multicomponent problems. 
   It is known that the quality of a product is characterized by several target functions. However, 
the experimenter will not be able to cover all the factors influencing the process under study and enter 
values that will reach the extremum of all target functions. 
 

Muallifning F.I.Sh. Lavozimi Tashkilot nomi
1 Po'latova M.R.
Havola nomi
1 1. Юсупбеков Н.Р., Мухитдинов Д.П., Базаров М.Б. Электрон ҳисоблаш машиналарини кимѐ технологиясида қўллаш. Олий ўқув юртлари учун дарслик. –Т.: Фан, 2010.
2 2. В.В. Кафаров Математическое моделирование основных химических производств. 2000г
3 3. Математическое моделирование технологических процессов: курс лекций / В.Б. Пономарев, А.Б. Лошкарев. Екатеринбург : ГОУ ВПО УГТУ–УПИ, 2006. 129 с.
4 4. Математическое моделирование и методы синтеза гибких химических производств. www.muctr.cdu.ru.
5 5. R.Usmanova, F.Jo‘rayev ―Texnologik jarayonlarni modellashtirish va optimallashtirish asoslari‖ fаni bo‘yichа ma‘ruzalar to‘plami Qarshi 2015
6 6. R.S.Usmanova, A.N.Raximov, M.Ravshanova ―Texnologik jarayonlarni modellashtirish va optimallashtirish asoslari‖ fanidan laboratoriya ishlari bajarish bo‘yicha Uslubiy qo‘llanma. 2017 yil
7 7. Арифжанов А. Ш., Набиев О.М. Проблемы моделирования предметной области при проектировании информационно-аналитических систем. Известия Кыргызского Национального Технического Университета им. И. Раззакова, Бишкек, 2010, -С. 124-128.
8 8. Арифжанов А. Ш., Кульмуродов А. Б. Тю А. В. Разработка базового программно-математического обеспечения локальных систем экологического мониторинга для промышленных предприятий. Олий укув юртлари ахбороти, техника фанлари, № 3, 2000, стр 52-55
9 9. Арифжанов А. Ш. Автоматизированные системы управления технологическими процессами в водном хозяйстве: Учеб. - Ташкент, ТИИМ, 2017. -136стр.
10 10. Арифжанов А. Ш. Применяемые в автоматизации пакеты. Учеб. - Ташкент, ТИИИМСХ, 2018
11 11. Pulotova Moxira Raxmatilloyena, Bozorov Prim Raimovich, Optimization and advanced control for thermal cracking processes. Современные материалы, техника и технологии журналь. 2 (10) 2017.5-10ст. https://cyberleninka.ru/article/n/optimizat ion-and-advanced-control-for-thermal- cracking-processes/viewer
12 12. Арифжанов А. Ш. Информационно- аналитические технологии мониторинга и управления в энергетических системах. Труды XI Международной Азиатской школы – семинара «Проблемы оптимизации сложных систем», 27июля-7 августа 2015г.,часть 1, оз.Иссык-Куль, Кыргызская Республика, 2015, с.56-64.
Kutilmoqda