617

Mazkur maqolada O‘zbekiston misolida iqtisodiyotni raqamlashtirish sharoitida tarkibiy o‘zgarishlarning ahamiyati tahlil qilingan. Bunday sharoitda investitsiya omilining ta’sirchanligi qanchalik darajada ekanligi ham ko‘rib chiqilgan. Bir qator olimlarning ilmiy tadqiqot ishlari o‘rganilib, tadqiqot uchun kerakli jihatlari keltirilgan. Raqamlashtirish darajasini ko‘rsatuvchi asosiy omil sifatida raqamli iqtisodiyotning YaIMga qo‘shgan yalpi qo‘shilgan qiymati olingan. Keyingi, ya’ni tarkibiy o‘zgarishlarga ta’sir qiluvchi omil sifatida esa asosiy kapitalga investitsiya oqimlari ko‘rsatilgan. Omillar orasida bog‘liqlikni aniqlash uchun ekonometrik tahlil o‘tkazilgan va natijalar asosida xulosa chiqarilgan. Bu tadqiqot O‘zbekiston iqtisodiyoti 2016–2020-yillar oralig‘idagi davr uchun amalga oshirilgan. Shuningdek, maqolada iqtisodiyotda tarkibiy o‘zgarishlar, uning iqtisodiy rivojlanishga ta’siri hamda investitsiya oqimlarining iqtisodiyot va tarkibiy o‘zgarishlarga ta’siri nazariy jihatdan yoritilgan va tahlil qilingan. Tadqiqot natijasida YaIM va AKT sohasida yaratilayotgan yalpi qo‘shilgan qiymat orasida kuchli bog‘liqlik borligi aniqlangan. Bundan tashqari, investitsiyalarning tarkibiy o‘zgarishlarga ijobiy ta’siri borligi, asosiy kapitalga investitsiyalar hajmining ko‘payishi natijasida YaIM hajmi ham, tarkibiy o‘zgarishlar darajasi ham oshib borishi tahlil asosida tadqiq etilgan.

  • O'qishlar soni617
  • Nashr sanasi30-06-2021
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar27-40
Ўзбек

Mazkur maqolada O‘zbekiston misolida iqtisodiyotni raqamlashtirish sharoitida tarkibiy o‘zgarishlarning ahamiyati tahlil qilingan. Bunday sharoitda investitsiya omilining ta’sirchanligi qanchalik darajada ekanligi ham ko‘rib chiqilgan. Bir qator olimlarning ilmiy tadqiqot ishlari o‘rganilib, tadqiqot uchun kerakli jihatlari keltirilgan. Raqamlashtirish darajasini ko‘rsatuvchi asosiy omil sifatida raqamli iqtisodiyotning YaIMga qo‘shgan yalpi qo‘shilgan qiymati olingan. Keyingi, ya’ni tarkibiy o‘zgarishlarga ta’sir qiluvchi omil sifatida esa asosiy kapitalga investitsiya oqimlari ko‘rsatilgan. Omillar orasida bog‘liqlikni aniqlash uchun ekonometrik tahlil o‘tkazilgan va natijalar asosida xulosa chiqarilgan. Bu tadqiqot O‘zbekiston iqtisodiyoti 2016–2020-yillar oralig‘idagi davr uchun amalga oshirilgan. Shuningdek, maqolada iqtisodiyotda tarkibiy o‘zgarishlar, uning iqtisodiy rivojlanishga ta’siri hamda investitsiya oqimlarining iqtisodiyot va tarkibiy o‘zgarishlarga ta’siri nazariy jihatdan yoritilgan va tahlil qilingan. Tadqiqot natijasida YaIM va AKT sohasida yaratilayotgan yalpi qo‘shilgan qiymat orasida kuchli bog‘liqlik borligi aniqlangan. Bundan tashqari, investitsiyalarning tarkibiy o‘zgarishlarga ijobiy ta’siri borligi, asosiy kapitalga investitsiyalar hajmining ko‘payishi natijasida YaIM hajmi ham, tarkibiy o‘zgarishlar darajasi ham oshib borishi tahlil asosida tadqiq etilgan.

Русский

В статье анализируется важность структурных изменений в цифровизации экономики на примере Узбекистана. Также учитывается степень эффективности инвестиционного фактора в таких обстоятельствах. Проведена исследовательская работа ряда ученых и представлены необходимые аспекты исследования. Основным фактором, определяющим уровень цифровизации, является валовая добавленная стоимость цифровой экономики к ВВП. Следующим фактором, влияющим на структурные изменения, является приток инвестиций в основной капитал. Был проведен эконометрический анализ для определения взаимосвязи между факторами, и на основании результатов был сделан вывод. Исследование проводилось за период 2016–2020 годов экономики Узбекистана. В статье также теоретически исследуются и анализируются структурные изменения в экономике, их влияние на экономическое развитие, а также влияние инвестиционных потоков на экономику и структурные изменения. Исследование обнаружило сильную корреляцию между ВВП и валовой добавленной стоимостью в секторе ИКТ. Кроме того, анализ показал, что инвестиции положительно влияют на структурные изменения, которые увеличивают как объем ВВП, так и темпы структурных изменений в результате увеличения инвестиций в основной капитал.

English

The article reviews the importance of structural changes in digitalization of the economy on the example of Uzbekistan. The degree of effectiveness of the investment factor in such circumstances is also taken into account. The research work of a number of scientists has been studied and relevant aspects of the research have been presented. The main factor which determins the level of digitalization is the gross value added of the digital economy to GDP. The next factor affecting the structural changes is the inflow of investments in fixed assets. Econometric analysis was carried out to determine the relationship between the factors, and the conclusion made was based on the results. The study was carried out for the period 2016-2020 of the economy of Uzbekistan. The article theoretically investigates and analyzes structural changes in the economy, their impact on economic development, factors influencing structural changes, as well as the impact of investment flows on the economy and structural changes. The study found a strong correlation between GDP and gross value added in the ICT sector. In addition, the analysis showed that investment has a positive effect on structural changes that increase both the volume of GDP and the rate of structural changes as a result of increased investment in fixed assets.

Muallifning F.I.Sh. Lavozimi Tashkilot nomi
1 Maxmudov N.M. iqtisodiyot fanlari doktori, Professor, “Makroiqtisodiy tahlil va prognozlashtirish” kafedrasi Toshkent Davlat iqtisodiyot universiteti
2 Avazov N.R. “Iqtisodiyot” fakulteti talabasi Toshkent Davlat iqtisodiyot universiteti
Havola nomi
1 O‘zbekiton Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiton Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi farmoni. PF-4947 07.02.2017. [Decree of the President of the Republic of Uzbekistan “On the Action Strategy for the further development of the Republic of Uzbekistan”. PF-4947 07.02.2017]. Available at: https://lex.uz/docs/-3107036/.
2 Riley G. AS Macro Key Term: Economic Structure. Available at: https://www.tutor2u.net/ economics/blog/as-macro-key-term-economic-structure/.
3 Investopedia is a part of the Dotdash publishing family. Available at: https://www. investopedia.com/akhilesh-ganti-4590113/.
4 Ganti A. Structural Change. Available at: https://www.investopedia.com/terms/s/structural_ change.asp/.
5 Cong Wang, Yifan Lu. Can economic structural change and transition explain crosscountry diff erences in innovative activity? Technological Forecasting and Social Change, 2020, vol. 159, pp. 120-194. Available at: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/ S0040162520310209/. DOI: https://doi.org/10.1016/j.techfore.2020.120194/.
6 Scopus. Expertly curated abstract & citation database. Available at: https://www.scopus. com/authid/detail.uri?authorId=11539663100/.
7 Quatraro F. Innovation, structural change and productivity growth: evidence from Italian regions, 1980–2003, Cambridge Journal of Economics, vol. 33, Issue 5, September 2009, рр. 1001-1022. DOI: https://doi.org/10.1093/cje/ben063/.
8 Alonso-Carrera J., Raurich X. Labor mobility, structural change and economic growth. Journal of Macroeconomics, vol. 56, 2018, рр. 292-310. DOI: https://doi.org/10.1016/j. jmacro.2018.03.002. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0164070417303063/.
9 Hardt L., Barrett J., Taylor P.G., Foxon T.J. What structural change is needed for a postgrowth economy: A framework of analysis and empirical evidence. Ecological Economics, Vol. 179, 2021, 106845. Available at: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/ S0921800920309009/. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2020.106845/.
10 Bekkers E., Koopman R.B., Lemos Rêgo C. Structural change in the Chinese economy and changing trade relations with the world. China Economic Review, Vol. 65, 2021, 101573, ISSN 1043- 951X. Available at: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1043951X2030170X/. DOI: https://doi.org/10.1016/j.chieco.2020.101573/.
11 Luukkanen J., Panula-Ontto J., Vehmas J., Liyong L., Kaivo-oja J., Häyhä L., Auffermann B. Structural change in Chinese economy: Impacts on energy use and CO2 emissions in the period 2013-2030. Technological Forecasting and Social Change, 2013, 94, рр. 303–317. Available at: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0040162514003023/. DOI: 10.1016/j.techfore.2014.10.016/.
12 Jiang Z., Shi H. Sectoral technological progress, migration barriers, and structural change in China. Journal of Comparative Economics, 2015, 43(2), рр. 257-273. Available at: https://www. sciencedirect.com/science/article/pii/S0147596715000025/. DOI: 10.1016/j.jce.2015.01.001/.
13 Teixeira A.A.C., Queirós A.S.S. Economic growth, human capital and structural change: A dynamic panel data analysis. Research Policy, 2016, 45(8), рр. 1636–1648. Available at: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S004873331630052X/. DOI: 10.1016/j. respol.2016.04.006/.
14 McGowan D., Vasilakis C. Reap what you sow: Agricultural technology, urbanization and structural change. Research Policy, 2019. Аvailable at: https://www.sciencedirect.com/science/ article/abs/pii/S004873331930109X/. DOI:10.1016/j.respol.2019.05.003/.
15 Luan B., Huang J., Zou H., Huang C. Determining the factors driving China’s industrial energy intensity: Evidence from technological innovation sources and structural change. Science of The Total Environment, 2020, 139767. Available at: https://www.sciencedirect.com/science/ article/abs/pii/S0048969720332873/. DOI: 10.1016/j.scitotenv.2020.139767/.
16 Musaxon Isokov, Dilobar Ro‘ziyeva. O‘zbekiston sanoatidagi tarkibiy o‘zgarishlar. Monografiya. Available at: https://tsue.scienceweb.uz/index.php/archive/article/view/329 [Structural changes in the industry of Uzbekistan]. Monograph, Tashkent, TSUE, 2019.
17 Murtazayev I., “Iqtisodiyotda tarkibiy o‘zgartirishlarni amalga oshirish sharoitida mintaqalarning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishidagi o‘zgarishlar”. [Changes in the socio-economic development of the regions in the context of structural changes in the economy]. Economics and fi nance, no. 6, 2011, pp. 22-29. Available at: https://cyberleninka.ru/article/n/i-tisodiyotdatarkibiy-zgartirishlarni-amalga-oshirish-sharoitida-minta-alarning-izhtimoiy-i-tisodiy-rivozhlanishidagi-zgarishlar
18 Yadgarov A.A., Saidkarimova S.S. “Real sector tarmoqlari rivojlanishida tarkibiy o‘zgarishlar”. Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar. [Structural changes in the development of real sector networks]. Economics and innovative technologies, no. 4, 2019. Available at: https:// tsue.scienceweb.uz/index.php/archive/article/view/1104
19 Toshmatov Sh.A., O‘zbekiston xalqaro obligatsiyalarining jahon moliyaviy bozorlarida joylashtirilishi: risk va prognozlar. [Placement of Uzbekistan international bonds in world financial markets: risks and forecasts]. Available at: https://review.uz/uz/post/zbekiston-xalaroobligatsiyalarining-jaon-moliyaviy-bozorlarida-joylashtirilishi-risk-va-prognozlar
20 Rasmiy sayti ma’lumotlari [Information from the official website]. Available at: https:// review.uz/oz/post/obzor-centra-ekonomicheskix-issledovaniy-i-reform-razvitie-cifrovoyekonomiki-v-uzbekistane-za-chetre-goda/
21 O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi rasmiy sayti ma’lumotlari. [Data from the official website of the State Statistics Committee of the Republic of Uzbekistan]. Available at: www.stat.uz/.
Kutilmoqda