738

Mazkur maqolada Markaziy Osiyo tarixida muhim o'rin tutgan qadimgi Farg'ona (Davan, Day-yuan) davlatining samoviy tulporlari to'g'risida ma'lumotlar berilgan. Shuningdek, maqolada arxeolog olimlar A.N.Bernshtam va Yu.A.Zadneprovskiylar tomonidan o'rganilgan Aravon va Ayrimachtaudagi qoyatoshlarga chizilgan samoviy otlarning suratlari, ularning tarixiy ahamiyati haqida fikrlar ham bildirilgan. Qadimgi Farg'ona davlatining boshkenti[9:55], [17] bo'lmish Mingtepa (Ershi) arxeologiya yodgorligi yaqinidan (Ulug'tog' etaklaridan) topilgan yangi qoyatosh suratlari, ularning tarix va arxeologiya fanlari uchun muhim ekanligi, qadimgi Farg'ona davlati tarixini ilmiy asoslashga xizmat qiluvchi noyob topilmalardan biri ekanligi bayon etilgan.

  • Internet havola
  • DOIhttps://doi.org/10.56292/SJFSU/vol28_iss1/a27
  • UzSCI tizimida yaratilgan sana26-05-2022
  • O'qishlar soni738
  • Nashr sanasi25-05-2022
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar140-145
Ўзбек

Mazkur maqolada Markaziy Osiyo tarixida muhim o'rin tutgan qadimgi Farg'ona (Davan, Day-yuan) davlatining samoviy tulporlari to'g'risida ma'lumotlar berilgan. Shuningdek, maqolada arxeolog olimlar A.N.Bernshtam va Yu.A.Zadneprovskiylar tomonidan o'rganilgan Aravon va Ayrimachtaudagi qoyatoshlarga chizilgan samoviy otlarning suratlari, ularning tarixiy ahamiyati haqida fikrlar ham bildirilgan. Qadimgi Farg'ona davlatining boshkenti[9:55], [17] bo'lmish Mingtepa (Ershi) arxeologiya yodgorligi yaqinidan (Ulug'tog' etaklaridan) topilgan yangi qoyatosh suratlari, ularning tarix va arxeologiya fanlari uchun muhim ekanligi, qadimgi Farg'ona davlati tarixini ilmiy asoslashga xizmat qiluvchi noyob topilmalardan biri ekanligi bayon etilgan.

Русский

В статье приводятся сведения о легендарных лошадях древнего Ферганского государства (Давань, Дай-юан), сыгравших важную роль в истории Средней Азии. В статье рассмотрены петроглифы, высеченные на скалах в Аравоне и Айримачтау, изученные археологами А.Н.Бернштамом и Ю.А.Заднепровским и историческое значение этих петроглифов. Недавние находки петроглифов, обнаруженных близ (Улугтог) археологической стоянки Мингтепа (Эрши) [17], которая была столицей древнего Ферганского государства, их значение для наук истории и археологии, насколько их важность для научного изучения истории древнего Ферганского государства подробно изложено в статье.

English

The article contains data about legendary horses of an ancient state of Fergana (Davan, Day-yuan) which played an important role in the history of Central Asia. The petroglyphs incised onto rocks in Aravon and Ayrimachtau studied by archeologists A.N.Bernshtam and Yu.A.Zadneprovsky and those petroglyphs’ historical importance have been discussed in the article. The recent discoveries of petroglyphs found near (Ulug’tog’) the archeological destination of Mingtepa (Ershi) [17] which was the capital of the ancient state of Fergana, their importance for the sciences of history and archeology, how important discoveries they are for the scientific study of the history of ancient state of Fergana was explained thoroughly in the article.
 

Muallifning F.I.Sh. Lavozimi Tashkilot nomi
1 Husanova S.A. 1 Andijon davlat universiteti
Havola nomi
1 1. Abduholiq Abdurasul o'g'li. Qadimgi Farg'ona tarixidan. − Toshkent. “FAN”. 2002. (Абдухалиг Абдурасул оглы. Из истории древней Ферганы. - Ташкент. "ПОКЛОННИК)
2 2. Anarbayev A.A. Qadim Farg'ona davlati va uning poytaxti tarixidan lavhalar //Vodiynoma. 2016. №1 (Анарбаев А.А. Отрывки из истории древнего Ферганского государства и его столицы)
3 3. Asqarov A. Marhamatga tashrif va Ershi mudofaasi haqida mulohazalar// O'zbekiston arxeologiyasi. 2010. №1. (Аскаров А. Визит в Мархамат и комментарии к обороне Эрши // Археология Узбекистана)
4 4. Бернштам А.Н. Араванские наскальные изображения и Даванская (Ферганская) столица Эрши // Советская этнография. 1948. №4 (. Bernshtam A.N. Aravon qoyatosh sanʼati va Davan (Fargʻona) poytaxti Ershi // Sovet etnografiyasi.)
5 5. Бичурин. Н.Я. Собрание сведений о народах, обитавших в Средней Азии в древние времена. М.-Л. 1950. (Bichurin. N.Ya. O`rta Osiyoda qadimda yashagan xalqlar haqida ma`lumotlar to`plami.)
6 6. Заднепровский Ю.А. Древнеземледельческая культура Ферганы. МИА. Вып. 118. М-Л.1962. (Zadneprovskiy Yu.A. Farg'onaning qadimgi dehqonchilik madaniyati)
7 7. Кюнер Н.М. Китайские известие о народах Южной Сибири, Центральной Азии и Дальнего Востока. М. 1961. (Kuner N.M. Janubiy Sibir, O'rta Osiyo va Uzoq Sharq xalqlari haqida Xitoy yangiliklari.)
8 8. Matboboyev B.X., Shamsutdinov R.T., Mamajonov A.Buyuk ipak yo'lidagi Farg'ona shaharlari. – Andijon: Meros, 1994. (Матбобоев Б.Х., Шамсутдинов Р.Т., Мамажонов А. Города Ферганы на Великом шелковом пути. – Андижан)
9 9. Matboboyev B.X. Mingtepa: Arxeologik qazishmalar va ularning taxlili // “Vodiynoma”. 2019. №3(14) (Матбобоев Б.Х. Мингтепа: Археологические раскопки и их анализ)
10 10. Матбабаев Б.Х. Городище Мингтепа // Древние города Ферганской долины. Т. 2009. (Matbaboev B.X. Mingtepa manzilgohi // Farg'ona vodiysining qadimiy shaharlari)
11 11. Matboboyev B.X. Oltindan qimmat tulporlar// Fan va turmush. 1994. №3 (Матбобоев Б.Х. Золотые грифы // Наука и жизнь.)
12 12. Matboboyev B.X. Qadimgi Farg'ona davlati (Davan). //O'zbekiston davlatchiligi tarixi ocherklari. −Toshkent. 2001. (Матбобоев Б.Х. Древнее Ферганское государство (Давань). // Очерки истории государственности Узбекистана. – Ташкент.)
13 13. Matboboyev B.X. Ummatov A. Mingtepadan topilgan noyob tasviriy san'at asari// Moddiy-ma'naviy meros va umumbashariy qadriyatlar. O'zRFA Tarixi muzeyi. Toshkent. 2019. (Матбобоев Б.Х. Умматов А. Уникальное произведение изобразительного искусства, найденное в Мингтепе // Материальное и духовное наследие и общечеловеческие ценности. Музей истории Республики Узбекистан. Ташкент.)
14 14. Xo'jayev A. Farg'ona tarixiga oid ma'lumotlar: (Qadimiy va ilk o'rta asr Xitoy manbalaridan tarjimalar va ularga sharhlar). Farg'ona. “Farg'ona” nashriyoti. 2013. (Ходжаев А. Сведения по истории Ферганы: (Переводы и комментарии из древних и раннесредневековых китайских источников). Фергана. Издательство Фергана.)
15 15. Mingtepa. Ilmiy-ommabop to'plam. − Namangan. Namangan. 2019. (Мингтепа. Научно-популярный сборник. - Наманган. Наманган.)
16 16. Egamberdiyev M. Sariq ajdar hamlasi. Quvilish. −Toshkent. Tafakkur. 2016 yil. (maqola muallifining aniqlashicha Mossi qishlog'i hozirgi Qirg'iziston Respublikasi Jalolobod viloyati Novqat tumanida joylashgan). (Эгамбердиев М. Атака желтого дракона. Изгнание. −Ташкент. Тафаккур. 2016. (По данным автора статьи село Моси находится в Ноокатском районе современной Джалал-Абадской области Кыргызской Республики).
17 17. O'ljayeva Sh. Davan (Qadimgi Farg'ona) davlati tarixi haqida yana bir bora. 25.03.2018. https://www.facebook.com/groups/ (Оляева Ш. Еще раз об истории государства Давань (Древняя Фергана).
Kutilmoqda