547

Ushbu maqolada o‘zbek mumtoz adabiyotining yetuk vakili Xojanazar Huvaydo shaxsi va ijodining mumtoz adabiyotda tutgan o‘rni xususida so‘z yuritiladi. Uning boy ijodiy merosi – mumtoz janrdagi she’rlardan iborat “Devon” i, “Rohati dil”, “Ibrohim Adham” dostonlarining mohiyati tasavvufiy hamda badiiy talqinda o‘rganiladi.  Shu orqali taniqli adib Ahmad Yassaviy boshlab bergan tasavvuf adabiyotining oʻziga xos an’anlari shoir ijodida qay darajada ko‘rilishi aniqlanadi. Ushbu an’analar shoir ijodidagi bir qancha namunalarni tahlil qilish jarayonida Huvaydo asarlarida gʻoyaviy jihatdan toʻliq oʻz aksini topganligi namoyon boʻladi. Bular nafsga qarshi kurash, oʻtkinchi dunyo nayranglariga aldanmaslik, diniy ahkomlarda sobit turish, manmanlik, takabburlik kabi yomon illatlardan yiroq yashash kabilarda toʻla namoyon boʻladi.

  • Internet havola
  • DOIhttps://doi.org/10.56292/SJFSU/vol28_iss6/a51
  • UzSCI tizimida yaratilgan sana 19-01-2023
  • O'qishlar soni 529
  • Nashr sanasi 15-12-2022
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar253-257
Ўзбек

Ushbu maqolada o‘zbek mumtoz adabiyotining yetuk vakili Xojanazar Huvaydo shaxsi va ijodining mumtoz adabiyotda tutgan o‘rni xususida so‘z yuritiladi. Uning boy ijodiy merosi – mumtoz janrdagi she’rlardan iborat “Devon” i, “Rohati dil”, “Ibrohim Adham” dostonlarining mohiyati tasavvufiy hamda badiiy talqinda o‘rganiladi.  Shu orqali taniqli adib Ahmad Yassaviy boshlab bergan tasavvuf adabiyotining oʻziga xos an’anlari shoir ijodida qay darajada ko‘rilishi aniqlanadi. Ushbu an’analar shoir ijodidagi bir qancha namunalarni tahlil qilish jarayonida Huvaydo asarlarida gʻoyaviy jihatdan toʻliq oʻz aksini topganligi namoyon boʻladi. Bular nafsga qarshi kurash, oʻtkinchi dunyo nayranglariga aldanmaslik, diniy ahkomlarda sobit turish, manmanlik, takabburlik kabi yomon illatlardan yiroq yashash kabilarda toʻla namoyon boʻladi.

Русский

В данной статье говорится о личности и месте творчества Ходжаназара Хувайдо, зрелого представителя узбекской литературы, в классической литературе. В мистико-художественной интерпретации исследуется сущность его богатого творческого наследия - эпосов «Девон», «Рохати дил», «Ибрагим Адхам», которые составлены из поэм классического жанра. Таким образом, определяется, в какой мере уникальные традиции суфийской литературы, заложенные известным писателем Ахмедом Яссави, нашли отражение в творчестве поэта. В процессе анализа нескольких примеров творчества поэта показано, что эти традиции идейно отражаются в творчестве Хувайдо.  Они проявляются в борьбе с эго, в том, чтобы не поддаваться на уловки преходящего мира, быть твердым в религиозных заповедях и жить вдали от таких пороков, как тщеславие и высокомерие.

English

In the article, we are talking about people and creations of Khodzhanazar Huvaido, a representative of Uzbek literature and classical literature.

The essence of his rich creative heritage – “Devon”, “Rohati dil”, “Ibrahim Adham” epics, which are composed of classic genre poems, is studied in mystical and artistic interpretation.  In this way, it is determined to what extent the unique traditions of Sufism literature, initiated by the famous writer Ahmed Yassavi, are reflected in the poet's work. In the process of analyzing several examples of the poet's work, it is shown that these traditions are ideologically reflected in the works of Huvaido.  These are manifested in the fight against the ego, not to be deceived by the tricks of the passing world, to be firm in religious precepts, and to live away from vices such as conceit and arrogance.

Muallifning F.I.Sh. Lavozimi Tashkilot nomi
1 Mannopov I.S. 1 Fergana State University
2 Shokirova R.B. 2 Fergana State University
Havola nomi
1 1. Hasanov N. D. Yassaviylikka doir manbalar va Devoni hikmat: Filologiya fanlari doktori dis. – T., 2017. // (Hasanov N. D. Source of Yassavism and Devani hikmat.)
2 2. Adizova I. O‘zbek mumtoz adabiyoti tarixi. Fan nashriyoti. –T.: 2009 // (Adizova I. History of Uzbek classical literature)
3 3. Jumaxo‘ja N, Adizova I. O‘zbek adabiyoti tarixi. Noshir nashriyoti. –T.:2019 // ( . Jumaxo‘ja N, Adizova. History of uzbek literature)
4 4.Qodirqul Ro‘zmatzoda. Xojamnazar Huvaydoning tasavvufiy qarashlari. –T.: Zilol buloq, –bet 17-25 // (Qodirqul Ro‘zmatzoda. The Mystical views of Khojamnazar Huvaido)
5 5. Xo‘janazar Huvaydo. Devon. –T.: Yangi asr avlodi, 2007, –bet 54-146.
6 6. Xo‘janazar Huvaydo. Rohati dil –T.: Navroʻz, 1994, –bet 16. // ( Khojanazar Huvaido. Rohati dil)
7 7. Xo‘janazar Huvaydo. Rohati dil. Ibrohim Adham. –T.: 2011, –bet 48-51. // (Khojanazar Huvaido. Rohati dil. Ibrohim Adham.)
8 8. Zohidov V. Hayotbaxsh badiiyat taronalari. –T.: 1975. // ( Zohidov V. Lively artistic songs)
Kutilmoqda