Мақолада бағрикенгликнинг объектив ва тарихий ижтимоий тараққиёт ҳамда замонавий инсоният оламидаги аҳамияти, жамиятнинг ижтимоий-тарихий ҳолатига мувофиқлиги, бу борада қабул қилинган халқаро доирадаги ҳужжатлар, Президент Ш.М.Мирзиёевнинг «Маърифат ва диний бағрикенглик» номли махсус резолюцияни қабул қилиш ташаббуслари таҳлил қилинган. Шунингдек, унда мамлакатимизда фуқаролик жамияти барпо этиш жараёнларида бағрикенглик, хусусан диний бағрикенгликнинг муҳим омил экани, уни қарор топтиришда миллий анъаналар, қадриятлар, уларни умумбашарий тамойиллар билан уйғунлаштириш масалаларига эътибор қаратилган. Айниқса, бу борада бағрикенгликнинг моҳиятини тарихимизнинг амалий синовларидан ўтган ҳамжиҳатлик, чидамлилик, ғамхўрлик, муросасозлик каби фазилатлар мисолида кўрсатиб ўтилган. Бағрикенгликка раҳна солувчи таҳдидларнинг хилма-хил экани, уларнинг миллат ва минтақа танламаслиги, миллий чегараларни писанд қилмаслиги, умумбашарий хусусиятга эга экани, тоқатсизлик ва низоларни кучайтиришга олиб келишига доир мулоҳазалар ҳам илгари сурилган. Жамиятимизда диний бағрикенглик маданиятини шакллантиришнинг ижобий механизмлари, айниқса, турли диний гуруҳларнинг асл инсонпарвар мақсадлари, эзгу қадриятлар тизими ва ўзаро ҳурматни таъминлаш, диний бағрикенглик идеалларини қарор топтириш, диний конфессиялараро соғлом мулоқотга эришиш, турли диний гуруҳлар, жамоат онги ва маданиятини шакллантирадиган мактаб, оммавий ахборот воситалари тузилмаларнинг роли ўрганилган. Ўзбекистоннинг диний ҳаёти муҳим тамойиллари, жамиятнинг ривожланиш кўрсатгичи сифатида турли дин вакилларининг бир-бирига яқинлашуви, тушунишини, ўзаро ҳамкорлигини мустаҳкамлайдиган диний бағрикенглик маданиятининг тараққиётимиздаги аҳамиятига доир айрим назарий хулоса ва тавсиялар ҳам берилган.
Мақолада бағрикенгликнинг объектив ва тарихий ижтимоий тараққиёт ҳамда замонавий инсоният оламидаги аҳамияти, жамиятнинг ижтимоий-тарихий ҳолатига мувофиқлиги, бу борада қабул қилинган халқаро доирадаги ҳужжатлар, Президент Ш.М.Мирзиёевнинг «Маърифат ва диний бағрикенглик» номли махсус резолюцияни қабул қилиш ташаббуслари таҳлил қилинган. Шунингдек, унда мамлакатимизда фуқаролик жамияти барпо этиш жараёнларида бағрикенглик, хусусан диний бағрикенгликнинг муҳим омил экани, уни қарор топтиришда миллий анъаналар, қадриятлар, уларни умумбашарий тамойиллар билан уйғунлаштириш масалаларига эътибор қаратилган. Айниқса, бу борада бағрикенгликнинг моҳиятини тарихимизнинг амалий синовларидан ўтган ҳамжиҳатлик, чидамлилик, ғамхўрлик, муросасозлик каби фазилатлар мисолида кўрсатиб ўтилган. Бағрикенгликка раҳна солувчи таҳдидларнинг хилма-хил экани, уларнинг миллат ва минтақа танламаслиги, миллий чегараларни писанд қилмаслиги, умумбашарий хусусиятга эга экани, тоқатсизлик ва низоларни кучайтиришга олиб келишига доир мулоҳазалар ҳам илгари сурилган. Жамиятимизда диний бағрикенглик маданиятини шакллантиришнинг ижобий механизмлари, айниқса, турли диний гуруҳларнинг асл инсонпарвар мақсадлари, эзгу қадриятлар тизими ва ўзаро ҳурматни таъминлаш, диний бағрикенглик идеалларини қарор топтириш, диний конфессиялараро соғлом мулоқотга эришиш, турли диний гуруҳлар, жамоат онги ва маданиятини шакллантирадиган мактаб, оммавий ахборот воситалари тузилмаларнинг роли ўрганилган. Ўзбекистоннинг диний ҳаёти муҳим тамойиллари, жамиятнинг ривожланиш кўрсатгичи сифатида турли дин вакилларининг бир-бирига яқинлашуви, тушунишини, ўзаро ҳамкорлигини мустаҳкамлайдиган диний бағрикенглик маданиятининг тараққиётимиздаги аҳамиятига доир айрим назарий хулоса ва тавсиялар ҳам берилган.
| № | Muallifning F.I.Sh. | Lavozimi | Tashkilot nomi |
|---|---|---|---|
| 1 | ABDULLAEV A.. | independent researcher | Mirzo Ulug'bek nomidagi O'zbekiston Milliy universiteti |
| № | Havola nomi |
|---|---|
| 1 | 1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning BMT Bosh Assambleyasi 72-sessiyasidagi nutqi. «Xalq so‘zi», 2017-yil, 19-sentyabr. 2. 2017 yil-shiddatli islohotlar yili. –T.: 2018. – 103 b. 3. http://uza.uz/oz/society/marifat-va-diniybag’rikenglik-rezolyutsiyasi-uzbekistontasha-19-12-2018 4. Mirziyoyev Sh. M. Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib, yangi bosqichga ko‘taramiz. – T.: «O‘zbekiston», 2017. – B. 295-296. 5. Bag‘rikenglik tamoyillari Deklaratsiyasi. // YUNESKO xalqaro me’yoriy hujjatlari. Toshkent: Adolat, 2004. –92-b. 6. Abu Nasr Forobiy. «Fazilat, baxt-saodat va kamolot haqida». -T., «Yоzuvchi», 2001, 33–34-betlar. 7. Abu Nasr Forobiy. «Fazilat, baxt-saodat va kamolot haqida». -T., «Yоzuvchi», 2001, 29 betlar. 8. Karimov I.A. O‘zbekiston XXI asr bo‘sag‘asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. –T., 1998, 144-betlar. 9. Dj. Lokk. O vospitanii detey. Anatoliya, 2006. – 40 s. 10. H. Yo‘ldoshxujaev, D. Raximjonov, M. Komilov. Dinshunoslik ma’ruzalar matni. T.: 2000-y.b-9 11. Yаxshilikov J.YA. Milliy g‘oya va mafkura. – Samarqand, 2015-yil. 234-bet. 12. Husniddinov Z. O‘zbekistonda diniy bag‘rikenglik (monografiya). -T.: Toshkent islom universiteti, 2006. – B. 8–9. 13. Bag‘rikenglik – barqarorlik va taraqqiyot omili (ma’sul muharrir A.Ochildiyev) –Toshkent: Toshkent islom universiteti nashriyot-matbaa birlashmasi. 2007. –10-b. 14. Diniy bag‘rikenglik tamoyillari yoshlar talqinida / Tashkiliy hay’at: O. Yusupov [va boshq.]; mas’ul muharrir I. Ahrorov. – Toshkent: Movarounnahr, 2015. – 22 b. 15. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning 2017-yil 1-sentyabr kuni Toshkentdagi Xasti Imom masjidi hovlisidagi Baroqxon madrasasida imom xatiblar bilan uchrashuvidagi ma’ruzasidan. «Xalq so‘zi» gazetasi. 2017-yil 2-sentyabr. 16. BMT Bosh kotibining «Xalqaro bag‘rikenglik kuni» munosabati bilan yo‘llagan bayonotnomasi (2008-yil 16-noyabr) .-T.: // Ijtimoiy fikr. Inson huquqlari, №4 (44). 2008. 166-bet. 17. Islom huqushunosligi. O‘quv qo‘llanma»/Mualliflar: J.Toshqulov, N. Yusupova, I. Bekmirzaev, A.Sarsenbaev, S. Masaidov/ Mas’ul muharrir: J.Toshqulov. – T.: Toshkent islom universiteti nashriyot-matbaa birlashmasi, 2014. – 408-b. 18. Milliy g‘oya: targ‘ibot texnologiyalari va atamalar lug‘ati. –Toshkent, O‘qituvchi, 2007. – 352 b. 19. «XXI asr: fan va ta’lim masalalari» ilmiy elektron jurnali. №4, 2018 yil. www.sharqjurnali.uz 20. Diniy bag‘rikenglik tamoyillari yoshlar talqinida / Tashkiliy hay’at: O. YUsupov [va boshq.]; mas’ul muharrir I.Ahrorov. – Toshkent: Movarounnahr, 2015. – 72 b. |