Мақолада Навоий вилояти ҳудудида яшаб, ўрта асрлар Марказий Осиё ижтимоий-сиёсий ва маънавий ҳаётига сезиларли таъсир ўтказган нақшбандия тариқати алломаларидан Мавлоно Ориф Деггароний (я тариқати шайхларидан Саййид Ота (1318–1390), Бадр Ота (XIV аср), Ҳазрат Қосим Шайх Азизон (1500–1578) каби авлиёларнинг ҳаёти ва фаолияти, мамлакат ижтимоий-маданий ҳаётида амалга оширган тадбирларидан баъзи лавҳалар акс эттирилган. Шунингдек, ушбу алломалар фаолиятининг асосини ташкил қиладиган тариқатларни ривожлантириш, шогирдлар масаласи ва тариқатдаги силсиласига оид маълумотлар, уларнинг диний қарашлари, замона ҳукмдорлари билан ўзаро муносабатлари тўғрисида тарихий манбалар ва архив ҳужжатларига асосланган маълумотлар келтирилган. Ҳаёти ва фаолияти ўрганилган тасаввуф алломаларининг Навоий вилояти ҳудудида жойлашган муқаддас қадамжолари, масжид, хонақоҳларининг қурилиш тарихи, жойлашган ўрни ва бугунги кундаги ҳолатига оид маълумотлар таҳлил қилинган.
Мақолада Навоий вилояти ҳудудида яшаб, ўрта асрлар Марказий Осиё ижтимоий-сиёсий ва маънавий ҳаётига сезиларли таъсир ўтказган нақшбандия тариқати алломаларидан Мавлоно Ориф Деггароний (я тариқати шайхларидан Саййид Ота (1318–1390), Бадр Ота (XIV аср), Ҳазрат Қосим Шайх Азизон (1500–1578) каби авлиёларнинг ҳаёти ва фаолияти, мамлакат ижтимоий-маданий ҳаётида амалга оширган тадбирларидан баъзи лавҳалар акс эттирилган. Шунингдек, ушбу алломалар фаолиятининг асосини ташкил қиладиган тариқатларни ривожлантириш, шогирдлар масаласи ва тариқатдаги силсиласига оид маълумотлар, уларнинг диний қарашлари, замона ҳукмдорлари билан ўзаро муносабатлари тўғрисида тарихий манбалар ва архив ҳужжатларига асосланган маълумотлар келтирилган. Ҳаёти ва фаолияти ўрганилган тасаввуф алломаларининг Навоий вилояти ҳудудида жойлашган муқаддас қадамжолари, масжид, хонақоҳларининг қурилиш тарихи, жойлашган ўрни ва бугунги кундаги ҳолатига оид маълумотлар таҳлил қилинган.
| № | Muallifning F.I.Sh. | Lavozimi | Tashkilot nomi |
|---|---|---|---|
| 1 | KANDAHAROV A.. | doctor of philosophy PhD, docent of the department of «National ideology and the fundamentals of spirituality» | Navoiy davlat pedagogika instituti |
| № | Havola nomi |
|---|---|
| 1 | 1. Abul Muhsin Muhammad Boqir ibn Muhammad Ali. Maqomati Xoja Bahouddin Naqshband. –T.: Yozuvchi, 1993. 2. Abu Tohirxoja. Samariya. Fors tilidan Sh.Vohidov, B.Aminov tarjimasi. T.: Yangi asr avlodi, 2009. 3. Boboxonov Sh. Z., Mansur A. Naqshbandiya tariqatiga oid qo‘lyozmalar fixristi.- T.: Fan, 1993. 4. Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. – T.: O’zbekiston, 2017. 5. Muhammad Nasriddin Al-Hanafi Al-Hasani, Al-Buxori. Tuhfat az-zoirin. Perevod, predisloviye, kommentarii-X. To’rayeva. Tashkent-2003. 6. Muhammad Tohir Eshon. Tazkirai Tohir Eshon. O’zRFA Sharq qo‘lyozmalar Markazi. Inv. № 69. 7. Sadriddin Salim Buxoriy. Ikki yuz yetmish yetti pir. Buxoro, 2006. 8. Sattorova G. Badr ota – tariqat ilmining namoyandasi. / Hojagon tariqati va Abduxoliq G‘ijduvoniyning ma’naviyat tarixidagi o‘rni. Ilmiy-nazariy konferensiya materiallari. Navoiy, 2003. 9. Faxruddin Ali Safiy. Rashahotu aynil-hayot. ( ﻋﺎﻴﻦ ﺍﻞﺤﻴﺎﺖ ﺮﺍﺸﺎﺨﺎﺖ). /Fors tilidan Xudoybergan ibn Bekmuhammad tarjimasi. –T.: Abu Ali ibn Sino nashriyoti, 2004. 10. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoyevning «Abduxoliq G‘ijduvoniy tavalludining 915 yilligini va Bahouddin Naqshband tavalludining 700 yilligini nishonlashga tayyorgarlik ko’rish hamda uni o’tkazish to’g’risida» gi PF-4988-son Farmoyishi. www.lex.uz 11. Qandaharov A. Buxoro xonligi va unda karmanalik shayxlar faoliyati.T.: Tafakkur qanoti, 2018. 12. Zapiskin B.N. Arxitektura Sredney Azii. T. 1948.; Pugachenkova G.A. Sotsialistik mamlakatlar yodgorliklari. T. 1956.; Nilsen V.A. Monumentalnaya arxitektura buxarskogo oazisa XI–XII v.v.t. 1956.; Shishkin V.A. Arxitekturnie pamyatniki Buxari. T. 1936. 13. Jurgen Paul. Doctrine and Organization: The Khwajagan Naqshbandiya in the first generation after Bahauddin. Berlin.1998. 14. Muhammad Olim Shayx Azizon. Lamahot. Yassaviya tariqati pirlari maqomoti / Forschadan K. Kattayev., A.Narzullayevlar tarjimasi. – Samarqand, 2007 15. Salohiddin Toshkandiy. Temurnoma. – Toshkent: Cho’lpon, 1991. 16. Rahmonov A. Avlodlar manzili. – Karmana, 1996. 17. Sharafuddin Roqimiy. Tarixi tomm. – Toshkent: Ma’naviyat, 1998. 18. O‘zR MDA. Fond.I-323, inv. №1200. Ro‘yxat №1. 19. Hofiz Tanish Buxoriy. Abdullanoma. Birinchi kitob. T.: Sharq, 1999. 20. Mustafoyev S. Qosim Shayx avlodlari // Do‘stlik bayrog‘i.–2014.– №36. 21. Hotamov A., Bekniyozov N. Karmana – qadimiy diyor. – Toshkent: O’zbekiston, 2007. |