75

IX – XII асрлар Марказий Осиёда илм-ф ан ва маданият, айниқса, ислом илмлари тараққий қилган. Бинобарин, юртимиздаги Бухоро, Самарқанд, Насаф (Қарши), Термиз, Хива, Шош (Тошкент) каби қадимий шаҳарлар ислом дунёсидаги илм- фан ва маданият марказлари сифатида машҳур бўлган. Жумладан, Тошкент – ўрта аср манбаларида Шош деб номланиб, бу ердан ҳадис, фиқҳ каби ислом илмларида кўплаб таниқли олимлар етишиб чиққан. Милодий IX аср ҳадис илмида катта ютуқлар қўлга киритилгани боис “ҳадис илмининг олтин асри” деб юритилади. Мақолада ўрта (IX-XII) асрларда яшаган Шошлик муҳаддисларнинг минтақа илмий марказларидаги фаолияти таҳлил қилинган.  Шунингдек, Шош воҳасида ҳадис илмининг ривожланишида ўрта асрлардаги анъанага мувофиқ Самарқанд, Бухоро, Хива, Насаф, Термиз ҳамда минтақадаги Марв, Қазвин каби турли шаҳарлардаги мадрасаларда  фаолият кўрсатган олимлар  ўртасидаги илмий ҳамкорлик масалалари тадқиқ этилган. 

  • Internet havola
  • DOI
  • UzSCI tizimida yaratilgan sana 05-05-2023
  • O'qishlar soni 75
  • Nashr sanasi 28-04-2023
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar8
Ўзбек

IX – XII асрлар Марказий Осиёда илм-ф ан ва маданият, айниқса, ислом илмлари тараққий қилган. Бинобарин, юртимиздаги Бухоро, Самарқанд, Насаф (Қарши), Термиз, Хива, Шош (Тошкент) каби қадимий шаҳарлар ислом дунёсидаги илм- фан ва маданият марказлари сифатида машҳур бўлган. Жумладан, Тошкент – ўрта аср манбаларида Шош деб номланиб, бу ердан ҳадис, фиқҳ каби ислом илмларида кўплаб таниқли олимлар етишиб чиққан. Милодий IX аср ҳадис илмида катта ютуқлар қўлга киритилгани боис “ҳадис илмининг олтин асри” деб юритилади. Мақолада ўрта (IX-XII) асрларда яшаган Шошлик муҳаддисларнинг минтақа илмий марказларидаги фаолияти таҳлил қилинган.  Шунингдек, Шош воҳасида ҳадис илмининг ривожланишида ўрта асрлардаги анъанага мувофиқ Самарқанд, Бухоро, Хива, Насаф, Термиз ҳамда минтақадаги Марв, Қазвин каби турли шаҳарлардаги мадрасаларда  фаолият кўрсатган олимлар  ўртасидаги илмий ҳамкорлик масалалари тадқиқ этилган. 

№ Muallifning F.I.Sh. Lavozimi Tashkilot nomi
1 MukhaMedov N.. Doctor of Historical Sciences O'zbekiston xalqaro islom akademiyasi
№ Havola nomi
1 1. Abdurahmon ibn Abu Bakr as-Suyutiy. Tabaqot alxuffoz. -Bayrut: Dor al-kutub al-ilmiya, 1403 h. 1 -jild. -B. 329. 2. Abu Bakr Ahmad ibn Ali al-Xatib al-Bag’dodiy. Tarixi Bag’dod al-Madinat as-Salom. -Bayrut: Dor al-kutub al-ilmiya, 1997. 11- jild. -B. 161. 3. Abdulkarim ibn Muhammad ar-Rofi’iy al-Qazviniy. Tadvin fi axbori Qazvin. -Bayrut: Dor al-kutub alilmiya, 1987. 1 -jild. -B. 457. 4. Abu Iso at-Tеrmiziy. Ash-Shamoyil an-Nabaviya / Tarjimon - U.Uvatov. -T.: Cho’lpon, 1993. -B.4. 5. Abu Sa’d Abdulkarim ibn Muhammad as-Sam’oniy. alAnsob. -Bayrut, 1988. 7 -jild. -B. 244. 6. Abu Sa’d Abdulkarim ibn Muhammad as-Sam’oniy. atTahbir fi mu’jam al-kabir. 2 -jild. -B. 26-27. 7. Abu Sa’id al-Haysam ibn Kulayb ash-Shoshiy. alMusnad. -Madinai munavvara: Maktabat al-ulum valhikam, 1990. 1 -jild. -B. 14-17. 8. Abdullayeva, Moxira (2018) “APPROACHES FOR STUDYING RELIGIOUS PROCESS IN CYBERSPACE,” The Light of Islam: Vol. 2018 : Iss. 1 , Article 13. Available at: https://uzjournals.edu.uz/iiau/ vol2018/iss1/13 9. Azamat Ziyo. Saljuqiylar // O’zbеk davlatchiligi tarixi. -T.: Sharq, 2000. -B. 134. 10. Alidjanova, L. A. (2019). The value of the scientific approach in the study of religions and science. ISJ Theoretical & Applied Science, 12 (80), 508-512. Soi: http://s-o-i.org/1.1/TAS-12-80-96 Doi:https://dx.doi. org/10.15863/TAS.2019.12.80.96 11. Alimova, Makhfuza (2019) “ACTUAL DEVELOPMENT TRENDS OF RELIGIOUS STUDIES IN UZBEKISTAN,” The Light of Islam: Vol. 2019 : Iss. 4 , Article 42. Available at: https://uzjournals. edu.uz/iiau/vol2019/iss4/42. 12. Булгаков П.Г. и Вахабова Б.А. Средневековые ученые Мерва. -Ашгабад, 1978. -С. 44. Bulgakov P.G. i Vahabova B.A. Srednevekovye uchenye Merva. -Ashgabad, 1978. -S. 44. (in Russ.) 13. Жуковский В.А. Развалины Старого Мерва. -Спб., 1884. -С.28. Jukovskiy V.A. Razvaliny Starogo Merva. -Spb., 1884. -S.28. (in Russ.) 14. Ernazarov, Odiljon (2018) “The socio-cultural life of Chinese Muslims during the Ming dynasty,” The Light of Islam: Vol. 2018 : Iss. 1 , Article 11. Available at: https://uzjournals.edu.uz/iiau/vol2018/iss1/11 15. Yoqut al-Hamaviy. Mu’jam al-buldon. -Qohira, 1906. 1- jild. -B. 7. 16. ISAKDJANOV, Ramzjоn (2019) “RATIONAL PRINCIPLES IN IBN-SINА’S THEOLOGICAL EDUCATION AND THEIR CHARACTERISTIC FEATURES,” The Light of Islam: Vol. 2019 : Iss. 3 , Article 8. Available at: https://uzjournals.edu.uz/iiau/ vol2019/iss3/8 17. Камалиддинов Ш.С. «Китаб ал-Ансаб» Абу Са’да Абдулкарима ибн Мухаммада ал- Сам‘ани как источник по истории и истории культуры Средней Азии. -Т.: Фан, 1993. Kamaliddinov Sh.S. «Kitab al-Ansab» Abu Sa’da Abdulkarima ibn Muhammada al- Sam‘ani kak istochnik po istorii i istorii kul’tury Sredney Azii. -T.: Fan, 1993. (in Russ.) 18. Kakhkharova, M. M. (2019). Cоциально-философские основы формирования духовно-нравственной общественной среды. (Cocial’no-filosofskie osnovy formirovanija duhovno-nravstvennoj obshhestvennoj sredy) Theoretical & Applied Science, (10), 682-687. (in Russ.) 19. Мец А. Мусульманский ренессанс. -М.: 1963. -С. 151. Metc A. Musul’manskiy renessans. -M.: 1963. -S. 151. (in Russ.) 20. Muratov, Doniyor Mr (2019) “The role on the companions in the science of hadith,” The Light of Islam: Vol. 2019 : Iss. 4, Article 2. https://uzjournals. edu.uz/iiau/vol2019/iss4/2 21. Мухамедов, Н. А. (2014). Хазрат Имам Абу Бакр Каффал Шаши – мухаддис из Ташкента. (Hazrat Imam Abu Bakr Kaffal Shashi – muhaddis iz Tashkenta). PEOPLES OF EURASIA. HISTORY, CULTURE AND INTERACTION PROBLEMS, 130. http://www. sociosphera.com/files/conference/2014/k-04_05_14. pdf#page=130 (in Russ.) 22. Saidjalolov Saidafzal (2020) ABOUT THE CONTENT AND SIGNIFICANCE OF THE RESOLUTION “EDUCATION AND RELIGIOUS TOLERANCE” - The Light of Islam: Vol. 2020 : Iss. 1 , Article 4. Available at: https://uzjournals.edu.uz/iiau/vol2020/ iss1/4 23. Pederzen J. The Arabic Book. Princeton. 1984. -Р. 127. 24. Pinto O. The Libraries of the Arabs durind the Time of the Abbasids // Islamic Culture. 1929. Vol 3. -P. 226. 25. Raximdjanov D.A. Abu Xafs an-Nasafiyning «Kitob al-qand fi ma’rifat ‘ulamo’ Samarqand» asari - Samarqandda hadis ilmi tarixi bo’yicha muhim manba // tarix fanlari nomz... diss. - Toshkеnt: Toshkеnt islom univеrsitеti, 2003. -B. 13. 26. Rahimjonov, Durbek (2019) “The importance of social rehabilitation of people who have fallen under the influence of extremist ideas in the process of globalization,” The Light of Islam: Vol. 2019.: Iss. 1 , Article 12. Available at: https://uzjournals.edu.uz/iiau/ vol2019/iss1/12 27. Tarixi adabiyot dar Iron. 2- jild. -B. 252. 28. Uvatov U,, Usmonov I,, Rahimjonov D., Mukhamеdov N va boshqalar. Movarounnahr allomalarining hadis ilmi rivojiga qo’shgan hissalari. Monografiya. -T.: Movarounnahr, 2011. -B.10-11. 29. Shamsuddin Zahabiy. Siyar a’lom an-nubalo. -Bayrut. Muassasat ar--risola, 1993. 16 -jild. -B.283. 30. Yusuf ibn az-Zakiy. Abdurahmon Abulhajjoj al-Muziy. Tahzib al-kamol. -Bayrut: Muassasat ar-risola, 1980. 29- jild. -B. 219. 31. Xoja Xalifa. Kashf az-zunun. -Bayrut: Dor al-kutub alilmiya, 1992. 1- jild. -B.611
Kutilmoqda