104

Xavfli o‘smalarni ro‘yxatga olish onkologik xizmat va saratonga qarshi kurashishni tashkil etishning muhim tarkibiy qismlaridan biridir. Saraton registri ishonchli maʼlumotlarisiz onkologik xizmatni rejalashtirish va uni yanada rivojlantirish mumkin emas. Mazkur tadqiqot ishining maqsadi raqamli dasturiy mahsulot yaratish asosida O‘zbekiston Respublikasida onkoepidemiologik holatga kompleks baho berishdir. Ushbu maqolada keltirilgan tizim bu borada muhim o‘rin tutadi. Tizim O‘zbekiston Respublikasida xavfli o‘smalar bilan kasallangan bemorlarga onkologik yordam tashkil etilishni asosiy statistik ko‘rsatkichlar asosida tahlil qilishga ko‘maklashadi. Tadqiqot ishi davomida xavfli o‘sma kasalligi holatlarini ro‘yxatga olishdagi xato va kamchiliklarni aniqlash maqsadida xavfli o‘smalar bilan kasallangan birlamchi bemorlarning populyatsion maʼlumotlar bazasi yaratildi. Raqamli dasturiy mahsulot yaratish uchun zarur bo‘lgan metodologiya, kodifikatorlar ro‘yxati va maʼlumotnomalar shakllantirildi. Tadqiqot predmeti sifatida O‘zbekiston Respublikasida populyatsion saraton kasalligini ro‘yxatga olishning uslubiy jihatlarini takomillashtirishda birlamchi xavfli o‘smalar bemorlari hisoboti tibbiy hujjat shakllari, xavfli o‘smalarni ro‘yxatga olish va hisobini yuritish bo‘yicha xalqaro tavsiyanomalar tahlili, maʼlumotlar bazasi va elektron dastur yaratish materiallari olingan. O‘zbekiston Respublikasida populyatsion saraton kasalligini ro‘yxatga olishning uslubiy jihatlarini takomillashtirish davomida olingan materiallarni umumqabul qilingan usullar bo‘yicha hisoblash va qayta ishlash elektron dasturlaridan tadqiqot usuli sifatida foydalanilgan.

  • O'qishlar soni21
  • Nashr sanasi15-08-2023
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar15-26
Ўзбек

Xavfli o‘smalarni ro‘yxatga olish onkologik xizmat va saratonga qarshi kurashishni tashkil etishning muhim tarkibiy qismlaridan biridir. Saraton registri ishonchli maʼlumotlarisiz onkologik xizmatni rejalashtirish va uni yanada rivojlantirish mumkin emas. Mazkur tadqiqot ishining maqsadi raqamli dasturiy mahsulot yaratish asosida O‘zbekiston Respublikasida onkoepidemiologik holatga kompleks baho berishdir. Ushbu maqolada keltirilgan tizim bu borada muhim o‘rin tutadi. Tizim O‘zbekiston Respublikasida xavfli o‘smalar bilan kasallangan bemorlarga onkologik yordam tashkil etilishni asosiy statistik ko‘rsatkichlar asosida tahlil qilishga ko‘maklashadi. Tadqiqot ishi davomida xavfli o‘sma kasalligi holatlarini ro‘yxatga olishdagi xato va kamchiliklarni aniqlash maqsadida xavfli o‘smalar bilan kasallangan birlamchi bemorlarning populyatsion maʼlumotlar bazasi yaratildi. Raqamli dasturiy mahsulot yaratish uchun zarur bo‘lgan metodologiya, kodifikatorlar ro‘yxati va maʼlumotnomalar shakllantirildi. Tadqiqot predmeti sifatida O‘zbekiston Respublikasida populyatsion saraton kasalligini ro‘yxatga olishning uslubiy jihatlarini takomillashtirishda birlamchi xavfli o‘smalar bemorlari hisoboti tibbiy hujjat shakllari, xavfli o‘smalarni ro‘yxatga olish va hisobini yuritish bo‘yicha xalqaro tavsiyanomalar tahlili, maʼlumotlar bazasi va elektron dastur yaratish materiallari olingan. O‘zbekiston Respublikasida populyatsion saraton kasalligini ro‘yxatga olishning uslubiy jihatlarini takomillashtirish davomida olingan materiallarni umumqabul qilingan usullar bo‘yicha hisoblash va qayta ishlash elektron dasturlaridan tadqiqot usuli sifatida foydalanilgan.

Русский

Регистрация опасных опухолей является одним из важных звеньев онкологической службы и организации борьбы с раком. Невозможно планировать и развивать онкологическую службу без опоры на достоверные данные онкологического регистра. Целью данной исследовательской работы является комплексная оценка онкоэпидемиологической ситуации в Республике Узбекистан на основе создания цифрового программного продукта. Для этого важна система, представленная в данной статье. Система помогает анализировать организацию онкологической помощи в Республике Узбекистан больным со злокачественными новообразованиями на основе основных статистических показателей. На основе научно-исследовательской работы создана популяционная база данных первичных больных со злокачественными новообразованиями с целью выявления ошибок и недостатков в регистрации случаев злокачественных новообразований. Сформированы методология, перечень кодификаторов и справочников, необходимых для создания цифрового программного продукта. При совершенствовании методических аспектов регистрации онкологических заболеваний населения в Республике Узбекистан в качестве предмета исследования получены данные по отчетности пациентов с первичными злокачественными опухолями по формам медицинской документации, анализа международных рекомендаций по регистрации и учету злокачественных опухолей, база данных и другие материалы для создания электронной программы. В ходе совершенствования методических аспектов регистрации онкологических заболеваний населения в Республике Узбекистан в качестве метода исследования были использованы электронные программы учета и обработки полученных материалов общепринятыми методами.

English

Registration of malignant tumors is one of the important parts of oncology service and organization of fight against cancer. It is impossible to plan and further develop the oncology service without relying on reliable data from the cancer registry. The purpose of this research work is to provide a comprehensive assessment of the oncoepidemiological situation in the Republic of Uzbekistan based on the creation of a digital software product. The system presented in this article is important for this. The system helps to analyze the organization of oncological care for patients with malignant tumors in the Republic of Uzbekistan based on the main statistical indicators. On the basis of the research work, a population database of primary patients with malignant tumors was created in order to identify errors and shortcomings in the registration of cases of malignant tumors. The methodology, the list of codifiers and references necessary for the creation of a digital software product were formed. As a subject of research, in the improvement of methodological aspects of population cancer registration in the Republic of Uzbekistan, patients with primary malignant tumors report medical document forms, analysis of international recommendations on registration and accounting of malignant tumors, database, electronic program creation materials are received. As a research method, electronic programs were used to calculate and process the materials obtained in the improvement of methodological aspects of population cancer registration in the Republic of Uzbekistan according to generally accepted methods.

Muallifning F.I.Sh. Lavozimi Tashkilot nomi
1 Alimqulov N.M. tayanch doktorant Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti katta o'qituvchisi
2 Xudayberdiyev M.X. “Axborot texnologiyalarining dasturiy ta’minoti” kafedrasi professori Zahiriddin Muhammad Bobur nomidagi Andijon davlat universiteti
Havola nomi
1 Averkin, Y., Antonenkova, N., Veyalkin, I. V., & Zalutsky, I. (2007). Formation and development of the system of mandatory registration of new cases of malignant neoplasms in Belarus as the basis for organizing anti-cancer control. Oncology journal, 74-81.
2 Babu, G., Samari, G., Cohen, S., Mahapatra, T., Wahbe, R., Mermash, S., & Galal, O. (2016). Breast Cancer Screening Among Females in Iran and Recommendations for Improved Practice: a review. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention, 12(7), 1685-1691.
3 Bray, F., Colombet, M., Mery, L., Pinners, M., Znaor, A., Zanetti, R., & Ferlay, J. (2021). Cancer Incidence in Five Continents (IARC).
4 Bray, F., Znaor, A., Cueva, P., Korir, A., Swaminathan, R., Ullrich, A., & Parkin, D. (2014). Planning and Developing Population-Based Cancer Registration in Low- or Middle-Income Settings. Lyon.
5 Dickman, P., Hakulinen, T., Luostarinen, T., Pukkala, E., Sankila, R., Soderman, B., & Teppo, L. (1999). Survival of cancer patients in Finland 1955–1994. Acta Oncol, 1–10.
6 Khabriev, R., Vorobyov, P., Yuriev, A., Nikonov, E., & Avsentiev, M. (2005). Indicators of the quality of medical care (regional level). Problems of Standardization in Health Care, 54–63.
7 Lee, S., Kim, J., & Park, S. (2021). Cancer registries: data collection, storage and analysis. Journal of Cancer Research and Clinical Oncology, 2849-2856.
8 Percy, C., Fritz, A., & Jack, A. (2000). International classification of diseases for oncology. World Health Organization, Geneva.
9 Polyakov, S., Levin, L., Shebeko, N. G., & Kirchinko, T. (2006). Automated information processing system of the Belarusian Cancer Registry: technological instruction for the formation of the database of the Belarusian Cancer Registry. Минск.
10 Smith, J. (2021). Imaging Studies for the Diagnosis of Cancer. Journal of Medical Imaging, 55-60.
11 Smith, J., Brown, K., & Johnson, M. (2022). The Role of Cancer Registries in Cancer Research, Control, and Outcomes. Cancer Control, 1-7.
12 Smith, J., Johnson, L., & Brown, K. (2022). The importance of cancer registries in cancer control: a review. Journal of Cancer Control, 12-23.
13 Tillyashaikhov, M., Ibragimov, S., & Janklich, S. (2021). The state of oncological care for the population of the Republic of Uzbekistan in 2020. Tashkent: Uzbekistan.
Kutilmoqda