74

Ушбу мақолада янги структурадаги ва замонавий ишлаб чиқариш технологияларига асосланган маҳаллий хомашё асосида юқори сифатли, рақобатбардош маҳсулотлар ишлаб чиқаришни йўлга қўйиш ҳамда ишлаб чиқариш ҳажмини ошириш бўйича тадқиқот натижалари келтирилган. Ипларнинг хусусияти ва тўқиманинг янгича тузилишини бирлаштирган ҳолда, янги турдаги креп жилоси оширилган газламани тўқиш учун газламанинг техник ҳисоби ишлаб чиқилган ва ишлаб чиқариш технологик тизими танлаб олинган. Шойи газламалар ишлаб чиқаришда креп жилоси махсус технологияда тайёрланган танда ва арқоқ ипларини ишлатиш натижасида шакллантирилади. Бу ипларга 3-4 дона хом ипак ипларини қўшиб пишитиш жараёнида катта (бир метрга 3000 ва ундан кўп) икки хил йўналишда S ва Z бурамлар берилди. Бундай иплар креп иплари дейилади. Улар тўқимада танда, арқоқ ёки ҳам танда, ҳам арқоқ сифатида ишлатилиб, маълум тартибда жойлаштириш натижасида ва пардозлаш жараёнида елимсизлантириш орқали креп жилоси ҳосил қилинади. Чизиқли зичлиги 2,33 ва 3,23 текс бўлган табиий хом ипакларнинг янги турдаги креп жилоси оширилган тўқима тўқиш учун тайёрлаш бўйича технологик тизимнинг барча ўтимлари, технологик омиллари ўрганиб чиқилиб, креп жилоси оширилган кўйлакбоп ипак газламаси ишлаб чиқарилган. Тадқиқотнинг мақсади табиий ипакдан янги турдаги тўқималар ва уларнинг ишлаб чиқариш такомиллаштирилган ресурстежамкор технологиясини яратишдир

  • O'qishlar soni 72
  • Nashr sanasi 29-04-2022
  • Asosiy tilO'zbek
  • Sahifalar88-97
Ўзбек

Ушбу мақолада янги структурадаги ва замонавий ишлаб чиқариш технологияларига асосланган маҳаллий хомашё асосида юқори сифатли, рақобатбардош маҳсулотлар ишлаб чиқаришни йўлга қўйиш ҳамда ишлаб чиқариш ҳажмини ошириш бўйича тадқиқот натижалари келтирилган. Ипларнинг хусусияти ва тўқиманинг янгича тузилишини бирлаштирган ҳолда, янги турдаги креп жилоси оширилган газламани тўқиш учун газламанинг техник ҳисоби ишлаб чиқилган ва ишлаб чиқариш технологик тизими танлаб олинган. Шойи газламалар ишлаб чиқаришда креп жилоси махсус технологияда тайёрланган танда ва арқоқ ипларини ишлатиш натижасида шакллантирилади. Бу ипларга 3-4 дона хом ипак ипларини қўшиб пишитиш жараёнида катта (бир метрга 3000 ва ундан кўп) икки хил йўналишда S ва Z бурамлар берилди. Бундай иплар креп иплари дейилади. Улар тўқимада танда, арқоқ ёки ҳам танда, ҳам арқоқ сифатида ишлатилиб, маълум тартибда жойлаштириш натижасида ва пардозлаш жараёнида елимсизлантириш орқали креп жилоси ҳосил қилинади. Чизиқли зичлиги 2,33 ва 3,23 текс бўлган табиий хом ипакларнинг янги турдаги креп жилоси оширилган тўқима тўқиш учун тайёрлаш бўйича технологик тизимнинг барча ўтимлари, технологик омиллари ўрганиб чиқилиб, креп жилоси оширилган кўйлакбоп ипак газламаси ишлаб чиқарилган. Тадқиқотнинг мақсади табиий ипакдан янги турдаги тўқималар ва уларнинг ишлаб чиқариш такомиллаштирилган ресурстежамкор технологиясини яратишдир

Русский

В данной статье приведены результаты исследования по созданию конкурентоспособной продукции – тканей новых структур высшего качества из местного сырья на основе современных технологий, а также по увеличению объемов их производства. Совмещая свойства нитей и новую структуру тканей, был разработан технический расчет структуры ткани и выбрана производственнотехнологическая система производства ткани с новым креповым эффектом. При производстве шелковых тканей креп-эффект создается в результате использования нитей основы и утка, изготовленных по специальной технологии. В процессе трощения путем сложения в 3-4 нити шелка-сырца, сообщаются высокие (3000 и более на метр) крутки в S- и Z-направлениях. Эти нити называются креповыми, используются в ткани в качестве основы или утка или и основы, и утка. В целях обесклеивания в процессе отварки нити стремятся к раскручиванию, однако этого не происходит из-за переплетения ткани, и участок нити выступает на поверхность ткани в виде зерен, что называется креповым эффектом. В результате размещения их в определенном порядке и в процессе обесклеивания образуется креповый блеск. Изучен перевод технологического процесса подготовки шелка-сырца линейных плотностей 2,33 и 3,23 текс для производства шелковых тканей с новым креповым эффектом. Также изучены технологические параметры производства шелковых, плательных тканей с новым креповым эффектом. Цель работы – внедрение в производство ресурсосберегающей, усовершественной технологии производства тканей из натурального шелка нового ассортимента и подготовка результатов исследования к коммерцизации.

English

This article presents the results of research on the establishment of manufacture of high-quality, competitive products based on local raw materials based on new structures and modern production technologies, as well as increasing production volumes. Combining the properties of the yarn and the new structure of the fabric, a technical calculation of the fabric was developed and the production technological system was selected for weaving a fabric with a new type of crepe polish. In the production of silk fabrics, crepe polish is formed as a result of the use of tanda and back yarns made with special technology. In the process of baking by adding 3-4 raw silk yarns to these yarns, large (3000 and more per meter) S and Z twists were given in two different directions. Such yarn is called crepe yarn, and is used in the fabric as a body or back or both body and back, and as a result of placing them in a certain order and by glueing during the finishing process, a crepe polish is formed. All the transitions and technological factors of the technological system for the preparation of natural raw silk with a linear density of 2.33 and 3.23 tex for weaving a new type of crepe-polished fabric were studied, and crepe-polished shirt silk fabric was produced. The purpose of the work is to create a new type of fabric from natural silk and improve resource-saving technology for their production.

Muallifning F.I.Sh. Lavozimi Tashkilot nomi
1 Habibullayev D.A. mustaqil izlanuvchi O‘zbekiston tabiiy tolalar ilmiy-tadqiqot instituti
2 Muhammadrasulov S.H. texnika fanlari falsafa doktori (PhD), Ilm-fan va innovatsiya bo‘yicha direktor o‘rinbosari O‘zbekiston tabiiy tolalar ilmiy-tadqiqot instituti
3 Axunbabayev O.A. texnika fanlari doktori, professor, direktor O‘zbekiston tabiiy tolalar ilmiy-tadqiqot instituti
4 Karimov R.J. assistent Farg‘ona politexnika instituti
Havola nomi
1 Media-portal CARAVAN.kz. Available at: https://www.caravan.kz/gazeta/reanimaciyaferganskogo-shelka/.
2 Talyzin M.D., Agapova N.P., Byushgens S.S. et al. Pererabotka khimicheskikh volokon i natural’nogo shelka [Processing of chemical fibers and natural silk]. Part III. Weaving and assortment. Moscow, Legkaya industriya Publ., 1970, pp. 274-277.
3 Greg S., Sing K. Adsorbtsiya, udel’naya poverkhnost’ [Adsorption, specific surface]. Moscow, Mir Publ., 1970, 407 p.
4 Braslavskiy V.A. Kapillyarnyye protsessy v tekstil’nykh materialakh [Capillary processes in textile materials]. Moscow, Legprombytizdat, 1987, 112 p.
5 Reglamentirovannyy tekhnologicheskiy rezhim vyrabotki kruchenykh izdeliy iz natural’nogo shelka dlya tkatskogo proizvodstva [Regulated technological regime for the production of twisted products from natural silk for weaving]. Moscow, TsNIITEIlegprom, 1988, p. 35.
6 GOST 6611.4-73. Textile threads. Methods for determining moisture. Standard. Moscow, Order of the Badge of Honor, Standards Publishing House, 1992, no. 123557.
7 Alimbayeva E.Sh., Akhunbabayev O.A., Rakhimkhodzhayev G.A., Lukmanov Kh.N., Abdurakhimova O.S. Shelkovaya promyshlennost’. Rasshireniye assortimenta i puti uluchsheniya kachestva tkaney iz natural’nogo shelka [Silk industry. Expansion of the range and ways to improve the quality of natural silk fabrics]. Moscow, TsNIITEILegprom, 1990, 64 p.
8 Daminov A.D. Osnovy prognozirovaniya struktury i proyektirova-niya tekstil’nykh poloten [Fundamentals of predicting the structure and design of textile fabrics]. Doctor’s degree dissertation. Tashkent, Tashkent Institute of Textile and Light Industry, 2005, 307 p.
9 Kutepov O.S. Stroyeniye i proyektirovaniye tkaney [The structure and design of fabrics]. Moscow, Legprombytizdat Publ., 1988, 218 p.
10 Sklyannikov V.P. Stroyeniye i kachestvo tkaney [The structure and quality of fabrics]. Moscow, Light and food industry Publ., 1984, 176 p.
11 Martynova A.A., Slostina G.L, Vlasova N.A. Stroyeniye i proyektirovaniye tkaney [Structure and design of fabrics]. Moscow, International Education Program, 1999, 734 p.
12 Urozov N.Kh. Stroyeniye i proyektirovaniye tkaney [Structure and design of fabrics]. Tashkent, Okityvchi Publ., 1971, 263 p.
13 Alimboev E.Sh. To’qimalarning tuzilishi nazariyasi [Tissue structure theory]. Tashkent, Aloqachi Publ., 2005, 232 p.
14 Valiev G.N., Ahunbabaev O.A. Heritage and knowledge of silk technology. Modernity of Tradition Uzbek Textile Culture Today. Munster, New York, Munchen, Berlin, Waxmann, 2013, 189 р., pp. 27-33. ISBN: 978-3-8309-2906-2.
15 Boymuratov B.X., Daminov A.D. Yoshlik texnologiyasi [Weaving technology]. Tashkent, Science and Technology Publishing House, 2016, 318 p.
16 Ahunbabaev O.A., Valiev G.N. Dyes and dyeing of Uzbek ikat fabrics. Modernity of Tradition Uzbek Textile Culture Today. Munster, New York, Munchen, Berlin, Waxmann, 2013, 189 р., pp. 35-40.v
17 Mirzakhonov M., Valiyev G.N., Akhunbabayev O.A., Oripov ZH.I. Krepovaya tkan’ [Crepe fabric]. Patent UZ № FAP 01410. Rasmiy akhborotnoma, 2019, no. 8.
18 Mirzakhonov M., Valiyev G.N., Oripov Zh.I. Novyye struktury platel’noy krepovoy tkani iz natural’nogo shelka i tekhnologiya ikh proizvodstva [New structures of dress crepe fabric from natural silk and the technology of their production]. Ilm-fan va innovation rivojlanish jurnali – Journal of Science and Innovation Development, 2020, no. 2, pp. 112-116.
19 Mirzakhonov M., Valiyev G.N. Razrabotka novoy struktury platel’no-kostyumnoy tkani iz natural’nogo sholka [Development of a new structure of dress and costume fabric made of natural silk]. Proceedings of the International Scientific Conference dedicated to the 110th anniversary of the birth of A.G. Sevostyanov. Moscow, A.N. Kosygin Russian State University, 2020, March 10, Part 1, 303 p., pp. 261-264.
20 Mirzakhonov M. Razrabotka novoy struktury platel’noy krepovoy tkani iz natural’nogo shelka [Development of a new structure of dress crepe fabric from natural silk]. Proceedings of the International Scientific Conference dedicated to the 110th anniversary of the birth of A.G. Sevostyanov. Moscow, A.N. Kosygin Russian State University, 2020, March 10, Part 1, 303 p., pp. 248-251.
21 Valiyev G.N., Oripov Zh.I., Turdiyev M. Novaya tekhnologiya podgotovki nitey osnovy k tkachestvu pri vyrabotke tkaney krepdeshin [A new technology for preparing warp threads for weaving in the production of crepe de chine fabrics]. Proceedings of the International Scientific Conference dedicated to the 110th anniversary of the birth of A.G. Sevostyanov. Moscow, A.N. Kosygin Russian State University, 2020, March 10, Part 2, 314 p., pp.147-151.
22 Halfaoui R., Bachir Ch. Deformation of the carded and combed wool yarns when they are subjected to repeated extensions, influence on the strength and on the elongation at break. Internatio-nal journal of clothing science and technology, 2015, no. 5, pp. 640-651.
Kutilmoqda