Ушбу мақолада рақамлаштирилган ижтимоий йўналтирилган бозор иқтисодиёти шароитида норасмий иш билан бандликни камайтиришнинг самарали механизмларининг методологик асослари ишлаб чиқилган. Унда республикамиз қишлоқ ҳудудларида меҳнатга лаёқатли аҳолининг норасмий иш билан бандлик ҳолати тизимли таҳлил этилган. Маҳаллий ва хорижий иқтисодчи олимларнинг илмий қарашларини чуқур таҳлил этиш асосида норасмий иш билан бандликни камайтириш бўйича методологик тадқиқотлар олиб бориш зарурияти асосланган. Илмий изланишлар натижаларига кўра, иқтисодиётнинг норасмий секторида иш билан бандликнинг фаолият кўрсатиш, даромад олиш ва иш билан бандлик мақоми бўйича асосий турлари аниқланган ва уларнинг таркибий элементлари туркумлаштирилган. Мазкур методологик тадқиқотлар асосида қишлоқ жойларда норасмий иш билан бандликни камайтиришнинг самарали иқтисодий, ижтимоий-демографик ва ташкилий-ҳуқуқий механизмлари ҳамда уларнинг таркибий қисмларининг ўзаро боғлиқлиги аниқланган. Якунда методологик нуқтаи назардан қишлоқ ҳудудларда меҳнатга лаёқатли аҳолининг норасмий иш билан бандлигини камайтиришнинг асосий механизмлари самарадорлигини ошириш бўйича илмий асосланган хулоса ва тавсияномалар ишлаб чиқилган.
Ушбу мақолада рақамлаштирилган ижтимоий йўналтирилган бозор иқтисодиёти шароитида норасмий иш билан бандликни камайтиришнинг самарали механизмларининг методологик асослари ишлаб чиқилган. Унда республикамиз қишлоқ ҳудудларида меҳнатга лаёқатли аҳолининг норасмий иш билан бандлик ҳолати тизимли таҳлил этилган. Маҳаллий ва хорижий иқтисодчи олимларнинг илмий қарашларини чуқур таҳлил этиш асосида норасмий иш билан бандликни камайтириш бўйича методологик тадқиқотлар олиб бориш зарурияти асосланган. Илмий изланишлар натижаларига кўра, иқтисодиётнинг норасмий секторида иш билан бандликнинг фаолият кўрсатиш, даромад олиш ва иш билан бандлик мақоми бўйича асосий турлари аниқланган ва уларнинг таркибий элементлари туркумлаштирилган. Мазкур методологик тадқиқотлар асосида қишлоқ жойларда норасмий иш билан бандликни камайтиришнинг самарали иқтисодий, ижтимоий-демографик ва ташкилий-ҳуқуқий механизмлари ҳамда уларнинг таркибий қисмларининг ўзаро боғлиқлиги аниқланган. Якунда методологик нуқтаи назардан қишлоқ ҳудудларда меҳнатга лаёқатли аҳолининг норасмий иш билан бандлигини камайтиришнинг асосий механизмлари самарадорлигини ошириш бўйича илмий асосланган хулоса ва тавсияномалар ишлаб чиқилган.
В данной статье разработаны методологические основы эффективных механизмов сокращения неформальной занятости в условиях цифровизированной социально ориентированной рыночной экономики. Систематически анализируется ситуация с неформальной занятостью трудоспособного населения в сельской местности нашей республики. Необходимость проведения методологических исследований по сокращению неформальной занятости основана на глубоком анализе научных взглядов зарубежных и отечественных экономистов. По результатам научных исследований выделены основные виды занятости в неформальном секторе экономики и проведена категоризация их структурных элементов. На основе данных методологических исследований определены эффективные экономические, социально-демографические и организационно-правовые механизмы сокращения неформальной занятости в сельской местности и взаимообусловленность их составляющих. В данной статье с методологической точки зрения разработаны научно обоснованные выводы и рекомендации по повышению эффективности основных механизмов снижения неформальной занятости трудоспособного населения в сельской местности.
This article develops methodological foundations for effective mechanisms to reduce informal employment in a digitized socially oriented market economy. The situation with informal employment of the able-bodied population in rural areas of our republic is systematically analyzed. The need for methodological research to reduce informal employment is based on an in-depth analysis of the scientific views of foreign and domestic economists. According to the results of scientific research, the main types of employment in the informal sector of the economy are identified and their structural elements are categorized. On the basis of these methodological studies, effective economic, sociodemographic and organizational-legal mechanisms to reduce informal employment in rural areas and the interdependence of their components are identified. From the methodological point of view, this article develops scientifically substantiated conclusions and recommendations to improve the effectiveness of the main mechanisms to reduce informal employment of able-bodied people in rural areas.
№ | Muallifning F.I.Sh. | Lavozimi | Tashkilot nomi |
---|---|---|---|
1 | Xolmominov S.R. | iqtisodiyot fanlari doktori, professor | Toshkent Davlat iqtisodiyot universiteti |
№ | Havola nomi |
---|---|
1 | O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga Murojaatnomasi [Address of the President of the Republic of Uzbekistan Shavkat Mirziyoyev to the Oliy Majlis]. 2020, February 29. Available at: http://www.kun.uz/. |
2 | Xolmo‘minov Sh.R., Umirzaqov B., Mahmudov T. Qishloq joylarda aholining norasmiy ish bilan bandlik darajasini kamaytirishning strategik ijtimoiy-iqtisodiy ahamiyati [The strategic socioeconomic importance of reducing the level of informal employment of the population in rural areas]. Modern directions of providing employment to the rural population. Proceedings of the Republican scientific-practical conference. Tashkent, 2020, pp. 26–41. |
3 | Xolmo‘minov Sh.R., Xomitov K.Z., Arabov N.U., Bobanazarova J.X., Abduramanov X.X., Saidov N.R. Qishloq aholisini ish bilan ta’minlashning strategik yo‘nalishlari [Strategic directions of providing employment to the rural population]. Tashkent, Innovatsion rivojlanish nashriyot-matbaa uyi Publ., 2020, 278 p. |
4 | Kholmuminov Sh., Tursunov B., Saidova M., Abduhalilova L., Sadriddinova N. Improving the analysis of business processes in digital era. Proceeding of the ACM International Conference. 2021, pp. 775–789. Available at: https://dl.acm.org/doi/10.1145/3508072.3508222/. |
5 | Kholmuminov Sh.R. Tselevaya kompleksnaya programma razvitiya sel’skogo rynka truda [Targeted comprehensive program for the development of the rural labor market.]. Samarkand, Inson kapitali va ijtimoiy rivojlanish – Human Capital and Social Development, 2021, iss. 1, pp. 33–45. |
6 | Kholmuminov Sh.R. Fundamentals of HR marketing research of the rural labour market in labour-surplus regions. Tashkent, Ilm-fan va innovatsion rivojlanish – Science and innovative development, 2021. |
7 | Kholmuminov Sh.R. Arranging labor migration by applying efficient mechanisms in rural areas of Uzbekistan. Electronic scientific journal, 2020, August, no. 4-7 (34), pp. 4–12. |
8 | Kholmuminov Sh. Basics of developing complex models of digital technologies for regulation of relationships in the rural labor market Proceedings of scientific articles of the II International Scientific and Practical Conference on the Digital Economy (ISCDE 2020). Yekaterinburg, 2020, pp. 236–240. |
9 | Xolmo‘minov Sh.R., Xomitov K.Z., Arabov N.U., Bobanazarova J.X., Abduramanov X.X., Saidov N.R. Qishloq aholisini ish bilan ta’minlashning samarali ijtimoiy-iqtisodiy mexanizmlari [Effective socioeconomic mechanisms of rural population employment]. Tashkent, Innovasion rivojlanish nashriyotmatbaa uyi Publ., 2019, 243 p. |
10 | Kholmuminov Sh., Wright R.E. Resource dependence theory analysis of higher education institutions in Uzbekistan. Higher Education, 2019, no. 77 (1), pp. 59–79. Available at: https://link. springer.com/article/10.1007/s10734-018-0261-2/. |